دی ماه ۱۴۰۳ در حالی به پایان رسید که طنزپرداز معروف مطبوعات ایران تصمیم گرفت برای همیشه چشم امید بر زندگی و وطن ببندد. آنسوتر در ایران، به میهمانان یک برنامه در صداوسیما کفن هدیه دادند، رسانهها را از اعلام تلفات آنفلونزای پرندگان منع کردند و نماینده مجلس هم به رسانهها تاخت که به چه حقی خبر نابینا شدن چند بیمار در یک بیمارستان را منتشر کردهاند؟
در عینحال کشمکشها بر سر رفع فیلترینگ اینترنت ادامه دارد و کارشناسان میگویند دستکم صد هزار کاربر به اینترنت ماهوارهای استارلینک در داخل ایران دسترسی دارند.
مرگ ابراهیم نبوی در غربت: روزنامهنگار و طنزنویس سرشناس ایران، ۲۶ دی ماه به زندگی خود پایان داد. دو دختر آقای نبوی با انتشار بیانیهای گفتند: «او در یک دهه اخیر افسرده و دلتنگ ایران بود و هرگز نتوانست با اقامت اجباری دور از ایران کنار بیاید.» در روزگار رونق مطبوعات، پس از پیروزی محمد خاتمی در انتخابات سال ۱۳۷۶، ابراهیم (داور) نبوی طرفداران زیادی داشت. بسیاری از مخاطبان روزنامه «جامعه» خواندن روزنامه را با «ستون پنجم» او شروع میکردند. نبوی پس از خروج از ایران با وبسایت روزآنلاین و رادیو زمانه همکاری میکرد و در سالهای تبعید چندین کتاب نوشت. او در سالهای اخیر مشغول تدوین دایرهالمعارفی برای تاریخ طنز مطبوعاتی در ایران بود. مرگ خودخواسته ابراهیم نبوی سبب شد بسیاری در شبکههای اجتماعی از سرنوشت روزنامهنگاران و ایرانیان در تبعید بنویسند.
رفع فیلترینگ گوگلپلی و واتساپ: شورای عالی فضای مجازی رفع فیلترینگ گوگلپلی و واتساپ را تصویب کرد. این شورا اعلام کرد هر پلتفرم خارجی که ۱۰ شرط ایران را بپذیرد، رفع فیلتر خواهد شد. براساس اعلام این شورا، گوگلپلی و واتساپ شرایط را پذیرفتهاند. دو روز پس از انتشار این بیانیه، ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی ایران به خبرآنلاین گفت: «حقیقتا واتسآپ و گوگلپلی شرطی نپذیرفتند و فعلا بدون قید و شرط باز شدند. یکی از دلایلی که این دو پلفترم بسته شدند، شرایط خاص امنیتی کشور بود.»
رفع «گام به گام فیلترینگ» وبسایتهای دیگر که این شورا اعلام کرد نیز سبب انتقادهای زیادی شد. یک عضو شورای عالی فضای مجازی گفت «فیلترینگ شبکههای اجتماعی و فروشگاههای اینترنتی مانند گوگلپلی باید یکباره برداشته شود تا دیگر مردم هزینهای برای فیلترشکن نپردازند.»
صد هزار کاربر استارلینک در ایران: دادههای گزارش چهارم کیفیت اینترنت انجمن تجارت الکترونیک نشان میدهد ایران پس از چین، محدودترین اینترنت جهان را دارد. این گزارش همچنین میگوید دستکم ۱۰۰ هزار کاربر اینترنت ماهوارهای استارلینک در ایران وجود دارد و روند استفاده از آن در یک سال گذشته، افزایش ۲۰ برابری داشته است.
پیامرسانهای ناامن ایرانی: تحقیق موسسه آمریکایی «اوپن تکنولوژی فاند»، که در زمینه آزادی دسترسی به اینترنت تلاش میکند، نشان میدهد پیامرسانهای داخلی مانند ایتا، روبیکا و بله امن نیستند و امکان رصد کاربران در این پیامرسانها وجود دارد.
ساختار «پیچیده» سانسور در ایران: گزارش بررسی زیرساخت و عملکرد «فایروال بزرگ ایران» به چگونگی روشهای سانسور اینترنت ایران پس از مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد پرداخته است. در این گزارش گفته شده شیوه سانسور اینترنتی ایران بعد از وقایع اعتراضی سال ۱۴۰۱ بسیار پیچیدهتر شده است. این گزارش میگوید «فایروال بزرگ ایران» یک سازوکار سرکوبگر و چندلایه برای سانسور و کنترل اینترنت است که با ترکیب لایههای گوناگون فنی و سیاسی به شکلی «قدرتمند» ترافیک اینترنتی داخلی را زیر نظر دارد و مهار میکند.
ارتباط کندی اینترنت و استفاده از ویپیان: مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت گفت بیش از ۵۰ درصد اینترنت کشور از ویپیان رد میشود و این موضوع سبب کندی سرعت اینترنت میشود. همچنین در نشستی خبری درباره فیلترینگ که در اتاق بازرگانی برگزار شد هم گفته شد «اغلب شرکتهای بزرگ دنیا آیپی ایران را بستهاند، چراکه روزانه حدود ۱۷۰۰ حمله از مبدا ایران به خارج صورت میگیرد که منشا آن فیلترشکن کاربران است و روزانه ۱۳۷ حمله خارجی به ایران میشود.»
اعتراض به انتشار خبر نابینایی در بیمارستان: رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس انتقاد کرده چرا خبر نابینا شدن ۹ بیمار در یکی از بیمارستانهای تهران در رسانهها منتشر شده است. حسینعلی شهریاری گفته است: «درست است که این اتفاق افتاده و اتفاق خیلی بدی هم بوده است، اما قرار نیست که هر روز همه خبر منتشر کنند[...] ممکن است از این اتفاقات بیفتد و قبلا هم افتاده است، اما نمیدانم چرا اینبار رسانههای خارجی هم به آن پرداختهاند؟»
راهاندازی شبکه تیآرتی: شبکه تیآرتی فارسی که ترکیه از مدتها پیش قصد راهاندازیش را داشت بالاخره در قالب یک وبسایت کار خود را آغاز کرد. راهاندازی این شبکه فارسی، واکنشهای منفی رسانههای داخلی و برخی مقامهای حکومت ایران را به دنبال داشته است که آن را تهدیدی برای ایران توصیف کردهاند. با راهاندازی شبکه تیآرتی فارسی، یک مقام وزارت ارشاد اسلامی گفت این شبکه مجوز فعالیت در ایران ندارد. با این حال این شبکه برنامهای پخش کرد که تصاویر آن در ایران ضبط شده بود.
معرفی اعضای جدید شورای اطلاعرسانی دولت: پنج عضو حقیقی شورای اطلاعرسانی دولت معرفی شدند. علی ربیعی، موسس روزنامه کار و کارگر، فیاض زاهد، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران، محمد مهاجری، عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، محمد قوچانی، مدیر و سردبیر ماهنامه آگاهینو و شهابالدین طباطبایی، عضو هیئت مدیره روزنامه ایران اعضای جدید این شورا هستند.
معرفی سردبیر جدید برنا: جلال خوشچهره، روزنامهنگار حوزه بینالملل به عنوان سردبیر جدید خبرگزاری برنا معرفی شد. او شهریورماه امسال از سردبیری روزنامه همدلی کنارهگیری کرده بود.
خداحافظی سردبیر شرق آنلاین: سامان موحدیراد در مخالفت با انتشار گفتوگوی شرق با آیدین آغداشلو، نقاش، کنارهگیری کرد. او نوشت: «سه ماه و سه روز بعد از قبول مسئولیت بخش آنلاین روزنامه شرق امروز از این پست استعفا دادم. کوتاه اگر بخواهم بگویم اختلاف نظر با مدیرمسئول در نحوه هدایت گروه آنلاین تنها دلیل بود. از برخی ناهماهنگیهای فرایندی میشد چشمپوشی کرد اما دعوت و تریبون دادن به فردی چون آیدین آغداشلو برخلاف نظر صریحم عبور از خط قرمزی است که نمیتوانم از آن چشمپوشی کنم.»
آقای آغداشلو متهم به آزار جنسی است.
اعتراض روزنامهنگاران به انتشار مصاحبه با آغداشلو: در اعتراض به مصاحبه شرق آنلاین با آیدین آغداشلو، شماری از اهالی رسانه در بیانیهای با «محکوم کردن» انتشار مصاحبه با یک فرد متهم به آزار جنسی، «خواستار بازنگری برخی رسانهها در ساختار مردانه و جنسیتزده خود شدند.»
همچنین شماری از روزنامهنگاران از تجربه آزار جنسی در تحریریهها نوشتند. الهام عدیمی، روزنامهنگار، گفت: «خبرنگاران بسیاری خبر دارند که برخی همکارانشان آزارگر یا حتی تجاوزگر هستند، روایتها بیشمارند اما همه سکوت میکنند.»
انتشار مصاحبه بدون رضایت مصاحبهشونده: امیلی امرایی، روزنامهنگار نوشت در حین مصاحبه با انصافنیوز از این رسانه خواسته که حرفهایش را منتشر نکنند، اما این خبرگزاری «غیرحرفهای» عمل کرده است. او گفت هنگام مصاحبه با خبرنگار انصافنیوز درباره بیانیه روزنامهنگاران در محکومیت مصاحبه با آیدین آغداشلو، برایش روشن شد گزارش این وبسایت در ادامه حرکت شرق و «محض تطهیر» باشد و به همین دلیل از ادامه مصاحبه منصرف شد. به گفته او، با وجود تاکید چندباره بر منتشر نکردن حرفهایش، انصافنیوز مصاحبه را منتشر کرد.
در پاسخ به امیلی امرایی، علیاصغر شفیعیان، مدیرمسئول انصافنیوز، نوشت درباره این موضوع در تحریریه بحث کرده و به نتیجه مشخصی نرسیدهاند بنابراین از هوش مصنوعی پرسیدهاند که چه باید کرد. کانال تلگرامی باشگاه روزنامهنگاران ایران متعلق به اکبر منتجبی هم یادداشتهای شماری از روزنامهنگاران را در این باره منتشر کرد.
اشتباه روزنامه امتیاز در صفحه اول: روزنامه امتیاز، روز ۲۳ دی، خبر درگذشت فریدون شهبازیان، موسیقیدان را با تیتر بزرگ در صفحه اول منتشر کرد، اما به جای عکس آقای شهبازیان به اشتباه تصویر آیدین آغداشلو را منتشر کرد.
«دخالت» مدیران مسئول در کار سردبیران: زینب اسماعیلی، روزنامهنگار نوشت: «تا اواسط دهه هشتاد، مدیر مسئول رسانهها حتی امکان عضویت در انجمن روزنامهنگاران را نداشتند، ولی با بسته شدن فضا برای رسانهها، مدیران مسئول همیشه ساکن در رسانه شدند و خط به خط مطالب را خواندند و بعد دستیار محرمعلی خانی برای خود اختصاص دادند و سردبیر، نفر سوم و چهارم رسانه شد.»
مهسا جزینی، روزنامهنگار هم در واکنش به استعفای سردبیر شرق آنلاین نوشت: «مشکل از خیلی خیلی وقت پیش شروع شده، از جایی که مدیرمسئول نخواست فقط مدیرمسئولی کنه...سردبیری هم میکرد.»
لغو نشست «مردانه» روزنامهنگاری: میزگرد عدالت شغلی و روزنامهنگاران که قرار بود ۱۲ دیماه برگزار شود به دلیل «انتقاد روزنامهنگاران» به زمان دیگری موکول شد. نبود هیچ روزنامهنگار زنی در این پنل سبب انتقاد بسیاری از روزنامهنگاران شد. سحر آزاد، روزنامهنگار نوشته بود: «درحالیکه بیشتر بدنه تحريريه مطبوعات را زنان تشکیل میدن، انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران، نشستی برگزار میکنه درباره »عدالت شغلی» و حتی یک روزنامهنگار زن توش نیست.»
در پاسخ، انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران اعلام کرد متولی نشست، وزارت کار بوده و این انجمن دخالتی در دعوت از مهمانان نداشته است.
انتقاد نشریه پیوست از سرقت رسانهای: میثم قاسمی، دبیر تحریریه پیوست، گفت یک خبر ماهنامه پیوست، بدون ذکر منبع در شماری از رسانههای داخلی و خارجی بازنشر شده است. او نوشت: «همکاران گرامی، باور کنید ذکر منبع، به اعتبار شما و رسانهتون اضافه میکنه. نترسید از اینکه بگید یه خبر، گفتوگو، یادداشت و... اولین بار کجا منتشر شده.»
جنجال کفن در تلویزیون: اهدای کفن و آگهی ترحیم به مهمانان برنامه «جعبه سیاه» در شبکه افق صداوسیمای جمهوری اسلامی، اعتراضهای گستردهای برانگیخت. رئیس صدا و سیما آن را «بیسلیقگی» توصیف کرد و گفت که «تذکر داده با مهمانان برنامهها این شکلی برخورد نشود».
براساس اطلاعیه روابط عمومی برنامه «جعبه سیاه»، ۴۹ مهمان از این هدیه استقبال کردند و تنها سه مهمان از این چالش دلگیر شدند. ویدئوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نشان میداد هادی عامل، گزارشگر کشتی، مریم رزاقیآذر، استاد دانشگاه و هاشم بیکزاده، بازیکن فوتبال از اهدای کفن ناراحت شدهاند. این موضوع پس از آن جنجالی شد که یک ویدئوی کوتاه از حضور هادی عامل در این برنامه در شبکههای اجتماعی منتشر شد. برخی از منتقدان همین موضوع را نشانه بیمخاطبی صدا و سیما دانستند.
پیام علی خامنهای به صدا و سیما: رهبر جمهوری اسلامی ایران در پیامی به یک همایش رسانهای خطاب به پیمان جبلی، رئيس صدا و سیما، تاکید کرد که پیش از ابزارهای نظامی، پیروزی یک طرف را «توانایی او در گرفتن و رساندن پیام و روایت او از واقعیت، رقم میزند». در این پیام او از صدا و سیما خواست در این زمینه «دقت و تلاش و ابتکار خود را مضاعف» کند. شماری از کاربران شبکههای اجتماعی و رسانهها، ادبیات این نامه را متفاوت و نشانه نارضایتی دانستند. هممیهن نوشت پیامهای علی خامنهای «عموما با تکریم مخاطب آغاز و با دعای خیر به پایان میرسد» درحالی که این نامه بدون «سلام» آغاز و بدون «والسلام» پایان مییابد.
بازگشت منوتو: پخش آزمایشی اینترنتی تلویزیون منوتو، پس از نزدیک به ۱۱ ماه وقفه، از ۲۲ دیماه آغاز شد. این شبکه امیدوار است پخش آزمایشی خود را به «نقطه شروعی برای یک مسیر پایدار و مداوم» تبدیل کند. علاقهمندان این شبکه میتوانند با پرداخت حق اشتراک ماهیانه ۱۳ پوند برنامهها را در یوتیوب تماشا کنند.
آزادی سروناز احمدی: این فعال حقوق کودک و روزنامهنگار به صورت مشروط از زندان آزاد شد. خانم احمدی به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت ملی» به سه سال و شش ماه حبس محکوم شده است.
«تقاضای عفو» الهه محمدی و نیلوفر حامدی: خبرگزاری قوه قضاییه ادعا کرد این دو روزنامهنگار در نامهای به رئیس قوه قضائیه از رفتارهای گذشته خود ابراز پشیمانی کرده و متعهد شدهاند هیچ رفتار خلاف قانونی مرتکب نشوند. پاییز امسال، اجرای حکم پنج سال حبس این دو روزنامهنگار صادر شد. آنها در حال حاضر با قرار وثیقه آزاد هستند.
مرگ یک خبرنگار حوزه تئاتر: حسین محمدیانی، روزنامهنگار و گوینده رادیو، هفتم دیماه و پس از یک دوره بیماری، در ۵۲ سالگی درگذشت .
مرگ مدیرمسئول یک هفتهنامه در اراک : علیرضا خلجاسدی، مدیرمسئول هفتهنامه «چشم به راه» در اراک براثر سکته قلبی درگذشت.
مرگ مدیرمسئول جهان اقتصاد: خلیل محمودی، مدیر مسئول روزنامه جهان اقتصاد بر اثر بیماری خودایمنی درگذشت. آخرین سرمقاله او با عنوان «تحریک تقاضا راهکار بازگشت به تولید» را میتوانید اینجا بخوانید.
مرگ خبرنگار گلستانی: یحیی آذری، پیشکسوت رسانهای در استان گلستان درگذشت. او مدیر خانه مطبوعات استان گلستان و دبیر انجمن صنفی روزنامهنگاران گلستان بود.
محدودیت، ممنوعیت، محکومیت
اطلاعیه قوه قضائیه پس از ترور دو قاضی: با ترور دو قاضی بلندپایه در تهران، مرکز رسانه قوه قضائیه با انتشار اطلاعیهای درباره اخبار مربوط به این حادثه تاکید کرد «همه اطلاعات و اخبار جعلی و کذب در کانالها و صفحات مجازی، فاقد سندیت و اعتبار است.»
بازداشت و آزادی خبرنگار ایتالیایی: چچیلیا سالا، خبرنگار ایتالیایی که با ویزای خبرنگاری وارد ایران و در تهران بازداشت شده بود، پس از ۲۰ روز آزاد و راهی کشورش شد. اتهام این خبرنگار «نقض قوانین جمهوری اسلامی ایران» اعلام شده و بر اساس گزارش شرکت «کورا مدیا» که منتشرکننده پادکست خانم سالا است او در سلول انفرادی نگهداری میشده است. او پس از آزادی در یک مصاحبه گفت: «در یک بازی بسیار بزرگتر از خودم گیر افتاده بودم.»
براساس اعلام دفترنخستوزیر ایتالیا، آزادی این خبرنگار نتیجه «فعالیتهای گسترده کانالهای دیپلماتیک و اطلاعاتی» بوده است. گفته شد بازداشت این خبرنگار برای مبادله با محمد عابدینی، شهروند بازداشت شده در ایتالیا بوده است. محمد عابدینی نیز ۲۳ دیماه به ایران بازگشت.
بازداشت و آزادی یک خبرنگار و مستندساز: مهرداد آلادین، خبرنگار «دیدهبان ایران» و مستندساز پس از احضار و مراجعه به دادسرای اوین، بازداشت شد. آقای آلادین پس از ۱۲ روز با سپردن وثیقه یک میلیارد تومانی آزاد شد. او برادر کوروش آلادین، خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکاست.
احضار و بازجویی خبرنگار کرمانی: با احضار منصور ایرانپور، خبرنگار و فعال رسانهای به دادسرای عمومی و انقلاب کرمان، سازمان اطلاعات فراجا او را بازجویی کرد. آقای ایرانپور با قرار وثیقه آزاد شد. اتهام او «نشر اکاذیب رایانهای و فعالیت تبلیغی علیه نظام» اعلام شد.
اعلام جرم علیه یاشار سلطانی و روزنامه ابتکار: دادستانی تهران علیه مدیرمسئول روزنامه ابتکار به دلیل انتشار «مطالب خلاف واقع» و یاشار سلطانی، روزنامهنگار و فعال رسانهای به اتهام «نشر اکاذیب» اعلام جرم کرد. در اطلاعیه دادستانی، نامی از این افراد برده نشده است.
مدیرمسئول روزنامه ابتکار، در سرمقاله هشتم دیماه، با عنوان «وضع چقدر بد است؟» نوشته بود: تاخیر در اصلاح رویهها و سیاستها هزینههای سرسامآور ایجاد میکند.
یاشار سلطانی نیز در مصاحبه با «دیدار نیوز» وضعیت جمهوری اسلامی را بحرانی توصیف کرده و گفته بود: «همه ساختار جمهوری اسلامی ورشکسته است جز یک بخش، آن بخشی که خیلی خوب کار میکند عبارت است از توزیع رانت و فساد.»
قرار جلب یک خبرنگار: با شکایت معاون توسعه منابع انسانی پالایشگاه نفت بندرعباس از حسن عباسی، مدیرمسئول پایگاه خبری اشکاننیوز، دادسرای بندرعباس برای او قرار جلب صادر کرد. آقای عباسی به «انتشار اکاذیب از طریق رایانه» و «توهین به اشخاص عادی» متهم شده است.
محکومیت یک خبرنگار در کرج: اژدر پیری، سردبیر ماهنامه پژوهش ملل به یک سال زندان و دو سال منع فعالیت در فضای مجازی محکوم شد. این پژوهشگر کُرد به «تبلیغ علیه نظام» محکوم شده است.
«نسیم بیداری» مجرم شناخته شد: هیئت منصفه دادگاههای سیاسی و مطبوعاتی، محمدمهدی طباطبایی میرکآباد، مدیرمسئول ماهنامه نسیم بیداری را مجرم شناخت. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهار ۱۴۰۲ مطلب «دردی که تمام نمیشود» را توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی دانسته و از نسیم بیداری شکایت کرده بود.
الیاس حضرتی مجرم شناخته شد: هیئت منصفه دادگاههای سیاسی و مطبوعاتی، مدیرمسئول سابق اعتمادآنلاین و رئیس کنونی شورای اطلاعرسانی دولت را به نشر اکاذیب و توهین محکوم کرد. پس از انتشار مطلبی با عنوان «توهین بوقچی تیم ملی در قطر به محمدجواد ظریف» در اسفندماه ۱۴۰۱، مهدی خانعلیزاده، مجری صدا و سیما از اعتمادآنلاین شکایت کرده بود.
محدودیت فرهیختگان در ایتا: پیامرسان داخلی ایتا، کانال روزنامه فرهیختگان را محدود کرد، به این ترتیب این روزنامه نمیتواند مطلبی در کانال خود منتشر کند. ایتا در توضیحی کوتاه به این روزنامه اعلام کرد محدودیت پیشآمده به علت تخلف در نشر محتوا بوده و در صورت تکرار کانال روزنامه از ایتا حذف میشود.
مصوبه مجلس علیه آزادی بیان: مجلس شورای اسلامی در یک مصوبه جدید، انتشار مطلب علیه نامزدهای انتخاباتی در ایران را ممنوع کرد. براساس این مصوبه، «کلیه مطبوعات و رسانههای دیداری و شنیداری اعم از مکتوب و الکترونیکی از قبیل شبکههای مجازی، حق ندارند آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج کنند و یا برخلاف واقع مطلبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد و در هر صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را حداکثر ظرف ۱۲ ساعت پس از انتشار به رسانه مزبور ارسال کنند.»
شکایت از روزنامهنگار میراث فرهنگی: شعبه ۲۲ دادسرای ناحیه دو شیراز علیه مریم جلیلوند فرد، خبرنگار حوزه میراث فرهنگی در ایلنا و همکار صدای میراث به اتهام «نشر اکاذیب با هدف تشویش اذهان عمومی» پرونده تشکیل داد.
خانم جلیلوند در اینستاگرام خود نوشته بود: «چگونه انجمن مرمتگران استان فارس توانسته قراردادهایی با اداره میراث فرهنگی این استان منعقد کند در حالی که مرمتگران این استان بیکار هستند؟» بعد از این سوال، رئیس انجمن مرمتگران استان فارس از او شکایت کرد.
فشار بر رضا ولیزاده برای اعتراف تلویزیونی: رادیو فردا اعلام کرد قوه قضائیه، رضا ولیزاده، خبرنگار پیشین این رسانه را برای اعتراف تلویزیونی تحت فشار گذاشته اما او تاکنون حاضر به همکاری نشده است. آقای ولیزاده پس از بازگشت به ایران بازداشت و به ۱۰ سال زندان محکوم شد
احضار امید فراغت: این روزنامهنگار گفت ۲۶ دیماه، به صورت تلفنی و با شماره خصوصی از سوی یک نهاد امنیتی احضار شد که پس از مشورت با چند وکیل تصمیم گرفت منتظر احضاریه کتبی بماند.
خبررسانی درباره آنفولانزای پرندگان «ممنوع»: زینب رحیمی، خبرنگار حوزه محیط زیست، خبر داد آمار تلفات پرندگان در اثر آنفولانزا، امنیتی و محرمانه شده است. به گفته این خبرنگار، مقامهای استانداری و سازمان محیط زیست اراک از گزارشدهی درباره آمار تلفات در تالاب میقان طفره رفتند و حتی مدیرکل سازمان محیط زیست اراک، او را تهدید کرد که «اگر چیزی از من نقل بکنی، من میگم که شما دروغ گفتید».
افتتاحیه بدون حضور خبرنگاران تخصصی: افتتاحیه بیستوپنجمین نمایشگاه تلکام به دلیل حضور محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهوری، بدون حضور خبرنگاران برگزار شد. معاون اول رئیسجمهوری ایجاد محدودیت برای خبرنگاران حوزه فناوری اطلاعات را رد و آن را «ناهماهنگی» توصیف کرد، در حالی که در پیامکی به خبرنگاران گفته شده بود به دلیل حضور معاون اول رئيسجمهوری مراسم بدون خبرنگاران برگزار میشود. این دومین بار در دولت پزشکیان است که خبرنگاران حوزه ارتباطات و فناوری از حضور در مراسم مرتبط با حوزه خود محروم میشوند.
خلف وعده و شکایت دولتیها از خبرنگاران: علیرضا خامسیان، معاون ارتباطات دفتر معاون اول رئیسجمهوری خبر داد شماری از سازمانهای دولتی، بخشنامه دولت برای شکایت نکردن از خبرنگاران را اجرا نکرده و از خبرنگاران شکایت کردهاند. به گفته او، این موضوع برای رسیدگی به معاونت حقوقی ریاستجمهوری ارجاع شد. دولت مسعود پزشکیان اعلام کرده بود از خبرنگاران شکایت نخواهد کرد.
شکایت دوباره میرسلیم از یک خبرنگار: محمدرضا دانایی، مدیر کانال تلگرامی «خبرهای فوری/مهم» از شکایت دوباره مصطفی میرسلیم خبر داد و نوشت: «بهنظرتون چیکار کنم آقای میرسلیم دست از سر من برداره؟ شکایت میرسلیم در دادگاه بدوی رد شده و در تجدیدنظر به شعبه یک کیفری یک تهران ارجاع شده و خب من خستهام...!»
آقای میرسلیم مردادماه پارسال نیز از این خبرنگار به دلیل انتشار اظهاراتش شکایت کرده بود.
بازداشت موقت بهمن هدایتی: این روزنامهنگار و فعال توییتر با انتشار عکسها و ویدیوهایی از بازداشت و آزادی به قید کفالت خبر داد. آقای هدایتی با شکایت شادی مالکی، سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران به اتهام «هتک شرف» بازداشت شده بود.
به گفته این روزنامهنگار، او از اتهام نشر اکاذیب مبرا اما به دلیل کامنتهای دیگران، به «افترا» متهم شده است.
توقیف تلفن و خودروی یک خبرنگار: جواد آقاجاننژاد، مدیرمسئول ماهنامه «بیتعارف» از توقیف تلفن همراه و خودروی خود خبر داد و نوشت با وجود پیگیریها هنوز موفق به دریافت اموالش نشده است. این خبرنگار ساکن تبریز پیشتر نیز از احضار خود به پلیس اطلاعات و امنیت عمومی آذربایجان شرقی خبر داده بود.
محکومیت یک خبرنگار در اصفهان: حسین یزدی، مدیرمسئول پایگاه خبری «مبین۲۴» به یک سال زندان، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی و دو سال محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم شد. دادگاه انقلاب اصفهان، آقای یزدی را به «تبلیغ علیه نظام» متهم کرده است.
ممنوعیت رسانهها در دادگاه چای دبش: دادگاه رسیدگی به فساد مالی گروه صنعتی چای دبش که از سوم آذر ماه شروع شده است، تاکنون غیرعلنی برگزار شده است. به نوشته تسنیم، مرکز رسانه قوه قضائیه از حضور خبرنگاران در دادگاه جلوگیری کرده است.
رسانههای افغانستان
دسترسی نداشتن خبرنگاران زن به اطلاعات: سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان در گزارش جدیدی اعلام کرد نهادهای امنیتی حکومت طالبان به خبرنگاران زن، اطلاعات نمیدهند و تنها هفت درصد از زنان خبرنگار، اطلاعات را از منابع طالبان به دست میآورند. براساس این گزارش، طالبان به دلیل «تبعیض جنسیتی» و «ترس از افشای حقایق»، اطلاعات را در اختیار خبرنگاران زن قرار نمیدهند.
افزایش سرکوب رسانهها: مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارش خود از وضعیت آزادی رسانهها و خبرنگاران در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد سرکوب رسانهها نسبت به سال ۲۰۲۳، هشت درصد افزایش داشته است. براساس این گزارش، فعالیت ۱۸ رسانه در این سال متوقف شد و بیش از ۵۰ خبرنگار نیز بازداشت شدند.
جزئیاتی از هفت ماه بازداشت در زندان طالبان: مرتضی بهبودی، خبرنگار افغان-فرانسوی، جزئیات بازداشتش در زندان طالبان را روایت کرد و گفت دندانهایش را کشیدند و با شوک الکتریکی و تزریقات اجباری شکنجهاش کردند. او هفت ماه در زندان طالبان محبوس بود و شهریورماه ۱۴۰۲ آزاد شد.
حکم زندان برای یک خبرنگار در کابل: مهدی انصاری، گزارشگر محلی، که از سه ماه پیش در بازداشت است، به ۱۸ ماه زندان محکوم شد. اتهام این خبرنگار «تبلیغ به ضد امارت اسلامی [طالبان]» اعلام شده است.
آزادی کارکنان تلویزیون آرزو: هفت کارمند تلویزیون خصوصی آرزو در کابل پس از دو هفته با سپردن ضمانت آزاد شدند. براساس ضمانت کتبی، آنها حق ندارند از کابل خارج شوند و تا جلسه محاکمه آزاد میمانند. این هفت نفر، ۱۴ آذرماه بازداشت شدند و دفتر تلویزیون هم همان روز پلمب شد.
ممنوعیت پخش صدای زن در رادیوهای بادغیس: مسئولان طالبان در ولایت بادغیس در یک نشست، ممنوعیت پخش صدای زنان در رادیو را اعلام کردند. این تصمیم براساس قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر گرفته شده است.
ممنوعیتهای جدید در نورستان: اداره امر به معروف و نهی از منکر ولایت نورستان، تصویربرداری از زندهجان و نشر و پخش آن را ممنوع اعلام کرد. پیش از این، ۵ ولایت قندهار، تخار، بادغیس، هلمند و ننگرهار هم این ممنوعیت را به طور رسمی اعلام کرده بودند.
گزارشهای خبرساز ماه
غلامرضا مسکنی، خبرنگار جوان در گزارش «کور شدید، دیه میدهیم» داستان سه نفر از قربانیان پرونده کور شدن ۹ بیمار در بیمارستان نگاه تهران را روایت میکند. یکی از قربانیان در این گزارش میگوید: «مسئولان بیمارستان وقتی فهمیدند ما شکایت کردهایم به جای اینکه از ما دلجویی کنند و سری به ما بزنند، ما را از طریق افرادی که خودشان را وکیل بیمارستان معرفی میکردند تهدید هم میکردند. مثلاً یکی از پرسنل کادر درمان گفته بود، ایرادی ندارد کور شدند که شدند ما هم دیه میدهیم.»
زهرا جعفرزاده، خبرنگار هممیهن در گزارش «دلالی برای بچهدار شدن» فعالیت گسترده شبکه خرید و فروش ۲۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی تخمک، اسپرم، جنین و اجاره رحم را در ایران بررسی کرده است. در این گزارش آمده است: «نرخها متفاوت است، ۲۲ تا ۲۴ میلیون تومان برای اهدای تخمک و اسپرم و ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان برای رحم اجارهای. نرخ برخی بالاتر و برخی دیگر کمتر است. چه کسانی پشت این کانالها و صفحههای مجازیاند؟ دلالان. آنها با راهاندازی این گروهها، برای متقاضیان، تخمک و اسپرم، رحم و جنین پیدا میکنند. حتی گفته میشود هر کدام از این دلالان برای یک پزشک کار میکنند.»
الناز محمدی، خبرنگار هممیهن در گزارش «مصائب دانشآموزی» وضعیت آموزش غیرحضوری، نادیده گرفتن مادران شاغل و تفاوت امکانات مدرسههای دولتی و غیرانتفاعی را میکاود. یک معلم در این گزارش میگوید: ما در مدارس دولتی موظفیم که فقط از شبکه شاد استفاده کنیم و اجازه استفاده از بستر آنلاین دیگری را نداریم.. ولی در مدارس غیرانتفاعی از بهترین فضاها برای آموزش آنلاین استفاده میکنند، کلاسهایشان بهطور منظم برگزار میشود و امکانات مختلفی دارد اما شبکه شاد اینطور نیست.»
پروانه بهرامنژاد، عضو گروه شهری همشهری در گزارش «یک شب در نقش کارتنخواب» خدمات اجتماعی شهرداری تهران به بیخانمانها را بررسی کرده است. خانم بهرامنژاد ساعت ۱۲ شب و با لباس مبدل به ترمینال غرب تهران رفته و از انتظار یک ساعت و نیمه خود برای انتقال به گرمخانه مینویسد.
بهاره شبانکارئیان، خبرنگار اعتماد در گزارش خود، آزادی کیوان اماموردی، متهم به آزار جنسی را بررسی کرده است. وکیل شاکیان به خانم شبانکارئیان گفته است: «امیدواریم که آقای کیوان اماموردی فرار نکند؛ چون بنده درخواست صدور حکم ممنوعالخروجی دادم، اما قضات با آن موافقت نکردند. هرچند که میدانیم برخی افراد به صورت غیرقانونی از کشور خارج میشوند.»
جلیل رونق، خبرنگار اطلاعات روز در گزارش «حذف سیستماتیک هزارهها از دانشگاه بامیان» مینویسد: «پس از تسلط طالبان، دستکم ۴۹ استاد هزارهتبار در دانشگاه بامیان یا برکنار یا مجبور به ترک شغل خود شدهاند. همچنین در آخرین مورد وزارت تحصیلات طالبان در تاریخ ۱۱ قوس امسال، پنج استاد هزارهتبار دیگر این دانشگاه را به مؤسسات تحصیلات عالی پکتیکا و لوگر، در جنوبشرق کشور فرستاده است.»
آزاده تران، خبرنگار رخشانه در گزارش خود، تحریم تیم کریکت افغانستان را بررسی کرده است: «مخالفان این تحریم میگویند، به ورزش نباید نگاه سیاسی انداخت و این کار، گره از مشکلات زنان افغانستان باز نمیکند. اما موافقان تحریم تیم کریکت افغانستان میگویند، کاری که این تیم میکند، سفیدنمایی کارنامه سیاه طالبان است.»
آینور سعیدپور، خبرنگار خبرگزاری بانوان افغانستان در گزارش «فرار از طالبان و ترس اخراج از پاکستان؛ زنان افغانستانی در مرز دو تهدید» نوشته است: «مروه عزیزی که شاهد بازداشت دستکم ۴۰ زن از بلاک رهایشی خودشان است؛ میگوید که پولیس با زنان و کودکان با خشونت رفتار کرده و آنان را به زور با خودشان به موتر [ماشین] انتقال میدادند. «از ساحه بی۱۷، پولیس حدود ۴۰ را همراه با کودکان به مرکز پولیس انتقال دادند».