وقایع‌ اتفاقیه‌ شهریور ۱۴۰۳: از اهدای دستمال توالت تا قطع سیم‌کارت 

منصور واضحی 1403/07/17

وقایع شهریور ۱۴۰۳: قدردانی با دستمال توالت

در شهریور اختلاف‌ میان روزنامه‌نگاران بالا گرفت. برخی حضور همکارانشان در تیم اطلاع‌رسانی دولت و نزدیک شدن به نهاد قدرت را خطری برای رسانه‌ها می‌دانستند. پس از اولین نشست مطبوعاتی مسعود پزشکیان و تشویق‌های پیاپی خبرنگاران، این انتقادها بیشتر شد. در یک سو روزنامه‌نگاران همچنان به دادسراها و دادگاه‌ها احضار می‌شدند و سیم‌کارت‌های تلفن همراهشان قطع می‌‌شد و در سویی دیگر با دستمال توالت از آنان قدردانی می‌کردند. 

واکنش‌ها به معرفی تیم اطلاع‌رسانی دولت: معرفی تیم رسانه‌ای دولت مسعود پزشکیان واکنش‌های زیادی برانگیخت. بیشتر اعضای این تیم خبرنگارانی هستند که پیش‌تر در رسانه‌های اصلاح‌طلب کار کرده‌اند. خبرگزاری فارس، بولتن‌نیوز، صراط‌نیوز و جهان‌نیوز انتخاب نفیسه زارع‌کهن به عنوان سرپرست اداره کل حوزه سخنگوی دولت را «انتصاب یک فعال دیگر فتنه ۸۸» خواندند. همچنین با انتشار خبرهایی درباره احتمال انتخاب پدرام پاک‌آیین به عنوان معاون مطبوعاتی، عسل داداشلو، روزنامه‌نگار نوشت: «مدیرکل مطبوعات داخلی دولت دوم احمدی‌نژاد باشی که توقیف ۱۷ نشریه و لغو مجوز دو نشریه با امضای تو انجام شده، بعد به عنوان گزینۀ معاون مطبوعاتی در دولت وفاق مطرح بشی!»

در انتقاد به تعدد اعضای تیم اطلاع‌رسانی دولت، علی برنایی، روزنامه‌نگار نوشت: «در شرکت سهامی خاص پزشکیان دقیقا چه خبره؟ واحد اطلاع‌رسانی دولت تبدیل شده به غنیمت جنگی و ماشین تولید پست‌های من درآوردی برای دارودسته اصلاح‌طلبان!»

انتصاب الیاس حضرتی، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول روزنامه اعتماد، نیز بازتاب گسترده‌ای داشت و برخی خبرنگاران از شرایط کار در اعتماد نوشتند. الهه خسروی، روزنامه‌نگار با اشاره به «اجحاف‌ها، تحقیرها، زدوبندها، خوردن همان حقوق ناچیز و بی‌تفاوتی به زندگی خبرنگار» در ایکس نوشت: «آقای حضرتی سال ۸۴ یه بار نصف حقوق خبرنگارها رو نقدی داد، ولی نصف دیگه رو شونه تخم‌مرغ داد.» محمد لطف‌اللهی، روزنامه‌نگار هم در ایکس نوشت: «سال ۱۴۰۲ تمام اعضای گروه دیپلماسی و جهان روزنامه اعتماد از کار بیکار شدند. پیگیری ادامه دارد اما از آن زمان تلاش‌ها برای دریافت حق‌ و حقوق از طریق معمول نه تنها جواب نداده، که از هیچ سنگ‌اندازی برای سد کردن مسیر قانونی دریغ نکرده‌اند.» یحیی نطنزی، روزنامه‌نگار نیز گفت که هنوز بابت حق‌التحریر دهه ۸۰ طلبکار است اما شکایتش به جایی نرسیده است. 

تا پایان شهریور افراد زیر برای تیم اطلاع‌رسانی دولت معرفی شده‌اند:

  • الیاس حضرتی؛ رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت
  • محمدمهدی طباطبایی؛ معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری
  • شهاب‌الدین طباطبایی؛ عضو حقیقی شورای اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری
  • فاطمه مهاجرانی؛ سخنگوی دولت چهاردهم
  • محمدرضا جوادی یگانه؛ مشاور اجتماعی و رئیس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری
  • علی احمدنیا؛ سرپرست امور اطلاع‌رسانی شورای اطلاع‌رسانی دولت
  • نسرین وزیری؛ سرپرست مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی
  • نفیسه زارع کهن؛ سرپرست اداره کل حوزه سخنگوی دولت
  • سینا رحیم‌پور؛ سرپرست اداره پژوهش‌ها و بررسی‌های اطلاع‌رسانی دولت
  • محمد گلزاری؛ دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت

برگزاری نشست خبری مسعود پزشکیان: رئیس دولت چهاردهم اولین نشست خبری خود را ۲۶ شهریور برگزار کرد که حاشیه‌ها و واکنش‌های بسیاری داشت. آقای پزشکیان درباره تاخیر در برگزاری نشست خبری گفت: «احتیاج داشتیم ابتدا به ثبات برسیم.» در این نشست به موضوعاتی مانند گشت ارشاد و رفع حصر رهبران جنبش سبز اشاره شد. او از مهدی کروبی نام برد، اما برای اشاره به میرحسین موسوی، عبارت «اون یکی» را به کار برد که انتقادهایی برانگیخت.

خبرنگاران در این نشست بارها مسعود پزشکیان را تشویق کردند که این واکنش نقدهای بسیاری را به همراه داشت. برای مثال رضا غبیشاوری، روزنامه‌نگار، آن را حرکتی «بی‌نهایت نادرست و غیرحرفه‌ای» توصیف کرد

خبرگزاری تسنیم در یادداشتی از انتخاب هادی حیدری،‌ کارتونیست، به عنوان مجری انتقاد کرد و نوشت که شأن رئیس‌جمهور در این نشست رعایت نشد. گزینش رسانه‌ها برای شرکت در نشست خبری نیز سوال‌برانگیز شد. روزنامه پیام ما خبر داد از تنها رسانه‌ متمرکز بر محیط زیست و توسعه پایدار در این نشست دعوت نشد.

مهرداد خدیر، معاون سردبیر روزنامه هم‌میهن درباره سوال‌های خبرنگاران گفت سطح سوال‌ها مورد انتظار نبود، او نوشت: «متاسفانه در نشست‌های خبری، بچه‌های ما بیش از آن که خودشان باشند، تابع سخنی هستند که از آنها خواسته شد.»

سایت دیده‌بان ایران نیز کنفرانس خبری را نمایش «استندآپ کمدی» توصیف کرد و نوشت: «نشستی که انتظار می‌رفت پر باشد از چالش و مطالبات، با سوالات کلیشه‌ای – به جز دو سه سوال - و خالی از صدای مردم بود.»

تهدید مریم شبانی برای یک پرسش: مریم شبانی، خبرنگار مجله اندیشه پویا، پیش از مطرح کردن سوالش از پزشکیان درباره گشت ارشاد به وضعیت خودش اشاره کرد و گفت برای رسیدن به محل مصاحبه مطبوعاتی از «کوچه پس‌کوچه» گذشته تا گرفتار گشت‌ارشاد نشود. مسعود پزشکیان ابراز بی‌اطلاعی کرد و  پاسخ داد که قرار بوده این گشت جمع شود. این جنجالی‌ترین پرسش در اولین مصاحبه مطبوعاتی رئیس‌جمهور بود. بسیاری «صراحت» خانم شبانی را ستودند و برخی نیز به او تاختند. از جمله رئیس دیوان عالی کشور که گفت اگر قرار است با گشت ارشاد برخورد شود، باید با «وضع نامناسب» آن خبرنگار هم برخورد شود. 

علی‌اصغر شفیعیان، مدیر وب‌سایت انصاف‌نیوز و از چهره‌های نزدیک به مسعود پزشکیان که در ردیف اول نشست مطبوعاتی نیز حضور داشت، تصویری از مریم شبانی در این نشست منتشر کرد و نوشت: «آیا واقعا اگر کسی با این میزان حجاب در خیابان باشد، گشت ارشاد گیر می‌دهد که نیاز به میانبر شود؟»

تبلیغات مزاحم: آنوش رحام، تحلیلگر بازرگانی با انتشار تصویری از وب‌سایت تابناک در شبکه ایکس نوشت: «حداقل دو سطر را برای خواندن مطلب از تبلیغات خالی بگذارید.» در این تصویر، تنها تیتر مطلب دیده می‌شود و باقی صفحه با تبلیغات پُر شده است. 

بخش «خبر اتباع» در شبکه خبر: اختصاص بخش ویژه‌ای با عنوان «خبر اتباع» با محوریت پوشش خبرهای شهروندان افغانستانی در شبکه خبر صدا و سیما، موجی از انتقادها را برانگیخت. در یک نمونه، احسان بداغی، روزنامه‌نگار نوشت: «در حالیکه بخش‌های بسیار بزرگی از شهروندان ایرانی به دلایل مختلف هیچ صدایی در صدا و سيما ندارند،‌ شبکه خبر بخش مخصوص اتباع راه‌اندازی کرده. به نظرم کار از نفهمیدن منافع ملی گذشته و با یک اقدام آگاهانه علیه ملت ایران مواجهیم.» وب‌سایت خبرآنلاین نیز آن را «اتفاق عجیب» توصیف کرد و محمد فیروزی، تحلیلگر رسانه نوشت «الان وقت راه‌اندازی بخش خبری اتباع نبود.»

جست‌وجوهای مدرسه روزنامه‌نگاری میدپوینت نشان می‌دهد بخش ویژه «خبر اتباع» از شهریور ماه ۱۴۰۱ آغاز به کار کرده است. همچنین صداوسیما ۳۱ فروردین ۱۴۰۲ گزارشی را به مناسبت یک سالگی «خبر اتباع» پخش کرد که گزارشگر طی آن می‌گوید این برنامه ابتدا با ۳ دقیقه آغاز شد و حالا زمان پخش آن به بیش از ۱۰ دقیقه رسیده است. 

قطع شدن پخش زنده با صدای آژیر: پخش زنده جشنواره تعاونی‌های برتر با حضور رئیس جمهور، به دلیل شنیده شدن صدای آژیر قطع شد. کمی بعد خبرنگار صداوسیما در گزارشی اعلام کرد مشکل خاصی نبود و فقط یک پرده سوخته بود. 

گزارش فارس علیه رسانه‌های اصلاح‌طلب: خبرگزاری فارس در گزارش‌هایی، چهار روزنامه اصلاح‌طلب و ششکانال تلگرامی را به انتشار «محتوای آسیب‌زننده به عناصر قدرت جمهوری اسلامی» متهم کرد. فارس با استناد به «برآوردهای یک نهاد امنیتی» نوشت روزنامه‌های شرق، سازندگی، اعتماد و هم‌میهن به منظور سلب اعتماد و حمایت مردم از نظام و نهادهای حاکمیتی، هجمه به رویکرد وفاق ملی دولت و القای تحویل زمین سوخته به دولت چهاردهم بوده‌اند. این خبرگزاری در گزارش دیگری، کانال‌های تلگرامی اعتماد آنلاین، عصر اصلاحات، اصلاحات نیوز، امتداد، جماران و شرق را به «عملیات تخریبی» متهم کرد. 

حاشیه‌ها و متن اینترنت در ایران: دو ماه پس از آغاز به کار دولت پزشکیان، کاربران شبکه‌های اجتماعی همچنان از اختلال اینترنت و فیلترینگ گلایه دارند و از دولت می‌خواهند که به وعده‌های خود در این زمینه عمل کند. زینب رحیمی، خبرنگار محیط‌زیست در ایکس نوشت دو ساعت و نیم طول کشید تا گزارش هشت دقیقه‌ای خود را در یوتیوب بار بگذارد. 

محمد موحد، نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ایران با انتشار یک متن در صفحه اینستاگرام خود خواستار رفع فیلترینگ شد. 

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش هم وعده داد به زودی «اینترنت پرسرعت بدون فیلتر اما کنترل شده» در این جزیره ارائه شود. 

عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در یادداشتی نوشت حل برخی موضوعات مانند اینترنت و رسانه نه‌تنها هزینه‌ای ندارد، بلکه سبب کاهش هزینه‌ها هم می‌شود. همچنین، معاون اول رئیس جمهور گفت که «خودم اینترنت پرسرعت دارم، اما از سرعت اینترنت کشور راضی نیستم.» 

استارلینک در ایران: بعد از انتشار تصاویری از راه‌اندازی تجهیزات اینترنت استارلینک، برخی رسانه‌ها به این موضوع پرداختند. جهان صنعت در گزارشی، بازار سیاه استارلینک در ایران را بررسی کرد و صادق الحسینی، اقتصاد‌دان در ایکس نوشت: «استارلینک الان برای مجتمع‌های ۱۰ واحدی کاملا به صرفه شده و به‌زودی با فراگیر شدن و کاهش قیمت برای همۀ خانوار‌ها به صرفه می‌شود. آنقدر بر سیاست غلط محدودیت و ‎فیلترینگ اصرار می‌کنید تا دیگر نتوانید ادامه‌اش دهید!»

  • فیلتربان و رادیوفردا در این پادکست، به سوال‌ها درباره مسائل فنی، مشکلات حقوقی و شرایط اینترنت استارلینک در ایران پاسخ می‌دهند. 

گزارش خبرگزاری تسنیم علیه مجری پیشین تلویزیون: تسنیم در یادداشتی، علی ضیا، گوینده پیشین صداوسیما را به «عادی‌سازی ابتذال» متهم کرد. به نوشته تسنیم، برخی از برنامه‌ها و رفتارهای آقای ضیا در دوره فعالیت در تلویزیون، با تذکراتی از سوی مسئولین وقت صداوسیما همراه می‌شد. این یادداشت از مدیران رسانه‌های رسمی می‌خواهد «به هرکسی مجال دیده شدن در رسانه داده نشود که روزی بخواهند مقابل عقاید و باورهایی که سال‌ها در رسانه‌های رسمی فریادش زدند، بایستند.»

اهدای دستمال توالت به خبرنگاران: نماینده ابهر در مجلس، در مراسم تجلیل از خبرنگاران شهرستان ابهر، به خبرنگاران، دستمال توالت، پودر لباسشویی و مایع ظرفشویی هدیه داد. با بازتاب گسترده این موضوع، گوینده برنامه تلویزیونی «صبح به‌خیر ایران» گفت که «نگیرید آقا! از این مراسم‌ها نگیرید [...] این چه توهینی به جامعه خبرنگاری کشور است. چرا آبروی خودمان را می‌بریم؟»

«توهین» به مهسا ژینا امینی در تلویزیون: مهمان برنامه شیوه در شبکه چهار صداوسیما، عبارت «نفله شدن یک دختر کُرد سنی» را برای کشته شدن مهسا ژینا امینی به کار برد که باعث خشم زیادی شد. حساب کاربری این برنامه در ایکس، از مردم عذرخواهی کرد. علی انتظاری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی که این عبارت را به کار برده بود، در یادداشتی که برنامه شیوه منتشر کرد، عذر خواست و در عین حال رسانه‌ها را به «شیطنت» در انعکاس سخنانش متهم کرد. چند روز بعد روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرد: «علی انتظاری رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، در پی طرح مباحثی به دور از ادبیات ایرانی و اسلامی و استفاده از تعابیری نادرست در برنامه تلویزیونی «شیوه» از سمت خود برکنار شد.»

استعفای مدیرعامل «هفت صبح»: علی مزینانی، مدیر عامل روزنامه هفت صبح استعفا کرد. او در این‌باره در ایکس نوشت: «۱۳ سال با روزنامه هفت صبح زندگی کردم؛ از انتخاب اسم و طراحی لوگو  تا امروز که مدیریت روزنامه را به درخواست خودم واگذار کردم. شرح مصیبت‌ها و خوشی‌های این دوران بماند برای بعد. برای آرش خوشخو که مسئولیت مدیریت را پذیرفت آرزوی موفقیت دارم. به سبک لینکدین: آماده سفر جدید هستم.» 

افشین امیرشاهی سردبیر تازه پیام ما: امین شول سیرجانی، سردبیر روزنامه‌ پیام ما از این رسانه خداحافظی کرد و صندلی‌اش را به افشین امیرشاهی سپرد. آقای امیرشاهی، پیش از این، سردبیری بخش آنلاین هم‌میهن را برعهده داشت. به نوشته کانال تلگرامی باشگاه روزنامه‌نگاران ایران، آقای شول به روابط‌عمومی یک وزارتخانه رفته است.

دفاع همسر رئیسی از سیاست رسانه‌ای راشا تودی: جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسی در نخستین مصاحبه پس از مرگ همسرش، به شبکه تلویزیونی راشا تودی گفت بعضی رسانه‌های خارجی خیلی صادق هستند و من خیلی خوشحالم که سیاست رسانه‌ای راشا تودی با سیاست رسانه‌ای کشور من سازگاری دارد. او با اشاره به رد تقاضای مصاحبه دیگر رسانه‌ها گفت که راشا تودی اولین رسانه است که با آن مصاحبه می‌کنم و دلیل آن، صداقت و سازگاری با سیاست‌های رسانه‌ای کشور من بوده. به گفته او، راشا تودی، «از ما یک تصویر ترسناک و خیلی مخوف یا عقب‌افتاده نشان نمی‌دهد». 

دیپلم افتخار جشنواره گرجستان برای شقایق آسیایی: مستند «فم‌ فوتبال» ساخته شقایق آسیایی، روزنامه‌نگار ورزشی، در جشنواره فیلم‌های کوتاه گرجستان اثر برگزیده شد. به نوشته شرق، سه هزار و ۴۲۵ اثر از ۱۲۴ کشور در این جشنواره شرکت کرده بودند. مستند «فم‌ فوتبال»، که در شبکه شرق به نمایش درآمد، تاریخ فوتبال زنان ایران، پیش و پس از انقلاب ۱۳۵۷ را روایت می‌کند. 

برخورد «ناشایست» با خبرنگار رکنا: به گزارش رکنا، مدیر روابط عمومی فرهنگستان علوم، خبرنگار این رسانه را «با لحن تند و نامناسبی» از جلسه وزیر علوم با اعضای شورای عالی علمی فرهنگستان علوم بیرون کرد. رکنا می‌گوید خبرنگار و تصویربردار این رسانه هنگام تهیه گزارش از سالن اخراج شدند و مدیر روابط عمومی به آنها گفت که «من اینجا رئیس هستم و شما را بیرون می‌کنم. فقط همین علت است.»

اشاره مدیر تلگرام به درخواست ایران: پاول دوروف،‌ مدیر تلگرام در یادداشتی ادعا کرد ایران از تلگرام خواسته بود تا کانال‌های معترضان مسالمت‌‌آمیز را مسدود کند. به گفته دوروف، تلگرام این خواسته را نپذیرفت و این شبکه اجتماعی در ایران ممنوع شد. آقای دوروف هنگام ورود به پاریس به اتهام هم‌دستی با خلافکاران و فراهم کردن زمینه قاچاق انسان و کودکان در شبکه تلگرام بازداشت شده است. او این اتهام‌ها را رد می‌کند. 

«دروغ‌گویی» گزارشگران در صداوسیما: محمدرضا احمدی، گوینده ورزشی تلویزیون ایران، پس از پایان بازی تیم ملی ایران و قرقیزستان گفت گاهی بعضی از مقام‌های استانی و ورزشی گزارشگران را مجبور به دروغگویی می‌کنند: «رفقا و همکارهای ما را در معذوریت می‌گذارند که از چمن تعریف کن، از ورزشگاه تعریف کن. اسماعیل حسینی هم باید می‌گفت به‌به چه چمنی، چه نوری و عجب بازی و عجب زمینی و عجب حال‌و‌هوایی. ولی اینجوری نبود و ما می‌دیدیم که توپ هنگام پاس، پِله می‌شد.»

درآمد «پایین» خبرنگار: محمدصادق لواسانی، دبیر بخش فرهنگ‌و‌هنر خبرگزاری ایسنا در شبکه ایکس نوشت: «درآمد یک خبرنگار با سابقۀ بیش از ۴-۵ سال برای ۱۲ ساعت کار: بین ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان.‌‌‌‌‌‌‌ درآمد یک آشپز فست‌فود باسابقه صفر برای ۱۲ ساعت کار: بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان.‌ بعد از خبرنگار انتظار پیگیری حقیقت و کار شبانه‌روزی هم داریم!» در پاسخ به این پست، برخی نوشتند بسیاری از خبرنگاران همین مقدار هم درآمد ندارند. وب‌سایت کاریابی ایران‌تلنت، خالص دریافتی یک خبرنگار را بین ۵ میلیون تا ۱۴ میلیون تومان اعلام کرده است.

آزادی یک روزنامه‌نگار: پریسا صالحی، روزنامه‌نگار ساکن کرج پس از پایان دوره محکومیت از زندان کچویی آزاد شد. خانم صالحی به اتهام تبلیغ علیه نظام به ۵ ماه زندان محکوم شده بود.

روایت خودکشی سیامک پورزند در یک کتاب: مهرانگیز کار، همسر سیامک پورزند، روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی، در کتاب «سیامک پورزند، روزنامه‌نگاری که قرار شد خودکشی کند» زندگی و مرگ این روزنامه‌نگار را روایت می‌کند. کتاب با جمله‌‌ای شروع می‌شود که سیامک پورزند به نقل از بازجوی خود گفته بود: «ما تو را نمی‌کشیم، آزاد هم می‌شوی، ولی کاری می‌کنیم که خودت به دست خودت و در دوران شیرین آزادی، خودت را بکشی».

روایت یلدا معیری از روز بازداشت و وضعیت عکاسان خبری: یلدا معیری، عکاس خبری که در جریان «جنبش زن زندگی آزادی» ۱۴۰۱ مجبور به ترک ایران شد، می‌گوید به همه زنان و مردانی که ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ بازداشت شدند، تعرض شد و برای او که از سال ۱۳۷۸ از اعتراض‌های مردم عکاسی می‌کند، اعتراض‌های اخیر جنس دیگری بود. او در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال، وضعیت کار و زندگی عکاسان خبری را نیز روایت می‌کند و می‌گوید عکاسی خبری در ایران، یک شغل امنیتی معرفی شده است. 

ویژه‌نامه شارلی ابدو برای «زن، زندگی، آزادی»: نشریه فرانسوی شارلی ابدو، به مناسبت سالروز کشته شدن مهسا ژینا امینی، ویژه‌نامه‌ای با موضوع مبارزه زنان ایران منتشر کرد. این نشریه در حساب ایکس خود نوشت: «از زمان قتل مهسا امینی، شارلی ابدو پیگیر انقلاب جاری در ایران بوده است.»

انتصاب‌های جدید در صدا و سیما: با حکم رئیس سازمان صدا و سیما، حسن عابدینی به عنوان معاون سیاسی صدا و سیما منصوب شد. آقای عابدینی هم ایوب نصیری را با حفظ سمت قائم مقامی معاونت سیاسی، به عنوان سرپرست خبرگزاری صداوسیما و محمدعلی صائب، رئیس دفتر سابق سعید جلیلی را به ریاست شبکه خبر منصوب کرد. حسن عابدینی همچنین مسعود مرادی را سرپرست مدیریت دفتر معاون سیاسی کرد.

خبرهای متناقض درباره عملیات اسرائیل در ایران: وحید خضاب، گوینده تلویزیون اینترنتی سپاه به نقل از یک منبع اطلاعاتی گفت که «اسرائیل در همین یک ماهه، در خاک ایران عملیات کرده، شهید گرفته و ربایش سند داشته است.» این خبر بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت، از سوی خبرگزاری تسنیم  و به نقل از« یک منبع آگاه امنیتی» تکذیب شد

کارگاه خبرنویسی در زندان اوین: حسن همایون، همسر سعیده شفیعی، روزنامه‌نگار زندانی خبر داد او در صدد برگزاری کارگاه خبرنویسی در زندان است و به کتاب «خبر» نوشته یونس شکرخواه نیاز دارد. به گفته آقای همایون این کتاب ناموجود است و به نسخه‌ای از آن نیاز دارد که به دست خانم شفیعی برساند. 

روزنامه‌نگاری زنان در دوره معاصر ایران: انجمن زنان پژوهشگر تاریخ و موسسه راز با همکاری باشگاه اندیشه، نشستی با عنوان روزنامه‌نگاری زنان در دوره معاصر برگزار کردند. کتایون مصری، پژوهشگر و استاد مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس در این نشست سخنرانی کرد.

  • در این لینک می‌توانید ویدئوی این برنامه را مشاهده کنید. 

درگذشت نخستین مدیر عامل رادیو و تلویزیون ایران: رضا قطبی، مسئول راه‌اندازی رادیو تلویزیون ملی ایران در زمان حکومت پهلوی در ۸۶ سالگی در پاریس درگذشت. او که پسردایی فرح پهلوی و پسرخاله شاپور بختیار بود، از سال ۱۳۴۲ به عنوان مدیر عامل رادیو و تلویزیون فعالیت کرد و در نهایت، شهریور ماه ۱۳۵۷ همزمان با اوج‌ اعتصاب‌ها از سمت خود استعفا داد. 

  • برای اطلاع بیشتر درباره زندگی رضا قطبی می‌توانید این مطلب در بی‌بی‌سی فارسی و این یادداشت در رادیو فردا را مطالعه کنید. همچنین می‌توانید در وب‌سایت پروژه تاریخ شفاهی ایران، تنها مصاحبه او پس از انقلاب ۱۳۵۷ را بشنوید. 

درگذشت یک خبرنگار جوان: سارا طاووسی، خبرنگار ورزشی خبرگزاری برنا در یک سانحه رانندگی درگذشت. او به طور ویژه خبرهای باشگاه استقلال را پوشش می‌داد. ساعاتی پس از مرگ این خبرنگار، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، از او به عنوان عکاس تصویر جنجالی پسر عارف در مراسم معارفه وزارت صمت نام بردند که از سوی خانواده طاووسی رد شد.

بازگشت «چندشنبه با سینا»: پس از حدود سه ماه وقفه، برنامه طنز «چندشنبه با سینا» به شبکه ام‌بی‌سی پرشیا بازگشت. پخش این برنامه در خردادماه امسال به شکل ناگهانی و بدون هیچ توضیحی متوقف شد. به نوشته بی‌بی‌سی فارسی، شبکه ام‌بی‌سی پرشیا، پس از مرگ ابراهیم رئیسی، تصمیم گرفته بود که این برنامه را پخش نکند، اما سینا ولی‌الله، مجری و تهیه‌کننده این برنامه، آن را بدون اجازه در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد.

محدودیت، ممنوعیت، محکومیت

محدودیت‌ها در سالروز کشته شدن مهسا ژینا امینی: به گزارش رسانه‌های خارج از کشور، نهادهای امنیتی به رسانه‌ها هشدار دادند که اجازه انتشار اخبار مربوط به مهسا ژینا امینی و جنبش ۱۴۰۱  را ندارند. نیکی محجوب، روزنامه‌نگار نیز نوشت نهادهای امنیتی در تماس با روزنامه‌نگاران دستور داده‌اند هیچ پستی درباره این موضوع در شبکه‌های اجتماعی منتشر نکنند. بررسی‌های میدپوینت هم نشان می‌دهد که روزنامه‌های داخل ایران در روز ۲۵ شهریور، اشاره‌ای به جنبش زن زندگی آزادی و کشته شدن مهساژینا امینی نکرده‌اند. 

۱۲ سال حبس برای حسین شنبه‌زاده: دادگاه بدوی، این ویراستار و فعال فضای مجازی را در مجموع به ۱۲ سال حبس و پرداخت ۵۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم کرد که ۵ سال آن قابل اجرا است. به گفته وکیل آقای شنبه‌زاده، مواردی مانند استفاده از هشتگ نه به اعدام، حمایت از «کشف حجاب»، ابراز شادمانی از مرگ ابراهیم رئیسی و ایجاد جو رسانه‌ای علیه انتخابات از جمله مصادیق اتهام‌های این فعال فضای مجازی محسوب شده‌اند. 

اعلام جرم علیه محمد مهاجری: دادستانی تهران علیه محمد مهاجری، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی اعلام جرم کرد و پرونده برای بررسی به شعبه بازپرسی ارجاع شد. آقای مهاجری خبر داده بود که یکی از وزیران دولت سیزدهم، حدود ۲۰۰ مشاور داشت که هر کدام به طور متوسط ۱۳۵ میلیون تومان حقوق گرفته‌اند. او در پی این ادعا به دادستانی تهران احضار شد و علی‌رغم ارائه مستندات، دادسرا اعلام کرد ادعای این روزنامه‌نگار فاقد مستندات است. 

دادگاه جدید برای ضیا نبوی به دلیل اطلاع‌رسانی: امیر رئیسیان، وکیل دادگستری خبر داد که برای ضیا نبوی، زندانی سیاسی به اتهام «اطلاع‌رسانی» درباره وجود ساس در زندان اوین، پرونده جدیدی تشکیل شده است. به گفته آقای رئیسیان، اتهام او «نشر اکاذیب» عنوان شده است. 

بررسی دوباره پرونده مرضیه محمودی: این روزنامه‌نگار حوزه اقتصاد در ایکس نوشت علی‌رغم تبرئه در پرونده مرتبط با نیکا شاکرمی، دادسرای فرهنگ و رسانه به حکم اعتراض کرده و پرونده‌اش دوباره به جریان افتاده است. خانم محمودی به دلیل بازنشر گزارش تحقیقی بی‌بی‌سی درباره کشته شدن نیکا شاکرمی در جریان اعتراض‌های ۱۴۰۱، دادگاهی شده بود

«جلوگیری» از حضور خبرنگاران در مراسم معارفۀ یک وزیر: شماری از خبرنگاران در شبکه ایکس خبر دادند از حضور آنها در مراسم معارفه وزیر ارتباطات جلوگیری شده است. به گفته آنها، این اقدام به دستور محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری بوده است. سونیتا سراب‌پور، خبرنگار شرق در ایکس نوشت: «امروز معارفه ستار هاشمی با حضور آقای عارف و خبرنگاران بود. الان زنگ زدن گفتن آقای عارف نمی‌خوان خبرنگاری توی مراسم باشه! حتما بودن فرزند ژن خوبشون توی مراسم کافیه! آقای پزشکیان فکر می‌کردم توی دولت جدید سیاست‌های گزینشی خبرنگار دعوت کردن تموم میشه اما گویا در بر همون پاشنه می‌چرخه.» فاطمه مهدیانی، سردبیر خبرگزاری ایلنا هم برگزاری مراسم معارف بدون حضور خبرنگاران در وزارت کار را تایید کرد.

به گفته خبرنگاران، حضور پسر عارف در مراسم معارفه وزیر صمت، دلیل این کار بوده است. پیش‌تر، امیرعباس قاسمی، عکاس خبرگزاری ایسنا در ایکس نوشته بود که مسئولان به او تذکر دادند تصویری از پسر عارف در مراسم معارفه‌ یک وزیر را منتشر نکند. 

اخراج یک دانشجوی روزنامه‌نگاری: صحرا رضایی، دانشجوی روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی پس از ۷ ترم تحصیل از این دانشگاه اخراج شد. به گفته وکیل خانم رضایی، او به این حکم اعتراض کرده بود که دیوان عدالت اداری، آن را نپذیرفت. صحرا رضایی، دانشجوی افغان در اعتراض‌های ۱۴۰۱ دستگیر شده بود.  

بازگشت سعیده شفیعی به زندان: این روزنامه‌نگار که از ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ در مرخصی درمانی به سر می‌برد، ۱۶ شهریور ماه به زندان بازگشت. او در این باره در ایکس نوشت: «مرا روز جمعه شانزدهم شهریور برای سومین‌‌بار به زندان می‌‌برند. از ۱۲ اسفند سال قبل به دلیل بیماری، کیفر زندان‌ تعلیق شد اما تصمیم جدید پزشکی قانونی و مقامات قضایی بازگشتم به زندان است؛ درحالی‌که بیماری‌ام اصلا بهتر نشده است. این هم از تولدی دیگر در نیمه‌ شهریور و آغاز ۴۲ سالگی‌.»

محکومیت یک روزنامه‌نگار و سه مدیرمسئول: هیئت منصفه دادگاه‌های سیاسی و مطبوعاتی، عباس عبدی (روزنامه‌نگار)، بهروز بهزادی (مدیر مسئول روزنامه اعتماد)، ناصر قدیری رازلیقی (مدیر مسئول روزنامه راه مردم) و بابک امینی (مدیر مسئول پایگاه خبری بولتن نیوز) را مجرم شناخت.

عباس عبدی به دلیل یادداشت «خطرناکی پاسخ دادن و ندادن» و مدیرمسئول روزنامه اعتماد به دلیل انتشار آن در اتهام «نشر مطالب خلاف واقع و خلاف قانون اساسی» مجرم شناخته شدند. آقای بهزادی در پرونده دیگری هم به دلیل «تخلف از مصوبه شورای عالی امنیت ملی» درمورد انتخابات ریاست جمهوری مجرم شناخته شد.  

مدیرمسئول روزنامه راه مردم به دلیل انتشار گزارش «چند مدیر بانک مسکن بیست هزار میلیارد تومان زمین مرغوب در شهریار را بین خودشون و بروبچ تقسیم کردند» و مدیرمسئول بولتن‌نیوز به دلیل بازنشر این گزارش به «نشر اکاذیب» متهم شدند. 

پرونده لیلا مرگن در نوبت دادرسی: این روزنامه‌نگار حوزه منابع طبیعی در شبکه ایکس نوشت در پی اعتراض مدیرعامل پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس و با وجود صدور قرار منع تعقیب برای او، پرونده‌اش بار دیگر در نوبت دادرسی قرار گرفته است. پیش‌تر، وکیل خانم مرگن از تبرئه موکلش در پرونده شکایت محمود امین‌نژاد، مدیرعامل پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس بهبهان خبر داده بود

سه پرونده برای یک خبرنگار ساکن تبریز: فاطمه قلی‌پور گنجه‌لو، خبرنگار حوزه اجتماعی رکنا در یک هفته برای سه پرونده به شعبه‌های مختلف دادسرای تبریز احضار شد. به گزارش رسانه‌ها، او که با اتهام «نشر اکاذیب با هدف تشویش اذهان عمومی» روبرو است، در هفته پایانی مرداد و نخستین روزهای شهریور احضار شده است. به نوشته سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات، خانم قلی‌پور در ایکس نوشته بود: «آقای دادستان تبریز، در این شهر نوشتن حقایق جرم محسوب می‌شود؟ که این همه پرونده قضائی بر علیه‌‌ام تشکیل می‌شود. بعد از تشکیل پرونده به دلیل نشر خبر حمله به هیئت عزاداری در هفته گذشته سه ابلاغ از سه شعبه مختلف برایم آمده.» این توییت لحظه‌ای بعد حذف شد. 

حبس برای یک فعال بلوچ: الهام استادی، فعال مدنی بلوچ و ساکن ایرانشهر به دلیل اعتراض در اینستاگرام به یک سال حبس و جزای نقدی محکوم شد. به نوشته بیدارزنی، او در اعتراض به ماجرای تجاوز به یک دختر بلوچ، یادداشتی را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده بود. اتهام او «تبلیغ علیه نظام» و «تشویش اذهان عمومی» اعلام شده است. 

خبرهای متناقض درباره پس گرفتن‌ شکایت‌ نهادهای دولتی: با وجود دستور رئیس‌جمهوری برای پس گرفتن شکایت‌ نهادهای دولتی، همچنان شماری از خبرنگاران از شکایت این نهادها علیه خود خبر می‌دهند. حسن عباسی، روزنامه‌نگار با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی خود گفت: «استاندار هرمزگان برای دستورات پزشکیان پشیزی ارزش قائل نیست و سایر مدیران هم پزشکیان را به عنوان رییس جمهور به رسمیت نمی‌شناسند، دروغ پس گرفتن شکایت از خبرنگاران را آنقدر تکرار نکنید. با مردم نجنگید.»

هادی کسایی‌زاده، مدیرمسئول میدان آزادی هم از شکایت وزارت ارشاد علیه خود خبر داد. همچنین خبرها درباره پس گرفتن شکایت وزارت راه از مصطفی عبداللهی نیسیانی، خبرنگار اقتصاد آنلاین و تقدیر از او تکذیب شد

با این حال ایرنا گزارش داده بود که وزیر آموزش و پرورش دستور داده شکایت یا پیگردهای قانونی این وزارتخانه علیه رسانه‌ها و خبرگزاری‌های داخلی پس گرفته شود. وزارت نفت نیز اعلام کرد همه شکایت‌ها از رسانه‌ها، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران لغو و روند قضایی آن تا هر مرحله‌ای که پیش رفته، متوقف می‌شود.

شکایت از دو خبرنگار در ایرانشهر: به گزارش دیار عیار، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر از دو خبرنگار این شهر به دلیل انتشار گزارشی درباره وضعیت بخش دیالیز بیمارستان خاتم‌الانبیا شکایت کرده است. کادر بیمارستان همچنین با این دو خبرنگار، شیدا حسن‌زهی و محمد یاسین جلال‌زهی عضو پایگاه خبری «میارجل»، برخورد فیزیکی داشته و تجهیزات تصویربرداری آنها را توقیف کرده‌اند.

احضار احمد زیدآبادی به دادسرا: این روزنامه‌نگار پس از مناظره با مهدی طائب، رئیس پژوهشکده عمار، به اتهام «نشر اکاذیب» به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شد. او در این مناظره، به اعمال شکنجه علیه خود و دیگر معترضان سال ۸۸ موسوم به «جنبش سبز» اشاره کرده بود. احمد زیدآبادی با اعلام این خبر در یادداشتی با نام «کالبدشکافی نشر اکاذیب» در روزنامه هم‌میهن نوشت: «در زندگی بشری معمولا ادعاهای صدقی مطرح می‌شود که لزوما قابل اثبات نیست، اما به همین دلیل ممکن است طرف به بیان کذب متهم شود. اتفاقی که دور از چشم دیگران رخ دهد، به واقع رخ داده و ادعای آن صدق است، اما اگر کسی آن را کذب قلمداد کرد، چگونه قابل اثبات است؟» 

بازداشت یک روزنامه‌نگار در سقز: فردین مصطفایی، مدیر کانال تلگرامی «سقز روداو» در شهر سقز بازداشت شد. کُردپا نوشت ماموران امنیتی، این روزنامه‌نگار را در یکی از کافه‌های شهر بازداشت کردند.

جزای نقدی برای یک روزنامه‌نگار در گیلان: مهتا صدری، خبرنگار پایگاه خبری «گیلان صدر» به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به شش میلیون تومان جزای نقدی بدل از شش ماه حبس محکوم شد. خانم صدری که به دلیل اظهار نظر درباره سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی بازداشت شده بود، در این باره به انصاف‌نیوز گفت بازداشت او به دلیل «کار رسانه‌ای و فضاسازی برخی ارگان‌ها و گروه‌های تندور» بوده است.

حمله با چاقو به یک روزنامه‌نگار: اجلال اقوامی، روزنامه‌نگار ساکن سنندج در صفحه اینستاگرام خود خبر داد افراد مسلح با چاقو به او حمله کرده‌اند. او همچنین نوشت یکی از ضاربان هنگام حمله فریاد می‌زده همه فعالان مدنی و سیاسی کردستان را که ادعای مخالفت و اپوزیسیونی دارند، می‌کُشم.

برگزاری دادگاه «همدلی زنجان»: دادگاه رسیدگی به اتهام‌های احمد اسدی، مدیر مسئول پایگاه خبری همدلی زنجان «بدون حضور هیئت منصفه و غیرعلنی» برگزار شد. دو پزشک به دلیل انتشار گزارش «تخلف‌ها و گلایه‌های شهروندان از شیوه خدمات‌رسانی شماری از پزشکان» از وب‌سایت همدلی شکایت کرده‌اند. این وب‌سایت به تازگی در یادداشتی با عنوان «خبرنگاران زنجان حمایتی ندارند» نوشته است: «افراد و گروه‌های زیادی به دنبال تعطیلی این رسانه رفتند و فشارهای زیادی برای محدود کردن فعالیت آن از طرف مسئولان مختلف ایجاد شده است.»

احضار چند کاربر اینستاگرام در گیلان: نهادهای اطلاعاتی، شماری از کاربران اینستاگرام در گیلان را به دلیل انتشار اعتراض‌های مردمی احضار کرده یا تحت فشار قرار دادند. پایگاه خبری هیرکانی نوشته شمار بالای گردشگران در تعطیلات میانه شهریورماه مشکلات فراوانی مانند کمبود نان، شلوغی پمپ بنزین‌ها و تولید زباله به همراه داشت و شمار زیادی از کاربران گیلانی اینستاگرام به این موضوع اعتراض کرده بودند. 

احضار یک خبرنگار در اهواز: سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات گزارش داد رحیم هزایان، به اتهام «نشر اکاذیب از طریق رایانه» به دادسرای عمومی و انقلاب اهواز احضار شده است. براساس این گزارش، با انتشار اخبار و گزارش‌هایی درباره سوء‌مدیریت در دانشگاه علوم پزشکی اهواز، یکی از مدیران دانشگاه از این روزنامه‌نگار حوزه سلامت شکایت کرده است.

شکایت یک پیش‌نماز از روزنامه‌نگار کرمانی: منصور کرمانپور، روزنامه‌نگار کرمانی می‌گوید یک پیش‌نماز افغانستانی به اتهام «افترا و نشر اکاذیب» از او شکایت کرده است. او در ویدیویی که حسن عباسی، روزنامه‌نگار در صفحه‌اش منتشر کرده، خواستار اخراج مهاجران افغانستانی می‌شود و موضوع شکایت پیش‌نماز افغانستانی را اعلام می‌کند. 

وضعیت «خطرناک» یک روزنامه‌نکار در ترکیه: به گزارش رادیو زمانه، مقام‌های ترکیه، رشاد محمدی، روزنامه‌نگار و پناهجوی سیاسی کرد را به پلیس اینترپل ترکیه منتقل کرده‌اند و این خطر وجود دارد که او به ایران بازگردانده شود. آقای محمدی و همسرش، فهمیده حسینی که فعال حقوق بشر است، فروردین ماه امسال در ترکیه بازداشت و به کمپ کرکلاری منتقل شدند

اخطار به دکه‌‌های مطبوعاتی مشهد: ماموران سدمعبر شهرداری به دکه‌داران مشهد هشدار داده‌اند که مجله‌ها و روزنامه‌ها را از ویترین دکه‌های خود جمع‌آوری کنند.روزنامه اطلاعات می‌نویسد برخی دکه‌داران شهر مشهد، به همین بهانه، از فروش روزنامه و مجلات خودداری می‌کنند و صرفا به فروش نوشیدنی، خوراکی و سیگار مشغولند.

سهیل عربی همچنان در تبعید: سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات خبر داده سهیل عربی، وبلاگ‌نویس، عکاس و فعال حقوق بشر، با وجود پایان دوره محکومیتش، همچنان در تبعید به سر می‌برد. آقای عربی، ۲۵۸ روز بیشتر از حکم هفت سال و نیم حبس خود را در زندان گذراند و به او گفته شد این مدت زمان اضافه از دوران تبعید او کم خواهد شد، وعده‌ای که محقق نشده است.

رسانه‌های افغانستان

ابراز نگرانی از قانون جدید امر به معروف: مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر که به فرمان رهبر طالبان تهیه شده است، محدودیت‌هایی را به صورت آشکار و مبهم اعمال می‌کند که می‌تواند بر کار رسانه‌ها و خبرنگاران، خاصه خبرنگاران زن ،تاثیر بگذارد. مرکز خبرنگاران افغانستان با ابراز نگرانی جدی از این قانون جدید، محدودیت‌های تازه را ادامه روند سرکوب رسانه‌های آزاد توصیف می‌کند. 

رسیدگی به ۴۴۴ تخطی رسانه‌ای در یک سال: معاون نشراتی (رسانه و پخش) وزارت اطلاعات و فرهنگ امارت اسلامی افغانستان در یک نشست خبری اعلام کرد در یک سال گذشته، ۴۴۴ تخطی رسانه‌ها شامل ۵۵ تخطی تلویزیونی، ۶۹ تخطی رادیویی و ۳۲۰ تخطی کانال‌های یوتیوب را شناسایی و اصلاح کرده‌اند. او همچنین از نهایی شدن شیوه‌نامه فعالیت کانال‌های یوتیوب خبر داد و گفت از این پس کانال‌های یوتیوب باید مطابق آن فعالیت کنند. 

ممنوعیت فعالیت زنان در رسانه‌های دایکندی: اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ولایت دایکندی، کار زنان در رسانه‌های محلی این ولایت را ممنوع کرد. به گزارش اطلاعات روز، ماموران این اداره هنگام بازدید از رسانه‌های محلی دستور دادند زنان در رسانه‌ها کار نکنند. براساس این گزارش، چند زن که به عنوان گوینده در این رسانه‌ها کار می‌کردند، از آن تاریخ، خانه‌نشین شده‌اند. 

دستور طالبان درباره واژه‌های «ایرانی»: به گزارش افغانستان‌اینترنشنال، مقام‌های وزارت امر به معروف طالبان از مسئولان رسانه‌های محلی در کابل خواسته‌اند که واژه‌های ایرانی به کار نبرند. مقامات طالبان، پیشتر، برخی کلمه‌های فارسی مثل دانشگاه را ایرانی خوانده و خواسته بودند که معادل پشتوی آن به کار رود. 

اعتصاب کارمندان «تلویزیون یک»: ۴۳ نفر از کارمندان اتاق خبر و واحد سیاسی تلویزیون یک در کابل، ششم شهریور اعلام کردند که به دلیل «بی‌حرمتی، برخورد غیرقانونی، هتک حرمت به بعضی از همکاران و رسیدگی نکردن به چالش‌ها» ۹ روز است که در اعتصاب به سر می‌برند. به گفته آنها، رئیس تلویزیون، اعتراضشان را نادیده گرفته ولی اعتصابشان را ادامه خواهند داد.  

بازداشت یک فعال فیس‌بوک در ننگرهار: مقام‌های طالبان در ولایت ننگرهار خبر دادند که یک فعال فیس‌بوک با نام مستعار «گلاب شینواری» را به دلیل فعالیت علیه طالبان، بازداشت کرده‌اند. آقای شینواری در ویدیوئی که طالبان منتشر کرده، می‌گوید از رهبران و سیاست طالبان در فیس‌بوک انتقاد کرده است. همزمان، وزیر تحصیلات عالی طالبان در یک سخنرانی گفت: «کاربران شبکه‌های اجتماعی که دست به تبلیغات منفی علیه طالبان می‌زنند، مرتد هستند.»

«ممنوعیت پرسش درباره تحصیل دختران»: به گزارش رسانه‌های افغانستان، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان در یک نشست خبری خطاب به خبرنگاری که درباره تحصیل دختران پرسیده بود، گفت همانطور که تحصیل دختران تا اطلاع ثانی معطل است، پرسش درباره آن نیز معلق است. 

فعالیت تلویزیون ملی در قندهار متوقف شد: مرکز خبرنگاران افغانستان خبر داد اداره محلی طالبان در قندهار، فعالیت تلویزیون ملی را ممنوع کرده است. به گزارش مرکز خبرنگاران، مقام‌های محلی طالبان، فعالیت این تلویزیون را محدود کرده بودند، اما این محدودیت‌ها با اجرای قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر وارد مرحله تازه‌ای شد که به توقف فعالیت تلویزیون ملی در قندهار انجامید. 

بایدهای و نبایدهای بازتاب تصویر طالبان: در هفته‌های گذشته، مقام‌های طالبان به خبرنگاران هشدار دادند خبرهای منفی و انتقادی درمورد طالبان را منتشر نکنند. در یک نمونه، رییس امر به معروف و نهی از منکر طالبان در قندهار، خبرنگاران را تهدید کرد «انتشار اخبار نادرست و منفی درباره طالبان عواقب جدی خواهد داشت و خبرنگاران در صورت نقض دستورالعمل‌های این گروه مجازات خواهند شد.» در پکیتا نیز مسئولان اطلاعات و فرهنگ و امر به معروف و نهی از منکر طالبان به خبرنگاران هشدار دادند که تصویر مثبت از این گروه ارائه کنند.

طالبان در خوست هم از مسئولان رسانه‌ها خواستند که گزارش‌های مثبتی از این گروه نشان دهند. 

ممنوعیت برای مصاحبه با رسانه‌ها: رئیس دسترسی به اطلاعات معینیت نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در یک نشست خبری از سخنگویان اداره‌های محلی خواست درباره مسائل امنیتی با رسانه‌‌ها صحبت نکنند. براین‌اساس، سخنگویان ولایتی طالبان اجازه ندارند «موضوعات امنیتی، مسائل محرمانه و موضوعاتی که امنیت طالبان را به خطر می‌اندازد» را به رسانه‌ها منتقل کنند. 

ممنوعیت انتشار برنامه‌های آموزشی در خوست: به گزارش ۸صبح، طالبان در خوست به رسانه‌های محلی دستور دادند از این پس، برنامه‌های آموزشی با محتوای بالاتر از کلاس ششم را در رسانه‌‌های‌شان منتشر نکنند. به گفته مسئولان خوست، این دستور را وزارت معارف طالبان صادر کرده است. دختران در افغانستان اجازه دارند تا کلاس ششم تحصیل کنند و رسانه‌ها در این مدت، سهم مهمی در آموزش دختران داشته‌اند. 

ارسال پارازیت روی شبکه افغانستان‌اینترنشنال: به گزارش این شبکه، حکومت طالبان از میانه شهریور ماه، به شکل شدیدی روی فرکانس‌های ماهواره‌ای افغانستان‌اینترنشنال پارازیت ارسال کرده است. این موضوع، نگرانی مرکز خبرنگاران افغانستان را برانگیخت و در بیانیه‌‌ای از حکومت طالبان خواست ارسال پارازیت را «فوراً و برای همیشه متوقف کنند».

انتقاد از اخراج اجباری مهاجران افغان از ایران: فدراسیون خبرنگاران افغان در تبعید در تجمعی خواستار توقف اخراج خبرنگاران و افراد در معرض خطر از ایران شد. این بیانیه می‌نویسد «آنها در یک ترس و اضطراب شدید به سر می‌برند»، در بخش دیگری از این بیانیه خواسته شده که به درخواست‌های این خبرنگاران رسیدگی شود، پیش از آن‌که زندگی‌شان تبدیل به تراژدی غم‌انگیز شود.

گزارش‌های خبرساز ماه

زینب رحیمی،‌ خبرنگار محیط زیست در یک گزارش ویدیوئی، آتش‌سوزی جنگل زاگرس و نابودی گسترده درختان بلوط باشت را در استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی می‌کند. او در این گزارش می‌گوید آتش‌سوزی منطقه حفاظت شده خامین و ارتفاعات صعب‌العبور کوه خامی در مردادماه ۱۴۰۳، عمدی و حاصل دعواهای سیاسی میان دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا در این منطقه بوده است. 

مریم رحیمی، خبرنگار هم‌میهن در گزارش «آدم‌هایی که جایگزین قطعه می‌شوند» می‌نویسد «به دلیل تحریم واردات قطعات و تجهیزات، کارکنان نفتی در میدان سلمان به جای یک قطعه، وارد کابین توربین می‏‌شوند.» در این گزارش آمده است: «من از محفظه‌ای تنگ حرف می‌زنم که جای جای آن طراحی شده برای قطعات توربین است و طراحان، تصورش را هم نمی‌کردند، روزی آدم‌ها  قطعه می‌شوند یا نقش کنترلر را بازی ‌کنند.»

گزارش تحقیقی شرق با همکاری انجمن حقوق‌شناسی و انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به مردی می‌پردازد که در اینستاگرام به پوآرو معروف است و به صورت جدی به مخاطب آموزش حفاری‌های غیر مجاز می‌دهد. در این گزارش ویدئویی که «پوآرو یا اژدهای میراث» نام دارد، گفته شده این مرد در صفحه‌های اصلی و پوششی‌اش، آدرس‌ دقیق محوطه‌ها و تپه‌های ثبت‌شده جهانی را اعلام می‌کند و از کودکان هم بهره می‌برد. 

زهرا جعفرزاده،‌ خبرنگار هم‌میهن در گزارش «پناهندگی برای درمان» می‌نویسد درخواست پناهندگی خانواده بیماران اس‌ام‌آی به‌دلیل کمبود دارو به کشورهای اتریش، آلمان، هلند و انگلستان افزایش چشم‌گیری داشته است. جعفرزاده در این گزارش نوشته است: «آذر که بیاید، مهاجرت زهرا دو ساله می‌شود. زهرا و پسرش هیراد، دو سال پیش بیش از یک میلیارد تومان پول دادند و راهی هلند شدند. هنوز در کمپ زندگی می‌کنند و صدای گرفته و محزون زهرا، خستگی‌اش را حکایت می‌کند. تنها دلخوشی‌اش داروهای گران‌قیمتی است که به طور مرتب به هیراد داده می‌شود و پولی از آنها گرفته نمی‌شود. تجهیزات توانبخشی، پوشک، غذای مخصوص و... است که جلوی در خانه فرستاده می‌شود و خدمات پزشکی است که به طور مرتب داده می‌شود؛ بدون اینکه قرانی از آنها گرفته شود. هیراد ۶ ساله دور از پدر، سختش است، دلتنگ است اما چاره‌ای نیست.»

پریسا هاشمی، خبرنگار دیدبان در گزارشش از افزایش آمار خودکشی در غرب ایران خبر می‌دهد و به نقل از یک زن جوان می‌نویسد: «ما هیچ گناهی نکردیم جز این که بچه غرب ایران، مرزنشین و محروم هستیم. یک اینترنت ساده به ما نمی‌دهند. خواهش می‌کنم به مسئله استان ما رسیدگی کنید. خیلی‌ از خانواده‌ها اجازه نمی‌دهند که خودکشی‌ها رسانه‌ای شود.»

نسترن فرخه، خبرنگار شرق در گزارش «‌تنبیه با مسدودکردن سیم‌کارت» ماجرای مجازات برخی روزنامه‌نگاران و فعالان دانشجویی با غیرفعال‌کردن سیم‌کارت را روایت می‌کند. یک روزنامه‌نگار در این گزارش می‌گوید: «بدون هیچ اطلاع قبلی سیم‌کارتم را غیر‌فعال کردند. البته من ثنا ندارم و نمی‌دانم آیا احضاریه‌ای برای آن آمده است یا خیر. امروز هم به دفتر پیگیری یکی از نهادها رفتم و در آنجا اعلام شد که فعالیت‌هایم در اینستاگرام، تبلیغ علیه نظام بوده است و قرار شد برای مشخص‌شدن وضعیت خط یا اتهامم با من تماس گرفته شود».

سولماز ایکدر، خبرنگار فیلتربان در گزارشی تحقیقی درباره شبکه‌ای از کانال‌های تلگرامی می‌نویسد که در ظاهر محتوای سوء‌استفاده جنسی از کودکان، پورنوگرافی و ترویج خشونت جنسی را منتشر می‌کنند، اما هدف آنها جذب افراد علاقه‌مند به این محتواها و بهره‌برداری از آن‌ها در جهت سیاست‌های جمهوری اسلامی است. این گزارش به کمک تیم خط کمک‌های اضطراری امنیت دیجیتال تهیه شده است. 

کیانا تصدیق مقدم، خبرنگار فرهیختگان در گزارش «عابربانک تلویزیون اینجاست» نوشت که صداوسیما در سال ۱۴۰۳، حداقل ۳۲ هزار میلیارد تومان و حداکثر ۵۸ هزار میلیارد تومان از پخش زنده بازی‌های استقلال و پرسپولیس درآمد داشته که بیش از دو برابر بودجه دریافتی سازمان در این سال است.

گزارش تحقیقی سازندگی به نام «اختلاس هنری» خبر می‌دهد که ۳۰ اثر ارزشمند هنرمندان ایرانی از موزه امام علی خارج و در دبی فروخته شده‌اند. آثاری از عنایت‌الله نظری‌نوری، آیدین آغداشلو، حسین محجوبی، هانیبال الخاص و علی‌اکبر صادقی در میان این ۳۰ اثر وجود داشته‌اند. این گزارش همچنین می‌گوید که از سرنوشت ۱۶ اثر دیگر موزه امام علی خبری در دست نیست. 

علی عارفی، خبرنگار اطلاعات روز در گزارش خود، وضعیت دگرباشان جنسی و جامعه‌ ال‌جی‌بی‌تی‌کیو افغانستان در سه‌سالگی حکومت طالبان را بررسی می‌کند. فرشته، زن ترسی که هفت‌شبانه‌روز در بازداشت طالبان بوده، در این گزارش می‌گوید: «نمی‌توانستم چهره‌‌‌شان را ببینم. سه سرباز طالب به من تجاوز جنسی کردند. گاهی اوقات، آنان یک چوب را تر می‌کردند و با آن به من ضربه می‌زدند.»

تمنا تابان در گزارش «داغ تازه‌ یک درد کهنه»، جنایت ۲۶ سال قبل طالبان در «دره‌ فولادی» بامیان را روایت می‌کند. حلیمه، زنی که در آن سال، سه نفر از اعضای خانواده‌اش را از دست داد، در این گزارش می‌گوید: «در یکی از این روزهای شوم، طالبان مانند شکارچی که دنبال شکار باشند بسیار خَب و چُپ به قریه‌ها آمدند و هر چه مرد دمشان برابر شد دستگیر کرده با خود بردند، بعضی‌ها را در مسیر راه تیرباران کردند؛ اما بیشتر مردم را با خود به مدرسه فولادی که به نام مدرسه مهدیه یاد می‌شود بردند.»

آلما بیگم در گزارش «اگر مکتب ما را بستند، خودمان مکتب می‌سازیم» وضعیت مکتب‌های زیرزمینی در افغانستان را بررسی می‌کند. او می‌نویسد: «فعالیت مکاتب زیرزمینی خالی از خطر نیست. در دو سال و چند ماهی که این دو معلم فعالیت کرده‌اند، طالبان به بهانه‌های مختلف به بازرسی خانه‌هایشان آمده و به اشکال گوناگون تلاش کرده‌اند که مانع کار آنان شوند.»

لیدا بارز و بصیره ابدال در گزارش «از بی‌سوادی تا کتاب‌فروشی» زندگی یک زن‌ دستفروش در کابل را روایت می‌کنند. در این گزارش می‌آید: «دل‌جان به‌خاطر دست‌فروشی «کتاب» در روی جاده‌ها از سوی نیروهای امر به معروف و نهی از منکر، دو بار بازداشت و حتی شکنجه‌ فیزیکی شده که به وی گفته‌اند؛ «زن نمی‌تواند کار کند، حتی اگر نسخه‌های دینی به‌فروش برساند».

آی‌نور سعیدپور در گزارش «امر به معروف؛ تیر خلاص بر حقوق زنان» با گروه‌های مختلفی از زنان و دختران گفت‌وگو می‌کند و نظر آنها را درباره قانون جدید طالبان می‌پرسد. آزاده، دانشجویی از کابل در این گزارش می‌گوید: «پیش از توشیح این قانون امیدی در دلش بود که این گروه شاید بالاخره به دختران اجازه دهند که به آموزش‌هایشان ادامه دهند؛ اما اکنون این گروه پوشاندن صورت را نیز لازمی کرده و صدا را عورت می‌دانند؛ انتظارشان برای بازگشت به مکتب و دانشگاه نیز به پایان رسیده است.»

دوره‌ها