مردادماه برای روزنامه‌نگاران ایرانی، ماهی پر از تناقض بود؛ از یک‌سو پیام‌های تبریک و مراسم رسمی به مناسبت روز خبرنگار، و از سوی دیگر تشدید فشارها، احضارها، تعطیلی نهادهای صنفی و دشواری‌های معیشتی. در همین ایام، بحث لایحه جنجالی «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع» که دولت ناگزیر شد آن را پس بگیرد، بار دیگر نشان داد که آزادی بیان و امنیت حرفه‌ای همچنان از پرچالش‌ترین مطالبات جامعه رسانه‌ای است.
در کنار این جدال‌های سیاسی و قانونی، خبرهایی از سرقت دفتر یک روزنامه محلی، انتشار اولین گزارش دستمزد و شرایط کاری خبرنگاران، اعتراض‌ها به کیفیت اینترنت و نیز پلمب انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران، تصویری روشن از وضعیت شکننده و پرمخاطره این حرفه در ایران ترسیم می‌کند؛ وضعیتی که بیش از هر زمان دیگری بر بی‌پناهی و فرسایش سرمایه انسانی رسانه‌ها گواهی می‌دهد.
جنجال بر سر لایحه دولت علیه آزادی بیان: در اولین روزهای مرداد ۱۴۰۴ انتشار لایحه‌ای از سوی دولت با عنوان «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» واکنش‌های گسترده‌ای در میان روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای برانگیخت. این لایحه که به مجلس ارسال شده بود، مجازات‌های سنگینی از جمله ۱۰ تا ۱۵ سال زندان برای انتشار محتوای «کذب» در شرایط بحرانی یا جنگی پیش‌بینی می‌کرد.
میلاد علوی، روزنامه‌نگار، با انتشار جزییات این لایحه نوشت: «شاید باور نکنید؛ براساس مواد ۱۳، ۱۴ و ۱۵ لایحه مقابله با اخبار غیرواقعی دولت، مجازات فرد مشهوری که در شرایط بحرانی یا جنگی، توئیتی بزند که کذب تشخیص داده شود، ۱۰ تا ۱۵ سال حبس است اما مجازات فردی که مرتکب سرقت با سلاح شود، براساس ماده ۶۵۲ قانون مجازات، ۳ ماه تا ۱۰ سال حبس است!»
بسیاری از روزنامه‌نگاران و سردبیران این لایحه را میخ آخر به تابوت رسانه‌ها تعبیر کرده بودند، یاشار سلطانی روزنامه‌نگار و سردبیر سایت اسکان‌نیوز نوشت: «محتوای خلاف واقع بهانه‌ای بیش نیست برای قتل عام آزادی بیان و خفه کردن صدای حقیقت! اگر مجلس حداقلی کورکورانه تصویبش کند، باید رسانه‌ها را خاکسپاری کرد.» روزنامه سازندگی روز نهم مرداد در صفحه اول روزنامه با انتقاد از این لایحه گفت این لایحه در واقع بازگشت همان «لایحه صیانت» است و اکبر منتجبی سردبیر این روزنامه در ایکس نوشت: «لایحه دولت ضد آزادی بیان است. در جامعه‌ای پر از سوءظن، تشخیص محتوای خلاف واقع به یک امر فردی تبدیل می‌شود و هر کسی می‌تواند هر محتوایی را خلاف واقع بخواند. بهتر است دولت از دخالت در امور صنفی پرهیز کند و مشکلات آن را به نهادهای صنفی واگذار کند.»
معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری در واکنش به این انتقادها توضیح داد که «لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی»، در مهرماه ۱۴۰۲ از سوی قوه قضائیه تهیه شده و به‌عنوان لایحه قضایی به دولت ارسال شده و انتساب آن به شرایط جنگی و قانونگذاری احساسی صحیح نیست.
با وجود این انتقادها، روز یکشنبه پنجم مرداد، مجلس شورای اسلامی دو فوریت این لایحه را با ۲۰۵ رای موافق، ۴۹ مخالف و سه رای ممتنع تصویب کرد. اما در نهایت، در آخرین مهلت قانونی، هیئت دولت در جلسه خود تصویب کرد که لایحه پس گرفته شود. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، روز چهارشنبه هشت مرداد با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت: «در راستای حفظ انسجام ملی و تاکید رئیس‌جمهور استرداد لایحه فضای مجازی در جلسه امروز دولت مصوب شد.»
نامه ۱۱ استاد روزنامه‌نگاری به رئیس‌جمهوری: جمعی از استادان ارتباطات و روزنامه‌نگاری در نامه‌ای خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، خواستار پایان‌دادن به سیاست فیلترینگ در ایران شدند.به گزارش هم‌میهن، این نامه پس از آن منتشر شد که دولت لایحه «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع» را پس گرفت. نویسندگان نامه تأکید کرده‌اند :«مادام که پذیرش اندیشه دیگری به عنوان مبنای ارتباطات و مفاهمه و حق اظهار نظر و آزادی بیان برای شهروندان پذیرفته نشود، بدیهی‌ترین اصل بقا و زیست اجتماعی با چالش جدی مواجه خواهد شد. اینک که لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع را پس گرفته‌اید، ما معلم‌های ارتباطات و روزنامه‌نگاری انتظار داریم که هرچه سریع‌تر، از پشت دیوار فیلترینگ، آن‌هم در عصر جهان پر تحول ارتباطی، به درآییم.» هادی خانیکی، بیژن نفیسی، علی‌اکبر قاضی‌زاده، بهروز بهزادی، مهدی فرقانی، حسن نمکدوست، فریدون صدیقی، یونس شکرخواه، مجید رضاییان، سید فرید قاسمی و محمود مختاریان از امضاکنندگان این نامه بودند.
ارائه اولین گزارش دستمزد روزنامه‌نگاران در تهران: شنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۴، در دفتر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، اولین گزارش دستمزد و وضعیت کاری روزنامه‌نگاران ارائه شد. این گزارش حاصل پیمایشی میان ۱۶۵ روزنامه‌نگار از ۲۹ رسانه مختلف است.
محمد کلهر، روزنامه‌نگار، با انتشار بخشی از نتایج این گزارش نوشت: «طبق نظرسنجی مردادماه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران از ۱۶۵ خبرنگار، حدود سه‌چهارم (۷۳.۷ درصد) پاسخگویان از میزان دستمزد خود در رسانه‌ها رضایت «کم» یا «خیلی کم» دارند.»
این گزارش نخستین سند رسمی از وضعیت اقتصادی و حرفه‌ای روزنامه‌نگاران در ایران است و می‌تواند مبنایی برای پیگیری حقوق صنفی و ارتقای شرایط کاری فعالان رسانه‌ای باشد. آقای کلهر با اشاره به این اعداد نوشت: «یکی از اصلی‌ترین دلایل خالی شدن رسانه‌ها از خبرنگاران زبده و باتجربه، میزان دریافتی پایین این شغل است. بنابراین سرعت تبدیل خبرنگاران به مسئولان روابط عمومی و مدیران برنامه و... افزایش می‌یابد.»
ایران همچنان در قعر جدول کیفیت اینترنت جهان: روزنامه شرق در گزارشی به نقل از کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، گزارش پنجم وضعیت کیفیت اینترنت ایران را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، ایران همچنان پایین‌ترین کیفیت اینترنت را در میان ۱۰۰ کشور بزرگ اقتصادی دارد و تجربه کاربری با سه شاخص «کند» (۸۴ از ۱۰۰)، «پر اختلال» (۹۲ از ۱۰۰) و «محدود» (۹۹ از ۱۰۰) ارزیابی شده است. میانگین این شاخص‌ها، رتبه ایران را در جایگاه ۹۷ از ۱۰۰ قرار می‌دهد.
در این گزارش آمده که اگر وضعیت کیفیت اینترنت کشور را بدون توجه به وضعیت دوران «حمله اسرائیل به ایران» در نظر بگیریم، تفاوت محسوسی نسبت به گزارش چهارم (جایگاه ۹۵ از ۱۰۰ کشور) دیده نمی‌شود.
وب‌سایت فیلتربان نیز در گزارشی از وضعیت اتصال در زمستان ۱۴۰۳ نوشت: «پینگ بین‌الملل در موبایل ۹۶ میلی‌ثانیه و جیتر داخلی تا ۸ میلی‌ثانیه است، کیفیتی که حتی پخش یک ویدیوی ساده را با مشکل مواجه می‌کند. طبق این گزارش، قطعی‌های مکرر و سرعت پایین اینترنت نتیجه میلیاردها تومان هزینه‌ای است که به جای توسعه، صرف فیلترینگ شده است.»
جریمه ۴۰ میلیونی به خاطر خبر کمبود روغن: مرضیه محمودی، روزنامه‌نگار اقتصادی، به دلیل انتشار توییتی درباره پیش‌بینی جنگ و کمبود مواد غذایی، از سوی شعبه ۱۰۶۰ دادگاه کیفری دو تهران به پرداخت ۴۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد. وکیل او، رضا شفاخواه، گفت: «موکلم برای انتشار توییتی در خصوص پیش‌بینی جنگ و کمبود مواد غذایی محکوم شد. جالب آنکه قاضی محترم شعبه شخصاً اعتقاد داشتند برای پیش‌بینی درست ایشان باید به وی جایزه اعطا می‌شد.»
خانم محمودی پس از صدور حکم نوشت:«من چون اعلام کردم روغن در بازار نیست، و نبود واقعا، به نشر اکاذیب و ۴۰ میلیون جریمه نقدی محکوم شدم. بعد نماینده مجلس گفته تهران ۴۰ روز دیگه آب نداره، کارشناس‌ها می‌گن حرفش غیردقیق و نادرسته. اما این نشر اکاذیب محسوب نمی‌شه. چقدر ما در برابر قانون برابریم!»
فشارها به یک روزنامه‌نگار: الهه محمدی روزنامه‌نگار حوزه اجتماعی که در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی» و پس از انتشار گزارشی از مراسم خاکسپاری مهسا ژینا امینی در سقز بیش از ۱۷ ماه بازداشت بود، در صفحه اینستاگرامش نوشته است: «بیش از یک سال‌ونیم است که هدف فحاشی‌های جنسی و جنسیتی جریان سلطنت‌طلب و ارتش سایبری‌شان قرار گرفته‌ام. دلیلش، پوشیدن جامانه‌ای بود که در سفر به سقز و پوشش مراسم خاکسپاری ژینا امینی به من هدیه داده شد و هنگام آزادی از زندان بر گردنم انداختم. دلیلش اهدا کردن جایزه‌ام به خبرنگاران فلسطینی بود، کسانی که تا کنون بیش از ۲۰۰ نفر از آنان در غزه کشته شده‌اند. و حالا دلیلش پوشش خبری جنگ در ایران و روایت جنایاتی است که اسرائیل علیه غیرنظامیان مرتکب شده است.» خانم محمدی نوشته است: «داستان سلطنت‌طلبان و فحاشان، تفاوتی با هجمه سایبری‌های داخلی ندازد؛ همان‌هایی که بیش از دو سال «جاسوس، جاسوس» از دهانشان نیفتاد، اما «حقیقت» پیروز شد.»
اعلام جرم علیه یک کارتونیست: هادی حیدری، کاریکاتوریست به دلیل انتشار کاریکاتوری از مسعود پزشکیان از سوی دادستانی تهران مجرم شناخته شد و برایش پرونده قضایی تشکیل شد. خبرگزاری تسنیم نوشت این اعلام جرم به دلیل «انتشار کاریکاتوری توهین‌آمیز نسبت به مردم ایران» بوده است. در این کاریکاتور مسعود پزشکیان به شکل وارونه سوار الاغی شده است که بر روی آن کلمه «وفاق» نوشته شده است. آقای حیدری این کاریکاتور را با الهام از داستان معروف ملانصرالدین خلق کرده بود. این کاریکاتور در نکوهش لایحه دولت پزشکیان برای مقابله با فعالان مجازی منتشر شده بود. آقای حیدری کمی بعد با پاک کردن این کاریکاتور در اینستاگرامش نوشت: «این استعاره متاسفانه از سوی برخی به گونه‌ای خلاف مقصود تصویر، جلوه داده شده که زمینه سواستفاده را به وجود آورده است.» جلال سمیعی، روزنامه‌نگار و طنزپرداز، در واکنش به این خبر نوشت: «هادی حیدری مجری اولین نشست خبری آقای پزشکیان پس از انتخابات بود. دیروز هم کاریکاتور را با توضیح حذف کرد.گویا کافی ندانسته‌اند.»
همچنین کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران از مقام‌های ایرانی خواست که اتهام «توهین» علیه هادی حیدری را به‌دلیل انتشار کاریکاتوری که گفته می‌شود «توهین‌آمیز» بوده، کنار بگذارند. در این بیانیه آمده است: «این‌گونه آزار و اذیت قضایی، آشکارا ناقض حق آزادی بیان است.»
در پی این واکنش‌ها علی احمدنیا رئیس امور اطلاع‌رسانی دولت در شبکه ایکس نوشت: «رئیس جمهور پزشکیان در واکنش به کاریکاتوری که در روزهای گذشته در مورد ایشان منتشر شده بود، گفتند: من هیچ شکایتی از طراح کاریکاتور ندارم.»
عوامل برنامه دیالوگ به قید وثیقه آزاد شدند: محمد احمدی، مجری و تهیه‌کننده برنامه اینترنتی «دیالوگ» عصر روز یکشنبه پنجم مرداد پس از دو هفته به طور موقت و تا تعیین تکلیف نهایی پرونده آزاد شد.
«دیالوگ ایران» برنامه‌ای است که در یوتیوب منتشر می‌شود. در همین حال فشارها بر عوامل برنامه ادامه یافته است. شامگاه شنبه چهارم مرداد، ماموران امنیتی با یورش به منزل نوید کلهرودی، فعال سیاسی و دانش‌آموخته دکترای علوم سیاسی در تهران او را بازداشت کردند. به گزارش امتداد، ماموران ضمن دستگیری کلهرودی، برخی از لوازم شخصی از جمله تلفن همراه او را نیز توقیف کردند. بازداشت کلهرودی پس از انتشار گسترده ویدئوی صحبت‌هایش در برنامه «دیالوگ» صورت گرفت. آقای کلهرودی اکنون با سپردن وثیقه و تا برگزاری دادگاه آزاد شده است.
دستبرد به دفتر روزنامه خوزی‌ها: محمد مالی سردبیر روزنامه خوزی‌ها از دستبرد به تحریریه این روزنامه محلی خبر داد. آقای مالی نوشت: «تقریباً همه تجهیزات و وسایل اداری به سرقت رفته‌اند؛ از کابل‌ها و سیم‌کشی برق گرفته تا لوله‌های سبز، پمپ و شیرآلات، پرینتر، اسکنر، کامپیوترها و دوربین‌ها.»
انتقادهای یک مدیرمسئول از برخورد دولت پزشکیان با رسانه‌ها: غلامحسین کرباسچی مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن از رویکرد دولت پزشکیان در مواجهه با مطبوعات انتقاد کرد. کرباسچی در مصاحبه با سایت انتخاب گفته است: «آنچه می‌بینیم این است که در شرایطی آقای پزشکیان با اهالی مطبوعات دیدار می‌کند که همه رسانه‌ها از جمله همین روزنامه هم‌میهنی که ما درمی‌آوریم از سوی دولت با مشکلات زیادی روبه‌رو است. نحوه برخوردشان معلوم است دیگر؛ دولت برخلاف حرف‌هایی که در ایام انتخابات می‌زد و ادعا می‌کرد که رسانه‌ها را تحت فشار قرار نمی‌دهد، دارد عمل می‌کند.»
دبیرکل پیشین حزب کارگزاران سازندگی تاکید کرده است وضعیت مطبوعات به نسبت دوره ابراهیم رئیسی به هیچ‌وجه بهتر نشده است، او در این مصاحبه تاکید می‌کند: «اکنون برای یک مطلب، خبرنگار بیچاره را احضار می‌کنند و تن و بدنش را می‌لرزانند. آن خبرنگار وقتی چنین فضایی را می‌بیند، طبیعی است که دیگر میلی به کار کردن نداشته باشد یا حداقل با کیفیت سابق کار نکند. از آن سو هم که مدام ارشاد زنگ می‌زند. معلوم نیست این ده‌کوره رسانه چند کدخدا دارد. وضع حقوق بچه‌های رسانه هم گفتن ندارد و خوب نیست. به ما گیر داده بودند که چرا یک گزارش درباره وضع زایمان زنان کار کرده‌اید؛ یک گزارش اجتماعی. خب این چه حرفی است؟ یعنی آستانه تحمل آقایان در حد یک گزارش اجتماعی هم نیست. حالا در این شرایط آقای پزشکیان می‌گوید باید درباره بنزین چه کنیم و چه نکنیم.»
برخورد با عکاسان مطبوعاتی: انتقاد از برخوردهای امنیتی با عکاسان خبری: حمید فروتن، رئیس هیئت‌مدیره انجمن عکاسان مطبوعاتی ایران، در دیدار با مسعود پزشکیان در حاشیه جلسه هیات دولت اعلام کرد عکاسان مطبوعاتی که پس از حمله هوایی اسرائیل به ساختمان صداوسیما برای ثبت تصاویر به آن مکان رفته بودند، ۲۴ تا ۴۸ ساعت بازداشت شده‌اند. به گفته او، طی جنگ ۱۲ روزه، به عکاسان مطبوعاتی اجازه فعالیت داده نشد.
پیش‌تر مجید سعیدی، عکاس خبری، در پستی اینستاگرامی از برخورد نیروهای امنیتی با خود و دیگر همکارانش طی جنگ ۱۲ روزه خبر داده و نوشته بود: «ما را نه قهرمان، که «هدف» می‌دیدند. ما شکار بودیم و برخی، مثل من، واقعاً شکار شدند.»
احضار روزنامه‌نگار کرجی به دادگاه انقلاب: امید فراغت، روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای ساکن کرج، با دریافت ابلاغیه‌ای به شعبه ۳ دادگاه انقلاب کرج احضار شد. فراغت نوشت: «امروز یکشنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ ابلاغیه‌ای آمد که باید در تاریخ ۲۷ مرداد به شعبه ۳ دادگاه انقلاب کرج رفته تا به اتهامم نزد قاضی رسیدگی شده و حکم بدهد.»
وی پیش‌تر نیز در پرونده‌های مشابه در شعبات مختلف دادگاه انقلاب و بازپرسی‌های دادسرای اوین و کرج به اتهام تبلیغ علیه نظام احضار و برخی از پرونده‌ها به حبس و ممنوعیت از فعالیت در فضای مجازی منجر شده است.
واکنش‌ها به فهرست پنج نفره زندانیان سیاسی: اظهارات غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، و الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، در دیدار روز ۱۹ مرداد با اصحاب رسانه خبرساز شد.
حضرتی در این نشست گفت: «از روزنامه‌نگاران و روشنفکران خواستم زندانیان سیاسی را معرفی کنند، سه نفر معرفی کردند. در نهایت من با اضافه کردن دو نفر دیگر، یک لیست ۵ نفره را به محضر رئیس قوه قضاییه تقدیم کردم.»
اژه‌ای نیز در این جلسه گفت که جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای فهرست مدنظر خود برای آزادی زندانیان سیاسی را ارائه نکرده‌اند و افزود: «به ما گفته شده که برای ارائه فهرست زندانیان سیاسی، ملاحظاتی وجود دارد.»
این اظهارات با واکنش‌های گسترده فعالان سیاسی و رسانه‌ای مواجه شد. از جمله پوریا ناظمی در واکنش به صحبت‌های الیاس حضرتی نوشت: «ایشان یا راست می‌گویند که نشان از عمق جهالت و نادانی و بی‌خبری مسئول شورای اطلاع‌رسانی دولت و مدیر مسئول یک روزنامه است (بماند که چطور می‌توان همزمان در این دو شغل بود)، یا دروغ می‌گوید که نشان از سقوط فراتر از انتظار حداقل‌های اخلاقی دارد.»
آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات ایران، نیز در نامه‌ای به اژه‌ای نوشت: «تنها می‌توانیم معیار ارائه دهیم؛ زیرا ورود به بازی فهرست‌سازی، به معنای پذیرش تعریف محدود و عبور از حقوق سایر زندانیان بی‌گناه خواهد بود.»
تغییر سردبیر انصاف‌نیوز: علی‌اصغر شفیعیان، سردبیر انصاف‌نیوز، در مراسم جایزه انصاف که روز چهارشنبه ۱۵ مردادماه برگزار شد، از تغییر در مدیریت تحریریه این رسانه خبر داد.
بر اساس اعلام او، محمد توکلی، دبیر تحریریه انصاف‌نیوز، از این پس سردبیری این سایت خبری-تحلیلی را بر عهده خواهد گرفت.
توکلی از سال ۱۳۹۵ به عنوان عضو تحریریه در انصاف‌نیوز فعالیت داشته است.
پلمب ساختمان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران: ساختمان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران روز چهارشنبه ۲۹ مرداد به دستور شهرداری تهران تخلیه و پلمب شد. ماموران شهرداری منطقه سه در محل حاضر شدند و درِ ورودی ساختمان را قفل زدند.
اکبر منتجبی، رئیس هیات مدیره انجمن، با اشاره به سابقه فشار شهرداری بر نهادهای مستقل گفت: «این عملکرد در ادامه اقداماتی است که شهرداری روی نهادهای صنفی یا مستقل مثل انجمن جامعه‌شناسان، خانه اندیشمندان علوم انسانی و... انجام داده است؛ فشار بر طیفی که هم‌فکر شهردار یا شهرداری نیستند یا به صورت مستقل فعالیت می‌کنند. فشار برای تخلیه اجباری دفتر انجمن، نزاع بر سر یک ساختمان نیست بلکه هدف قرار دادن استقلال صنفی و آزادی فعالیت روزنامه‌نگاران است.»
منتجبی افزود که حدود یک سال پیش، شهرداری خانه روزنامه‌نگاران شهر را راه‌اندازی و بودجه قابل توجهی به آن اختصاص داده است و این اقدام را در راستای تضعیف روزنامه‌نگاری مستقل و تقویت روزنامه‌نگاری مدیریت‌شده می‌داند.
داوود حشمتی، روزنامه‌نگار، نیز در این زمینه نوشت: «شهرداری زاکانی که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را تعطیل کرد، ردیف بودجه ۳۰ میلیاردی برای خانه روزنامه‌نگاران تخصیص داده که خودی‌ها آن را مصرف کنند. اولین اقدام شهرداری آینده باید تعطیلی و قطع این بودجه باشد.»
با این حال همچنان بسیاری از روزنامه‌نگاران پس از تعطیلی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران با انجمن جدید که با نام «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران» شروع به فعالیت کرد همدل نیستند. نازنین متین‌نیا، روزنامه‌نگار، نوشت: «یه‌جوری از بی‌پناهی روزنامه‌نگارها و بسته شدن اون دفتر می‌نویسن انگار انجمن خیلی واقعی روزنامه‌نگارها بود و سابقه تاسیس و روندش هم شبه‌برانگیز نبوده. من موافق تعطیلی نیستم، ولی دیگه از بی‌پناهی ما برای دعواهای خودتون باج نگیرین. بی‌پناهی ما یه دلیلش همین انجمن به‌فرموده‌س.»
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در بیانیه‌ای اعلام کرد: «نزاع بر سر ساختمان نیست؛ مسئله تعرض آشکار به آزادی فعالیت روزنامه‌نگاران است.»
از غیاب زنان تا اهدای چیپس در مراسم رسمی روز خبرنگار: به مناسبت روز خبرنگار، مراسمی در دفتر مسعود پزشکیان برگزار شد. علی احمدنیا، رئیس امور اطلاع‌رسانی دولت، نوشت: «در این مراسم از تمامی جریان‌ها با هر نگاه سیاسی برای گفت‌وگو بدون تعارف با رئیس جمهور دعوت شده بود.»
با این حال، برخی فعالان اجتماعی به ترکیب شرکت‌کنندگان در این مراسم انتقاد داشتند. سمیه توحیدلو، جامعه‌شناس، در واکنش به انتشار عکسی از این دیدار نوشت: «در این رسانه‌ها احتمالا خبرنگار زنی نیست؟ به نظر نمی‌رسد جمعیت چندان متنوعی باشد. اغلب خبرنگاران مردند که کت و شلوار پوشیده و سر صحنه‌ها می‌روند؛ در حالی که اغلب خبرنگاران واقعی در میدان اجتماعی زنان هستند.»
مینا قربانی، روزنامه‌نگار، با اشاره به گزارش روزنامه «شرق»، تاکید کرد که این عکس نشان‌دهنده فاصله میان حضور زنان در تحریریه‌ها و حضور آنها در مراسم رسمی است و نوشت: «این گزارش رو بذارین کنار این عکس تا خودتون جایگاه زن در جمهوری اسلامی رو متوجه بشین.»
اشاره خانم قربانی به گزارش روزنامه «شرق» به مناسبت روز خبرنگار بود. نیلوفر حامدی نسبت روزنامه‌نگاران زن به مرد در تحریریه‌ها و جایگاه آنها در مطبوعات را بررسی کرده است. او در این گزارش نوشته است: «حضور زنان در موقعیت‌های خبرنگاری و حتی سمت‌های سردبیری به طور پیوسته افزایش یافته و در برخی رسانه‌ها میزان تولیدات زنان از مردان بیشتر است.» با این حال، او هشدار می‌دهد که با وجود افزایش حضور زنان، شرایط کاری و حقوق آنها هنوز با فشار و محدودیت‌های جدی مواجه است و بخش مهمی از تداوم حیات مطبوعات بر دوش آنهاست.
همزمان با روز خبرنگار، اهالی رسانه در شبکه‌های اجتماعی دشواری‌ها و کاستی‌های حرفه خود را مطرح کردند. رضا غبیشاوی، از سردبیران «عصر ایران»، در پستی با هشت بند، خواستار اصلاحات بنیادین در حوزه رسانه‌ها شد که شامل الزام شفافیت و انتشار اطلاعات غیرمحرمانه، لغو مجازات زندان برای روزنامه‌نگاران، حذف مجازات لغو مجوز رسانه، تبدیل صدور مجوز به ثبت برای تاسیس رسانه، لغو یارانه‌ها، ممنوعیت فشار برای حذف مطالب جز به حکم دادگاه و حذف رسانه‌های ارگان است.
برخی خبرنگاران در ایران با انتشار تصاویری در شبکه‌های اجتماعی خود خبر دادند استانداری قزوین در مراسمی به مناسبت روز خبرنگار به‌عنوان هدیه به آنها چند بسته چیپس داده است. سینا جهانی، خبرنگار نوشت :«در همایشی به مناسبت روز خبرنگار با حضور فاطمه محمدبیگی، نماینده مجلس به خبرنگارها «سه بسته چیپس» هدیه دادند.»
پویش «تهران می‌خواند»: به مناسبت روز خبرنگار، باغ کتاب تهران پویش فرهنگی «تهران می‌خواند» را آغاز کرد. اعلام شد هدف این پویش، معرفی ۳۶ روزنامه‌نگار و خبرنگاری است که علاوه بر فعالیت رسانه‌ای، کتاب هم تالیف کرده‌اند.
در این پویش، تصویری از چهره هر نویسنده همراه با عنوان و ناشر کتاب او روی تابلوها و نمایشگرهای ایستگاه‌ها و قطارهای مترو نمایش داده شد، با این حال شیوه گزینش این روزنامه‌نگاران نظر اهالی رسانه را جلب کرد، محمد کلهر، روزنامه‌نگار، نوشت: «ابتکار جالبی بود، اما نقص دارد. مثلاً «منوچهر دین‌پرست» خبرنگار روزنامه اطلاعات که چهار کتاب نوشته است، در این پویش جایی نداشت اما خبرنگارانی با فقط یک کتاب در آن جای گرفتند. یا مثلا حامد زارع با داشتن ده کتاب در این پویش جایی نداشت.» در عین‌حال غیاب روزنامه‌نگاران مستقلی همچون ژیلا بنی یعقوب، لی‌‌لی فرهادپور، بهمن احمدی امویی نیز مطرح شد.
نقد اصولگرایان به از دست رفتن مرجعیت رسانه‌ای صداوسیما: همزمان با انتشار برنامه‌ها و شوهای تلویزیونی همچون «عشق ابدی» و «زن روز» در فضای وب فعالان رسانه‌ای اصولگرا بار دیگر از خطر از دست رفتن مرجعیت رسانه‌ای نوشتند. محمد کشوری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، با یادآوری سریال‌های پرمخاطب گذشته نوشت: «یک زمانی با سریال‌های جذابی مثل پاورچین، شب‌های برره، ساختمان پزشکان و… مردم خسته از کار روزانه را هر شب پای تلویزیون می‌نشاندند. گفتمان خالص‌ساز در صداوسیما که چیزی بیش از مشتی سریال تکراری و انبوهی برنامه گفت‌وگومحور شعاری خروجی نداشته، فرصت و موهبتی کم‌نظیر به رشد رقبای برون‌مرزی چه در حوزه خبر و چه سرگرمی است. کافی است ساعت ۹–۱۱ شب تک‌تک شبکه‌های تلویزیون را بالا و پایین کنید تا با عمق فاجعه روبرو شوید.»
علی قلهکی، روزنامه‌نگار اصولگرا، نیز در پاسخ نوشت: «رسانه‌های رسمی، در رأس آن صداوسیما، در حال از دست دادن کامل مرجعیت خود هستند؛ راهکار این است که مانع قانونی راه‌اندازی شبکه‌های تلویزیونی خصوصی برداشته شده و فضای مجازی را ساماندهی درست کنیم. سالی ده‌ها هزار میلیارد تومان را در ساختار بدون اثر و مخاطب رسمی کشور از بین می‌بریم! جنگ آمد و رفت (البته فعلاً)، کی می‌خواهیم بفهمیم؟!»
تعطیلی برنامه ماجرای جنگ، حاشیه‌ها و واکنش ترامپ: جواد موگویی، مستندساز و روزنامه‌نگار اصولگرا، در اینستاگرام از تعطیلی برنامه‌اش با عنوان «ماجرای جنگ» خبر داد؛ برنامه‌ای که به گفته او «ظرف چند روز میلیون‌ها نفر مخاطب پیدا کرد.» قسمت دوم این برنامه به گفت‌وگو با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اختصاص داشت. قسمت نخست «ماجرای جنگ» که به گفت‌وگو با احمد وحیدی، وزیر دفاع پیشین ایران، اختصاص داشت، از شبکه تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد. اما مصاحبه دوم با عراقچی پس از جلوگیری از پخش تلویزیونی، در یک کانال یوتیوبی منتشر شد.
مصاحبه عراقچی بازتاب بین‌المللی پیدا کرد. یک روز پس از پخش آن در ۶ مرداد (۲۸ ژوئیه)، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در واکنش گفت:«ایران سیگنال‌های خیلی بدی می‌فرستد. وزیر خارجه ایران در برنامه‌ای مصاحبه کرد و چیزهایی گفت که نباید از آنها حرف می‌زد.»
به‌گفته موگویی، فشارها از سوی صداوسیما و نهادهای امنیتی موجب تعطیلی برنامه شد. موگویی در اینستاگرامش خطاب به مدیران صداوسیما نوشته بود«شما موفق شدید! آنتن تلویزیون را که به رویش بستید، حتی در نت هم تحملش نکردید! … همان‌طور که وقتی زورتان در جلسات شورای امنیت به منطق فرماندهان نرسید، در آنتن زنده فرماندهان را ترسو خواندید! جماعت حزب‌الهی دغدغه‌مند و دلسوز را شوراندید علیه سپاه و دولت.»
در اطلاعیه روابط عمومی معاونت سیما درباره پخش نشدن مصاحبه وزیر امور خارجه آمده است: «به اطلاع می‌رساند که تنها دلیل پخش‌نشدن قسمت دوم برنامه «ماجرای جنگ»، که توسط حوزه هنری تولید شده است، عدم انجام اصلاحات لازم در بخش‌هایی از این قسمت بر اساس دستور و تاکید صریح دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی بوده است.»
به نظر می‌رسد رویکرد و سیاست‌های مدیران صداوسیما حتی در جبهه اصولگرایان نیز با نقدهای جدی روبرو است، آنچنان که احسان عبادی از مدرسان بنیاد مهدویت در واکنش به تعطیلی این برنامه نوشت: «آقایان، شما حتی دهان جواد موگویی که انقلابی هست را هم بستید؟ بله. باید هم برنامه اش تعطیل شود. چون آتشی به جان آغل نشینان انداخته بود و آن فرقه پایدار را ناپایدار کرد.» اشاره او به صحبت‌های وحید جلیلی معاون سیاسی صداوسیماست که در یک برنامه زنده گفته بود: «برخی می‌خواهند وطن را به آغل تبدیل کنند. برخی این روزها می‌گویند برای حفظ وحدت ملی اسم خدا و پیغمبر را در تلویزیون نیاورید.»
سحر امامی در ونزوئلا: سحر امامی، مجری خبرساز تلویزیون جمهوری اسلامی که در جریان حمله ۲۷ خرداد اسرائیل به ساختمان شیشه‌ای صداوسیما روی آنتن زنده گزارش می‌داد، همچنان خبرساز است. او پس از سفر به کربلا و دریافت تمثال طلای علی خامنه‌ای از گروهی از شیعیان عراق در جریان راهپیمایی اربعین، این بار به ونزوئلا رفته و از نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور این کشور، نشان شجاعت دریافت کرد.
حاشیه‌های یک چهره جنجالی: جنجال‌بازگشت مهرشاد سهیلی، بسیجی جنجال برانگیزی که سال ۱۴۰۰ به دلیل فعالیت‌هایش در قالب خیریه جهادی بازداشت شده بود، با ویژه برنامه اربعین در صداوسیما جنجال برانگیز شد.
انتشار ویدئویی که خبر از آغاز این برنامه می‌داد، واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها برانگیخت. با این حال روابط عمومی صداوسیما اعلام کرد که خبر مربوط به اجرای سهیلی «نادرست» بوده و تنها در قالب یک رپورتاژ آگهی در برخی رسانه‌ها و صفحات تبلیغاتی، بازتاب یافته است.
حسین قرایی، مدیرکل روابط عمومی صداوسیما، در پیام‌رسان ایکس نوشت: «صدا و سیمای قهرمان که در برابر بمب و موشک صهیونی سر خم نکرد در برابر جوسازی‌ها و لجن‌پراکنی‌ها هم تسلیم نخواهد شد. چه از نوع انتشار خبر دروغ اجرای مهرشاد سهیلی در صدا و سیما باشد چه از نوع افترا‌بندی قلم‌فروشان و پروژه‌بگیرانی که شخص رئیس سازمان را هدف گرفته‌اند.»
انتقادها به تعداد چشم‌گیر کارمندان صداوسیما: همزمان با انتشار جدولی مقایسه‌ای در شبکه‌های اجتماعی که تعداد کارکنان تلویزیون‌های بین‌المللی جهان را با صداوسیما مقایسه می‌کرد بار دیگر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و در اختیار داشتن ۵۰ هزار نیرو و حقوق‌بگیر در این سازمان محل بحث شد. بسیاری از فعالان رسانه‌ای با مقایسه تعداد کارکنان بی‌بی‌سی جهانی (۲۱ هزار کارمند)، فاکس نیوز (۱۴ هزار کارمند) و سی‌ان‌ان (چهار هزار کارمند) به هدر رفت بودجه از اموال عمومی پرداختند. در پی این واکنش‌ها وب‌سایت انصاف‌نیوز، نزدیک به دولت، با انتشار گزارشی تحلیلی نوشت: «خبرنگار انصاف نیوز نامه یکی از مدیران کل وقت مراکز استان‌ها را رویت کرده است که خطاب به معاون سیاسی وقت سازمان هشدار داده است هجوم چهره‌های سیاسی برکنارشده از دولت به پست‌های مدیریتی این سازمان، علاوه بر تشدید تضادهای سیاسی، به افت کیفیت مدیریت و در نتیجه برنامه‌ها منجر می‌شود. مرحوم علی کردان در مقام معاونت مالی اداری صداوسیما، نقش پررنگی در مخفی‌کردن این اعداد داشت و چنان در این کار موفق بود که گزارش تحقیق و تفحص مجلس هم نتوانست پرده از این ارقام بردارد.»
پایان ممنوعیت یک ماهه مدیر سایت کارزار: حامد بیدی، مدیر وب‌سایت کارزار، که در طول جنگ دوازده روزه با فشار نهادهای امنیتی مجبور به تعطیلی این وب‌سایت شده بود و در عین‌حال طبق دستور نهادهای قضایی به مدت یک ماه از هر گونه فعالیت در فضای مجازی منع شده بود، روز ۲۹ مرداد از پایان این ممنوعیت خبر داد.
درخواست ایران اینترنشنال از سازمان ملل: ایران‌اینترنشنال در بیانیه‌ای اعلام کرد که در واکنش به تهدیدات فزاینده جمهوری اسلامی علیه خبرنگاران این شبکه و خانواده‌های آنها، با ارسال درخواستی فوری به کارشناسان سازمان ملل متحد خواستار اقدام علیه حکومت ایران شده است.
این بیانیه که سه‌شنبه ۱۴ مرداد منتشر شد، می‌گوید از اواخر خرداد اقدامات جمهوری اسلامی علیه این شبکه شدت گرفته و ۴۵ خبرنگار و کارکنان ایران‌اینترنشنال و همچنین ۳۱۵ نفر از بستگان آنها در هشت کشور از سوی وزارت اطلاعات تهدید به مرگ شده‌اند.
بر اساس اعلام ایران‌اینترنشنال، جمهوری اسلامی به خبرنگاران این شبکه اعلام کرده است که تا پایان ماه ژوئیه (۹ مرداد) باید همکاری خود با شبکه را قطع کنند؛ در غیر این صورت، خود یا اعضای خانواده‌شان هدف قرار خواهند گرفت.
این تهدیدات در کشورهای ایران، آمریکا، بریتانیا، سوئد، ترکیه، کانادا، آلمان و بلژیک صورت گرفته است. ایران‌اینترنشنال افزایش «نگران‌کننده و بی‌سابقه» این تهدیدات را به جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و حکومت ایران مرتبط دانسته است.
