آبان ۱۴۰۳ سه خبرنگار جانشان را از دست دادند: یکی با ضربه‌های چاقوی شوهرش، دیگری به دلیل نبود دستگاه دیالیز در بیمارستان و سومی «برای تلنگر زدن» به دیگران.
در ایران علی خامنه‌ای بر کنترل بیشتر فضای مجازی تاکید کرد، و سخنگویان دولت و وزارت امور خارجه روزنامه‌نگاران را از پیگیری و پرسش برحذر داشتند. در افغانستان هم عکاسان را از جلسه‌های خبری بیرون کردند و به آنها گفتند به جای اشخاص از ساختمان عکس و فیلم بگیرند.
مرگ خبرنگار جام جم: زینب علیپور، خبرنگار روزنامه جام جم در سن ۳۳ سالگی درگذشت. او که از نارسایی کلیوی رنج می‌برد، درپی یک مشکل تنفسی به بیمارستان شهدای تهران منتقل شد اما به دلیل نبود دستگاه دیالیز در این بیمارستان، جان خود را از دست داد.
خودکشی یک خبرنگار: کیانوش سنجری، خبرنگار پیشین بخش فارسی صدای آمریکا و فعال سیاسی، در اعتراض به «تداوم حبس زندانیان سیاسی و دیکتاتوری [علی] خامنه‌ای و شرکایش» به زندگی خود پایان داد. خودکشی این روزنامه‌نگار با پیام «تلنگر زدن» به جامعه، به بحث‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی دامن زد. از همان ساعات اولیه تردیدها و اخبار ضدونقیض زیادی پیرامون ماجرا منتشر شد.
نیوشا صارمی، روزنامه‌نگار، پس از برگزاری یک اسپیس در ایکس با حمله کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد. خانم صارمی در این اسپیس، چگونگی مرگ و خودکشی کیانوش سنجری، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی را کاوید.
سازمان گزارشگران بدون مرز در بیانیه‌ای اعلام کرد «مقامات ایران بابت سال‌ها آزار و حبسی که به مرگ کیانوش سنجری منتهی شد، مسئول هستند.»
راهنمای روزنامه‌نگاری میدپوینت درباره شیوه گزارشگری خودکشی را اینجا بخوانید.
قتل خبرنگار ایرنا به دست شوهرش: منصوره قدیری جاوید، خبرنگار بخش پژوهش‌های ایرنا به دست شوهرش کشته شد. به گفته سرپرست دادسرای جنایی تهران، این خبرنگار در درگیری با همسرش و با ۴ ضربه چاقو و دو ضربه دمبل ورزشی به قتل رسید.
بعد از قتل خانم قدیری، کاربران زیادی از زن‌کشی و لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت گفتند. گزارش شرق درباره قتل این روزنامه‌نگار را می‌توانید اینجا بخوانید.
«پیگیری رسانه‌ای نکنید»: سخنگوی دولت پزشکیان در پاسخ به سوالی درباره مطالبه صدور گواهینامه موتورسواری برای زنان گفت: «واقعیت این است که خیلی از موضوع‌ها را اگر پیگیری رسانه‌ای نکنیم، بهتر به خروجی می‌رسد. بعضی از موضوعات با پیگیری رسانه‌ای بدتر می‌شود.»
او همچنین توصیه کرد که همه مطالبات زنان در رسانه‌ها پیگیری نشود و پیشنهاد داد: «از قدرت رسانه استفاده کنید، اما لزوما همه موضوعات را خبر نکنید.»
عکس تار دختر علوم تحقیقات: در پی اعتراض #دختر_علوم_تحقیقات به حجاب اجباری، رسانه‌ها به شکل‌های گوناگونی تصویر او را منتشر کردند. رسانه‌های داخل ایران، تصویر این دانشجو را نشان ندادند، برخی رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران، عکس او را بدون سانسور منتشر و شماری نیز بدن این زن را تار کردند. این رویکرد، واکنش‌های زیادی را میان اهالی رسانه برانگیخت. برای نمونه، فهیمه خضر حیدری، روزنامه‌نگار نوشت رسانه جریان اصلی از «مردمِ متصل به آگاهی‌های نو و به طور خاص زنان دلیر و مطالبه‌گر و جان به لب‌رسیده‌ی ایرانی عقب‌تر است.»
مدرسه روزنامه‌نگاری میدپوینت نیز نظر بهروز تورانی، روزنامه‌نگار، نویسنده و کارشناس رسانه را در این‌باره پرسید که می‌توانید اینجا بشنوید. به اعتقاد آقای تورانی، تار کردن عکس این دختر اشتباه بود.
فیلترینگ اینترنت در کشاکش قدرت جریان‌های سیاسی: رئیس جمهور ایران اول آبان‌ماه اعلام کرد وزارت ارتباطات، مجلس و قوه قضائیه در حال جمع‌بندی برای حذف فیلترینگ هستند. در واکنش به این سخنان، شماری از مدافعان فیلترینگ تجمع کردند. این تجمع اعتراض اصلاح‌طلبان را برانگیخت و آنها هم خواستار برگزاری تجمع در حمایت از حذف فیلترینگ شدند. یک نماینده مجلس یازدهم، کارزار «#نه_به_فیلترینگ_مطالبه_ملی» را آغاز کرد که شماری از چهره‌های مشهور از جمله مهدی طارمی، بازیکن تیم ملی فوتبال، به آن پیوستند.
در پاسخ به این پویش‌‌ها، سخنگوی دولت تاکید کرد دولت صدای مردم برای حذف فیلترینگ را شنیده و نیازی به «لشکرکشی‌های خیابانی» نیست. این عبارت، انتقاد بسیاری از کاربران را برانگیخت. با این حال، ۱۱ آبان ماه، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات گفت موضع رسمی این وزارتخانه، برداشتن محدودیت‌های فیلترینگ است و حذف فیلترینگ از اینجا به بعد در دست رئیس‌جمهور است.
روز نوزدهم آبان، برای ساعتی شماری از کاربران اینترنت از رفع فیلترینگ اینستاگرام و تلگرام خبر دادند که در نهایت، «اختلال فنی» توصیف شد.
با بالا گرفتن بحث‌ها درباره حذف فیلترینگ، مهدی خاکی فیروز، خبرنگار پیام ما، پیامدهای مخرب فیلترینگ بر محیط زیست را کاوید و نوشت: «فیلترینگ به افزایش مصرف انرژی نیز منجر می‌شود.»
خبرهای جعلی و بازتاب رسانه‌ای حمله اسرائیل: همزمان با حمله اسرائیل به ایران، حساب علی خامنه‌ای، در شبکه ایکس، یادداشت‌هایی به زبان عبری منتشر کرد. اما دو روز بعد حساب او برای چند ساعت تعلیق شد.
سخنگوی دولت در واکنش به حمله پنجم آبان اسرائیل از مردم ایران خواست از شایعات دوری و خبرها را تنها از رسانه‌های رسمی و بیانیه‌های نیروی پدافند دنبال کنند. این در حالی است که بسیاری از کاربران به عملکرد شبکه خبر در شب حمله اعتراض کردند. برای نمونه، فرین عاصمی، خبرنگار بیبیسی فارسی نوشت: «اسرائیل به اهداف نظامی ایران حمله کرده. شبکه خبر داره درباره کروموزوم ذرت گزارش می‌ده.»
با بالا گرفتن آتش جنگ، اسرائیل به محل اقامت خبرنگاران رسانه‌های نزدیک به ایران و حزب‌الله لبنان در بیروت نیز حمله کرد.
پرسش خبرنگار روزنامه «کار و کارگر» درباره موضع دولت در قبال عملکرد روسیه در شب حمله اسرائیل به ایران نیز بازتاب گستردهای داشت. سخنگوی وزارت خارجه به جای پاسخ به او گفت: «سوال مطرح کنید و بیانیه سیاسی ندهید».
انتشار خبرهای نادرست و جعلی در آبان‌ماه هم مساله‌ساز بود. در یک نمونه، وحیدآنلاین در شبکه ایکس به منابع اسرائیلی یادآور شد ویدیو‌های حمله به بیروت را به جای حمله به تهران منتشر کرده است.
برای آگاهی از خبرهای نادرست در این زمینه می‌توانید به وبسایت فکت‌نامه مراجعه کنید.
گفت‌وگو با آرمیتا عباسی درباره اخبار جعلی: آرمیتا عباسی، از معترضان جنبش زن، زندگی، آزادی که در طول بازداشتش اخبار ضدونقیضی درباره تجاوزجنسی به او در زندان منتشر شده بود، در یک گفت‌وگوی ویدئویی با آیدا قجر، خبرنگار ایران‌وایر به بسیاری از ابهامات پاسخ داد. آرمیتا عباسی پس از خروج از ایران گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان درباره خودش را تایید کرد.
تلاش دوباره برای ترور مسیح علینژاد: روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای مقیم نیویورک با انتشار یک فیلم در «ایکس» از تلاش دوباره جمهوری اسلامی برای ترورش خبر داد. مسیح علینژاد گفت که اف‌بی‌آی به او خبر داده شخص تعیین‌شده برای ترور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، ماموریت داشته او را نیز به قتل برساند.
در واکنش به این خبر، انجمن قلم آمریکا از دولت این کشور خواست به تلاش‌ها برای ممانعت از تهدیدهای فرامرزی علیه نویسندگان و مخالفان در تبعید ادامه دهد.
محدودیت حساب ایکس هادی کسایی‌زاده: در پی تهدیدهای آشکار و نوشته‌های افغان‌ستیزانه این روزنامه‌نگار، ایکس حساب او را برای مدتی مسدود کرد و پس از آن نیز به حالت محدود درآورد. آقای کسایی‌زاده در ماه‌های گذشته، انتقادهای شدیدی درباره مهاجران افغان منتشر کرده که «نفرت‌پراکنی علیه افغان‌ها» توصیف شده است.
جلسه ایران‌آکادمیا درباره رسانه‌های فارسی: دانشگاه ایران‌آکادمیا در سومین کنفرانس ایران‌پژوهی خود، جلسه «رسانه فارسی: چالش‌ها و چشم‌اندازها» را با حضور بهروز آفاق، سردبیر مجله اینترنتی آسو و مشاور رسانه‌های بین‌المللی، محمدرضا نیکفر، پژوهشگر فلسفه و مدیر رادیو زمانه و نگین شیرآقایی روزنامه‌نگار و بنیانگذار موسسه آزادی نتورک برگزار کرد. در این میزگرد موضوعاتی مانند نقش رسانه‌ها در بحران‌های و چگونگی ارتقای روزنامه‌نگاری مستقل و متعهد برای آینده ایران بررسی شد.
- می‌توانید ویدئوی این کنفرانس را اینجا ببینید.
عضو جدید هیئت نظارت بر مطبوعات: علی شیرین‌زاده، نماینده مجلس به عنوان عضو جدید هیئت نظارت بر مطبوعات انتخاب شد. رسانه‌های داخلی در ابتدا اعلام کردند با انصراف این نماینده، حمید رسایی به عضویت هیئت نظارت بر مطبوعات درآمد، اما اداره قوانین مجلس، انصراف آقای شیرین‌زاده را به این دلیل که پیش از آغاز ر‌ای‌گیری نبوده، مردود اعلام کرد و در نهایت علی شیرین‌زاده به عنوان عضو جدید معرفی شد.
واکنش‌ها به انتصاب‌های رسانه‌ای دولت: انتخاب علی متقیان به عنوان مدیرعامل موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، واکنش گستردهای میان اهالی رسانه برانگیخت. مهدی قاسمی، عکاس نوشت در طول ۱۷ سال کار در ایسنا، تنها کسی که او را برای انتشار دو عکس به حراست معرفی کرد، علی متقیان بود.
آقای متقیان پیش از این در سمت‌هایی مانند مدیریت کل حوزه ریاست جهاد دانشگاهی، مدیریت کل دفتر ارتباطات و فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری و مدیریت خبرگزاری دانشجویان ایران فعالیت داشت.
انتصاب ابوالقاسم رئیسی به عنوان سرپرست خبرگزاری دانشجویان ایران نیز انتقاد ابوالفضل فاتح، موسس این خبرگزاری را برانگیخت و در نامه‌ای به مسعود پزشکیان از او خواست مانع دخالت‌های غیررسانه‌ای در انتخاب مدیران ایسنا شود.
در انتصابی دیگر، هادی خسروشاهین، روزنامه‌نگار حوزه سیاسی به عنوان سردبیر روزنامه ایران معرفی شد. هومن عظیمی نیز سرپرستی اداره کل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد را برعهده گرفت.
در انتقاد به انتصاب‌های جدید، جلال خوش‌چهره، روزنامه‌نگار گفت «برخی از مدیران رسانه‌های دولتی بیشتر سیاستمدارانی هستند که در حوزه رسانه نفوذ کرده‌اند.»
رسانه‌های در تبعید، نامزد جایزه آزادی مطبوعات: سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران‌اینترنشنال، بیبیسی فارسی و دیگر رسانه‌های فارسی‌زبان تبعیدی را در فهرست نهایی نامزدهای جایزه آزادی مطبوعات ۲۰۲۴ قرار داد. این سازمان با اشاره به «فشار و حمله‌های بی‌سابقه دولت ایران به روزنامه‌نگاران ایرانی در تبعید از سپتامبر ۲۰۲۲» این رسانه‌ها را به عنوان نامزدهای جایزه سالانه آزادی مطبوعات برای شجاعت اعلام کرد.
اهدای جایزه آزادی بیان به نسیم سلطان‌بیگی: جایزه آزادی بیان برای روزنامه‌نگاری سال ۲۰۲۴ سازمان غیردولتی ایندکس به نسیم سلطان‌بیگی، روزنامه‌نگار اهدا شد. خانم سلطان‌بیگی برای «گزارش بی‌باکانه و متعهدانه خود در یکی از سخت‌ترین شرایط» این جایزه را دریافت کرده است. ایندکس، یک سازمان غیردولتی مستقر در لندن است که علیه سانسور و برای گسترش آزادی بیان فعالیت می‌کند.
اهدای جایزه انجمن ملی خبرنگاری آمریکا به مسیح علینژاد: این روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای برای تهیه گزارش‌های تحقیقی درباره حضور وابستگان جمهوری اسلامی در آمریکا، جایزه انجمن ملی خبرنگاری آمریکا را دریافت کرد.
مسابقه فوتبال مداحان و اهالی رسانه: مسابقه فوتبال میان مداحان و گروهی از روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای طرفدار حزب‌الله لبنان با حضور خانواده‌هایشان برگزار شد. هدف از برگزاری این مسابقه، کمک به فلسطین و لبنان اعلام شد. زنان و مردان در این مسابقه کنار هم نشسته بودند، در حالی که معمولا تماشای مسابقه فوتبال با حضور زنان و بدون جدا کردن زن و مرد امکان ندارد.
خداحافظی چند روزنامه‌نگار از شرق: در یک ماه گذشته، مرجانی زهرانی، میلاد علوی و ثمر فاطمی از شبکه رسانه‌ای «شرق» خداحافظی کردند. میلاد علوی نوشت: «هر هفته‌اش با یک بحران اجتماعی و سیاسیِ در نوع خود بی‌سابقه همراه بود. تلخ و شیرین، تمام شد و حالا، ۱۴ روزی هست که بی‌کارم و بی‌تحریریه!»
تعلیق برنامه «شیوه» در تلویزیون: مجری برنامه تلویزیونی «شیوه» از توقف پخش این برنامه خبر داد. به گفته گوینده این برنامه، با سخنان جنجال‌برانگیز رئیس پیشین دانشکده علوم اجتماعی از ۲۷ مرداد پخش برنامه متوقف شده است. او عبارت «نفله شدن» را برای اشاره به کشته شدن مهسا (ژینا) امینی به کار برده بود که بازتاب گستردهای داشت.
همکاری فکت‌نامه با متا: سایت فکت‌نامه، همکاری خود را با شرکت متا برای درستی‌سنجی آغاز کرد. بنا بر اعلام «فکت‌نامه»، براساس برنامه درستی‌سنجی شرکت متا، این وبسایت اطلاعات نادرست را در فیسبوک، اینستاگرام و تردز شناسایی می‌کند تا جلوی انتشار اطلاعات نادرست گرفته شود.
خبرنگار ترکیه‌ای در محل سقوط بالگرد رئیسی: مدیرکل اخبار داخلی صداوسیما گفت حضور خبرنگار ترکیه‌ای در محل سقوط بالگرد رئیسی غیرمجاز و بدون اجازه بوده و او به همراه موتورسواران به محل حادثه رفته است. پیش‌تر امیر شایان‌مهر، تنها گزارشگر حاضر در محل سقوط بالگرد، گفته بود زودتر از خبرنگار ترکیه‌ای به محل رسیده بوده اما به او اجازه ورود به محل سانحه را ندادند.
حضور خبرنگار ایرانی در هیئت داوران جشنواره رادیویی نیویورک: فهیمه خضر حیدری، روزنامه‌نگار و تهیه‌کننده، به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران جشنواره بین‌المللی رادیویی نیویورک در سال ۲۰۲۵ حضور دارد.
مستندی درباره پرویز قریب‌افشار: پژمان اکبرزاده، روزنامه‌نگار و مستندساز در مستندی تازه با نام «از سیمای ملی تا سیمای آشنا» زندگی و زمانه پرویز قریب‌افشار، گوینده تلویزیون ملی ایران را روایت کرده است. این مستند در برنامه «تماشا»ی تلویزیون بیبیسی فارسی پخش شد.
عکس جعلی به نام انصافنیوز: انتشار یک عکس‌نوشته از فائزه هاشمی در دیدار با مسعود پزشکیان که در آن از دولت می‌خواهد که صدای حسین رونقی را بشنود، واکنش‌برانگیز شد. وبسایت انصافنیوز ساعتی بعد با انتشار این تصویر، آن را جعلی خواند و نوشت این خبر در انصاف نیوز منتشر نشده است.
بیکاری خبرنگاران در تبعید: سامان رسول‌پور، روزنامه‌نگار با اشاره به بیکاری «ده‌ها نفر از رسانه‌های بزرگ فارسی‌زبان در ماه‌های گذشته» از نبود یک اتحادیه روزنامه‌نگاری برای کمک فوری به انسان‌هایی انتقاد کرد که مقابل دیس‌اینفورمیشن یا اخبار دروغ جمهوری اسلامی ایستاده‌اند. نیک‌آهنگ کوثر، کارتونیست و تحلیلگر محیط زیست هم با بازنشر این پست نوشت: «آن سال‌ها که به همین دلیل دنبال ایجاد صندوق بودیم چه‌ها نگفتند و چه بدی‌هایی نکردند. متاسفانه بخشی از همکاران مانع بودند.»
امیر کلهر، روزنامه‌نگار ساکن لندن هم با اشاره به بیکاری و انجام کارهایی مانند تحویل غذا، تجربه رفتن به یک مرکز تغذیه نیازمندان را روایت کرد: «برای یک وعده غذا و کمی خوراکی. بروم در صف بایستم. که بهم غذا بدهند. کالباس و ذرت بدهند. روغن و سیب‌زمینی. چندتایی موز و پرتقال. شیشه‌ای قهوه و شکر. با خودم کلنجار بروم. این پا و اون پا کنم و بگویم گوشت هم میشه بدید. بگوید ساری دارلینگ، گوشت برای خانواده‌هاست. به جای آن کالباس ببر. فحش بدهی به خودت. که چرا اصلا گفتی. چرا اصلا اینجایی. بین نیجریه‌ای‌ها. سودانی‌ها. هندی‌ها. تو تنها ایرانی اینجایی. بهتر. کسی تو را نمی‌شناسد. کمی سالاد برداری برای شب. بهتر از هیچی است.»
استعفای مدیر «اوج»: احسان محمدحسنی پس از ۱۵ سال از مدیریت سازمان هنری رسانه‌ای اوج، وابسته به سپاه پاسداران، استعفا کرد. ساسان زارع، جایگزین او شد.
تغییر مدیر مسئول «جام جم»: مهدی گیوه‌کی، پس از سه سال، جای خود را به یوسف غروی قوچانی داد. آقای گیوه‌کی کمی پس از به عهده‌گرفتن این سمت به عنوان مشاور رئیس سازمان صدا و سیما هم منصوب شد.
نشست تخصصی «اطلاع‌رسانی در بحران»: شورای اطلاع‌رسانی دولت، نشستی را با حضور علی ربیعی، دستیار اجتماعی رییس‌جمهور، هادی خانیکی، عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و محمد گلزاری، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت برگزار کرد. در این نشست درباره موضوعاتی مانند فهم مشترک بحران‌های اجتماعی، ضرورت تدوین شیوه‌نامه هماهنگ اطلاع‌رسانی در بحران و ایجاد همبستگی و امید اجتماعی صحبت شد.
آزادی سردبیر ماهنامه پژوهش ملل: اژدر پیری، پس از سه هفته بازداشت با وثیقه ۲۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. دلیل بازداشت آقای پیری مشخص نیست.
آزادی یک روزنامه‌نگار با رای زندان باز: کامیار فکور، روزنامه‌نگار حوزه اجتماعی پس از یک سال و شش ماه حبس، با حکم رای باز از زندان آزاد شد. براساس رای باز، این خبرنگار، باقیمانده محکومیت خود را خارج از زندان و تحت نظارت سپری می‌کند.
ممنوعیت، محدودیت، محکومیت
هشدار سپاه به شهروندان درباره اسرائیل: بعد از حمله اسرائیل به ایران، مرکز بررسی جرائم سازمان‌یافته سپاه به شهروندان هشدار داد ارسال تصویر یا خبر برای رسانه‌های خارج از ایران جرم تلقی شده و براساس قانون با مجرمان برخورد می‌شود. این رسانه‌ها در اطلاعیه سپاه، «معاند» و مرتبط با اسرائیل معرفی و مجازات ارسال‌کنندگان تصویر در صورت محارب نبودن، ۱ تا ۱۰ سال عنوان شده است.
هشدار به رسانه‌ها برای توهین به جبهه مقاومت: سخنگوی قوه قضائیه به اصحاب رسانه هشدار داد مراقب باشند و با «قلم و قدم و نقطه نظرات» خود، آب به آسیاب دشمن نریزند. به گفته این مقام، ۱۶ نفر به خاطر اظهارات علیه جبهه مقاومت تذکر گرفتند و ۳ نفر نیز بازداشت شدند. جبهه مقاومت به شبکه‌ای از شبه‌نظامیان و گروه‌های سیاسی تحت حمایت جمهوری اسلامی اطلاق می‌شود.
اعلام جرم علیه یک سایت خبری و شماری از شهروندان: یک روز پس از حمله اسرائیل به ایران، دادستانی تهران علیه یک سایت خبری و شماری از فعالان فضای مجازی اعلام جرم کرد. در اطلاعیه میزان، بدون نام بردن از این وبسایت و افراد نامی آمده که برای این وبسایت به دلیل «پوشش ضد امنیت ملی در رابطه با تحولات منطقه» و برای فعالان فضای مجازی به دلیل «انتشار اخبار در خلاف جهت منافع ملی و امنیتی» پرونده قضایی تشکیل شده است.
مصطفی نعمتی در زندان: این روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل اقتصادی، هفتم ماه آبان برای تحمل ۴۰ ماه حبس راهی زندان اوین شد. براساس تصویری که این روزنامه‌نگار از حکم دادگاه منتشر کرده، اتهام او «نشر اکاذیب، توهین به مقدسات و تبلیغ علیه نظام» و توییت‌هایش مصداق اتهام‌های انتسابی معرفی شده است.
شکایت نیروی انتظامی تبریز از خبرنگار: نیروی انتظامی به دلیل انتشار خبر قطع درختان یکی از پارک‌های تاریخی تبریز، علیه فاطمه قلی‌پور گنجه‌لو، خبرنگار تبریزی «رکنا» پرونده تشکیل داد. خانم گنجه‌لو خبر داده بود شهرداری تبریز بدون اطلاع شورای شهر، درختان ۱۰۰ ساله یک پارک را قطع کرد تا ساختمانی برای کلانتری بسازد.
احضار ژینا مدرس گرجی برای اجرای حکم: ژینا مدرس‌گرجی، روزنامه‌نگار کُرد و فعال حقوق زنان برای اجرای حکم ۱۶ ماه حبس خود بازداشت و به زندان مرکزی سنندج منتقل شد. او به ۲۱ ماه حبس محکوم شده که ۱۶ ماه آن قابل اجرا است. با احتساب چهار ماه بازداشت پیشین این روزنامه‌نگار، خانم مدرس‌گرجی باید ۱ سال زندانی باشد.
مزاحمت برای خانواده یک خبرنگار: علی پورطباطبایی، خبرنگار اعتماد خبر داد ۴ نفر با لباس شخصی و با یک حکم جلب باطل شده به خانه دخترش در قم رفته و با داد و بی‌داد به دنبال بازداشتش بودند. به گفته آقای پورطباطبایی چون لباس شخصی‌ها کارت شناسایی نشان نداده‌اند، نمی‌تواند به شکل قانونی از آنها شکایت کند.
پیگیری یک پرونده قدیمی: یلدا معیری، عکاس-خبرنگار با انتشار تصاویری از احضاریه دادگاه، از پیگیری پرونده قدیمی‌اش خبر داد و نوشت: «از زمان دولت وفاق شروع کرده‌اند به راه انداختن پرونده قدیمی! مهمه کی بره پاستور!» براساس این تصاویر، خانم معیری ممنوع الخروج هم شده است. این عکاس-خبرنگار پس از بازداشت در جریان اعتراض‌های ۱۴۰۱، از ایران خارج شد.
تداوم اعتراض به حکم نیلوفر حامدی و الهه محمدی: انجمن روزنامه‌نگاران آلمان در اعتراض به اجرای حکم نیلوفر حامدی و الهه محمدی، خواستار «اقدام دیپلماتیک قاطع» علیه جمهوری اسلامی شد. این انجمن از وزیر خارجه آلمان خواست از تمام امکانات دیپلماتیک برای آزادی این دو روزنامه‌نگار بهره ببرد.
همزمان، سخنگوی قوه قضائیه گفت «الهه محمدی و نیلوفر حامدی با ابراز ندامت و پشیمانی و تعهد به اینکه اقدامی خلاف قانون انجام نمی‌دهند، درخواست عفو کرده‌اند که در حال بررسی است.»
درخواست آزادی رضا ولی‌زاده: وزارت امور خارجه آمریکا، بازداشت رضا ولی‌زاده، خبرنگار پیشین رادیو فردا را «ظالمانه و مغایر قوانین بین‌المللی» توصیف کرد و خواستار آزادی فوری او شد. یک مقام وزارت خارجه به سی‌ان‌ان گفت با دولت سوئیس به عنوان حافظ منافع ایالات متحده در ایران برای جمع‌آوری اطلاعات بیشتر درمورد پرونده این خبرنگار همکاری می‌کند. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون در این باره اظهار نظر نکرده‌اند.
انتقاد حسن عباسی از قوه قضائیه: این روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای با انتشار یک ویدیو از عملکرد دستگاه قضایی در استان هرمزگان انتقاد کرد. به گفته آقای عباسی، حقوق قانونی متهمان مطبوعاتی و سیاسی در این استان نقض و چیزی شبیه به «دادگاه صحرایی» در استان هرمزگان برگزار می‌شود. او همچنین دولت را به دروغگویی در بازپس‌گیری شکایت از خبرنگاران متهم کرد.
بازگشت روح‌الله نخعی به زندان: این روزنامه‌نگار که ۱۹ آبان‌ماه به مرخصی آمده بود، پس از ۱۱ روز به زندان بازگشت. آقای نخعی به دو سال و هفت‌ماه حبس محکوم شده است که دو سال آن قابل اجرا است.
حکایت سانسور و کار خبری: مریم شکرانی، روزنامه‌نگار، نوشت گزارش او و همکارانش در سال ۱۴۰۰ درباره وضعیت نگران‌کننده باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی، به دلیل حملات گسترده و تهدید خبرنگاران، از انتشار بازماند. خانم شکرانی گزارشی از روزنامه‌ی کیهان را به اشتراک گذاشت که در آن رسانه‌های اصلاح‌طلب را به «تخطئه» دولت رئیسی در زمینه صادرات متهم کرده بود. به گفته خانم شکرانی، گزارش دیگر او در سال ۱۳۹۷ درباره سلامت شیر موجود در بازار نیز به همین وضع گرفتار شد.
اعتماد و نسیم بیداری مجرم شناخته شدند: هیئت منصفه دادگاه مطبوعات، مدیران مسئول اعتمادآنلاین و ماهنامه نسیم بیداری را مجرم شناخت.
الیاس حضرتی، مدیر مسئول سابق اعتماد آنلاین برای انتشار مطلب «توهین بوقچی تیم ملی در قطر به محمد جواد ظریف» در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ به «توهین و نشر مطالب خلاف واقع» متهم شد و محمد مهدی طباطبائی میرک‌آباد، مدیر مسئول «نسیم بیداری» نیز برای مطلب «دردی که تمام نمی‌شود» در ویژه‌نامه بهاری ۱۴۰۲ به توهین به روح‌الله خمینی متهم شد.
سه رسانه مجرم شناخته شدند: هفته‌نامه مامن‌نیوز و پایگاه خبری حیات در دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند. اتهام داوود محمدی، مدیر مسئول هفته‌نامه مامن نیوز «تشویش اذهان عمومی از طریق نشر اکاذیب» اعلام شد و امیرحسین امامی، مدیرمسئول پایگاه خبری حیات نیز به «نشر اکاذیب و افترا» متهم شد.
دادگاه مطبوعات همچنین سردبیر رسانه «صدای شهر» را به «نشر اکاذیب» متهم کرد، اما این خبرنگار را مستحق تخفیف دانست.
تذکر به یک روزنامه: هیئت نظارت بر مطبوعات به یک روزنامه سراسری به دلیل «تخطی از رسالت‌های رسانه‌ای» در دو شماره خود، تذکر جدی داد. به گفته دبیرخانه هیئت نظارت بر مطبوعات، این تذکر در ساحت دیپلماسی، رعایت مصالح و منافع و پرهیز از انتشار مطالب تنش‌زا علیه کشورهای همسایه بوده است. سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات احتمال داده است این روزنامه «وطن‌امروز» به مدیریت محمد آخوندی باشد.
بازداشت یک فعال رسانه‌ای در گیلان: سعید حسینی‌نژاد، مدیر کانال تلگرامی «پونل‌خبر» برای اجرای حکم زندان بازداشت شد. آقای حسینی‌نژاد به اتهام «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» به ۱۴ ماه حبس محکوم شده است.
جزای نقدی برای روزنامه‌نگار قزوینی: مجتبی رحیمی، خبرنگار ساکن قزوین در دادگاه تجدیدنظر هم به جزای نقدی محکوم شد. این روزنامه‌نگار برای اتهام «نشر اکاذیب با هدف تشویش اذهان عمومی» به پرداخت ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان جریمه محکوم شد.
تاکید خامنه‌ای بر کنترل رسانه: رهبر جمهوری اسلامی در دیداری بر کنترل فضای مجازی تاکید کرد و گفت: «چطور ممکن است در فضای مجازی یک تحلیل غلط، یک خبر غلط، یک برداشت غلط از یک مسئله مردم را دچار اضطراب کند، دچار تردید کند، دچار ترس کند.» علی خامنه‌ای همچنین توصیه کرد که هر چیزی در فضای مجازی منتشر نشود: «هر چه را به ذهن انسان می‌رسد نباید بیان کرد. ملاحظه کنید که بر فکر و روحیه مردم چه تاثیری می‌گذارد. آن کسانی هم که در مورد فضای مجازی می‌خواهند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کنند به این بُعد قضیه توجه کنند.»
رسانه‌های افغانستان
ممنوعیت تصویربرداری در برخی ولایت‌ها: رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت بادغیس به خبرنگاران این ولایت هشدار داد برای رسانه‌های داخلی و خارجی، تصویربرداری نکنند. به گفته رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان بادغیس، بر اساس قانون جدید رسانه تصویربرداری خبرنگاران از این پس جرم پنداشته می‌شود.
در ننگرهار هم مقام‌های محلی طالبان به خبرنگاران دستور دادند فیلمبرداری نکنند. والی ننگرهار خبرنگاران را از نشست بیرون کرد و از آنها خواست فقط از ساختمان تصویر بگیرند.
همچنین در جریان سفر وزیر تحصیلات عالی طالبان به کنر، خبرنگاران اجازه تصویربرداری نیافتند. ابن مقام در سفرش به نورستان نیز، مانع تصویربرداری خبرنگاران شد.
در لغمان هم، طالبان عکس‌برداری از نشست‌های خود را ممنوع کردند. در ادامه وضع محدودیت‌های جدید بر رسانه‌ها، والی طالبان در پکتیا، عکاسی در اداره‌های دولتی این ولایت را ممنوع کرد. در پروان هم تصویربرداری در تمامی اداره‌ها ممنوع اعلام شد.
افزایش محدودیت‌ها برای رادیو: ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان در خوست، دفتر رادیو «ژمن» را به دلیل پخش موسیقی در پس‌زمینه یکی از برنامه‌هایش تعطیل کرد. این رادیوی خصوصی پس از پنج روز اجازه فعالیت یافت. پیش از این هم، طالبان دفتر رادیو «غرغشت» در خوست را به همین دلیل مسدود کرد که این رادیو پس از سه روز اجازه فعالیت یافت.
طالبان، پس از دریافت ضمانت و تعهد، به این رادیوها اجازه فعالیت داد.
فعالیت رادیو لونگ در خوست هم در پی انتشار برنامه‌های آموزشی برای دختران متوقف شد. مرکز خبرنگاران افغانستان، این اقدام را «نقض صریح حقوق بنیادی یک رسانه آزاد» توصیف کرد.
ممنوعیت مصاحبه تصویری: ریاست امر به معروف طالبان در هرات، مقام‌های این گروه را از مصاحبه تصویری با رسانه‌ها منع کرد. در ننگرهار و تخار نیز مقام‌های طالبان از مصاحبه تصویری با رسانه‌ها منع شدند.
آغاز پخش تلویزیون دیار: فعالیت رسمی تلویزیون «دیار» با شماری از خبرنگاران افغانستانی مقیم آمریکا، اروپا، تاجیکستان و پاکستان آغاز شد. این رسانه خود را متعهد به «حفظ نگاه حرفه‌ای و انتقادی» معرفی کرده است. آغاز به کار این تلویزیون، باعث استقبال مرکز خبرنگاران افغانستان شد و راه‌اندازی تلویزیون در خارج از کشور را «نیاز مبرم جامعه» ارزیابی کرد.
ممنوعیت انتشار تصویر موجودات زنده: فعالان رسانه‌ای می‌گویند طالبان به مدیران تلویزیون‌های داخلی دو ماه مهلت داده که صوتی شوند. این هشدار پس از آن اعلام شد که طالبان، انتشار تصاویر موجودات زنده را ممنوع کرد. در پی این تصمیم، فعالیت شماری از تلویزیون‌ها متوقف شد یا در آستانه تعطیلی قرار گرفت. برای نمونه، در خوست، تلویزیون «غرغشت» بسته شد و رسانه‌های تصویری در ولایت هلمند هم در آستانه تعطیلی کامل قرار گرفتند. در پی این محدودیت‌ها، تلویزیون‌های محلی بادغیس هم دست از کار کشیدند.
نشست رسانه‌های افغانستان: فعالان رسانه‌ای افغانستان در نشستی با نمایندگان پارلمان کانادا، دیپلمات‌هایی از هلند، آلمان و استرالیا، وضعیت رسانه‌ها تحت حاکمیت طالبان را بررسی کردند. در این نشست به اقدام‌های محدو‌دکننده طالبان اشاره شد و شرکت‌کنندگان خواستار حمایت از خبرنگاران و رسانه‌های در تبعید افغانستان شدند.
در حاشیه این نشست، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان با شماری از خبرنگاران مهاجر افغانستان دیدار کرد.
کشته شدن ۱۲۰ خبرنگار در دو دهه: مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارشی اعلام کرد بیش از ۱۲۰ خبرنگار و کارمند رسانه، جان خود را در دو دهه اخیر از دست داده‌اند، اما به دلیل معافیت از جرایم علیه خبرنگاران، در مورد اکثر این قربانیان عدالتی تامین نشده است. براساس این گزارش ۲۰ نفر از این قربانی‌ها زن بوده‌اند.
همچنین سازمان عفو بین‌الملل هم با انتشار بیانیه‌ای سرکوب خبرنگاران را محکوم کرد.
گزارش‌های خبرساز ماه
هدی هاشمی، خبرنگار شرق در گزارش «مدیر مقصر است» به بررسی ویژگی‌های مورد تایید مدیران مدارس دولتی در ایران پرداخته است. مواضع سخت‌گیرانه و تهدیدآمیز مدیران مدارس، به ویژه دخترانه، پس از خودکشی دانش‌آموز شانزده ساله‌ای به نام آرزو بدری بار دیگر در رسانه‌ها مطرح شد. در بخشی از این گزارش آمده است : «ملاک انتخاب مدیر برای مدرسه موضع‌گیری در اعتراضات ۱۴۰۱، نحوه پوشش مدیران زن در خارج از محیط کاری و میزان علاقمندی به خطوط قرمز دولت سیزدهم بود. حالا شاهد هستیم که این مدیران نمی‌توانند با نسل جدید ارتباط برقرار کنند. مدیر مدرسه‌ای که نتواند با شلوار جین دانش‌آموز، شیطنت‌های نوجوانی‌اش، هیاهوها و خنده‌هایش تعامل برقرار کند به درد سیستم آموزشی نمی‌خورد.»
زینب مرزوقی، خبرنگار فرهیختگان در گزارش «طبس؛ ۴۰ روز بعد از تراژدی معدن» مشکلات خانواده‌های معدنکاران را روایت می‌کند. این گزارش با اشاره به مشکلات حقوقی حضانت فرزندان معدن‌کارانی که در معدن طبس جانشان را از دست دادند، می‌نویسد: «پدربزرگ‌هایی که اصلا نمی‌دانستند ما با چه سختی این بچه‌ها را بزرگ کردیم، حالا به‌خاطر پرداختی‌ها، کمک‌هزینه‌ها و دیه و مستمری می‌خواهند بچه‌هایمان را بگیرند. به رفت‌وآمدم گیر می‌دهند. مگر آنها پسرم را بیشتر از خودم دوست دارند؟» از اهالی آزادشهر استان گلستان است. هم می‌ترسید حرف بزند و هم حرف‌ها و دردهای این 40 روز گذشته، روی دلش سنگینی می‌کرد. مدام می‌گفت که نکند اوضاعش بدتر شود و دیگر برای کمک به سراغش نیایند. می‌گفت اگر قرار است کمکی به آنها داشته باشم، از این بنویسم که مشکل تعدادی از همسران معدنکاران، امروز قیومیت پدربزرگ‌های پدری است.»
الناز محمدی، خبرنگار هم‌میهن در گزارش «حبس کودکی» زندگی مادران زندانی و بچه‌هایشان در زندان‌ها را بررسی می‌کند. در جایی از گزارش می‌آید: «ما اینجا دو دسته مادر داریم؛ یه‌عده که بچه‌هاشون بیرونن و پای تلفن مدام در حال گریه‌کردنن، یه‌عده هم بچه‌هاشون اینجا پیش خودشونن، بازم در حال گریه کردنن. من مدام دارم درد می‌کشم؛ از اینکه بچه‌م نمی‌دونه محیط بیرون چیه. اینکه فکر می‌کنه دنیا همین زندانه، زندگی همین یه سالنه با یه هواخوری. بزرگ شدن بچه‌م با کلماتی مثل اینه؛ انشاالله آزادی، انشاالله مادرم بره خونه و.... وقتی چهارنفر آزاد می‌شن، بچه من هم تکرار می‌کنه: ایشالا آزادی.»
زهرا جعفرزاده، خبرنگار هم‌میهن در گزارش «بازگشت‌خوردگان» وضعیت زنان و کودکان مهاجری را روایت می‌کند که پس از دستگیری در خیابان، به اردوگاه‌ها فرستاده، رد مرز شده و با قاچاق‌بر بازگشتند. در جایی از گزارش می‌آید: «شریفه، مادر ۱۰ بچه است که فروردین‌ماه امسال ۵ کودکش را در خیابان شوش گم کرده است. شریفه و همسر پزشکش اهل ولایت بغلان‌اند و بعد از آمدن طالبان، زندگی را چند کیسه و گونی کردند و راهی تهران شدند. فقر روی سر و صورت زن، سایه انداخته. آن شب برزخی اول بهار، کابوس هر روزش است؛ شبی که بچه‌های ۶ تا ۱۳ ساله‌اش را بردند. دختر از همه بزرگتر بود. وقتی بعد از یک روز، به بچه‌هایش رسید، آنها را در سالنی پر از دختران و پسران قد و نیم‌قد دید، کودکان ۶ و ۷ ساله افغان؛ خردینه‌های هراسیده با چشمانی براق از اشک و دهان‌هایی خشکیده از گرسنگی. دو شب نگه‌شان داشتند. گفتند مادر آن یکی بچه هم بیاید، اما خواهر سختش بود.»
محمد حسین خودکار، خبرنگار پیام ما در گزارش «سافاری به قیمت پاکتراشی جنگل» وضعیت مجموعه گردشگری الیمالات را می‌کاود. این گزارش می‌پرسد: «پرونده تخلفات این مجموعه در مراجع قضایی استان مازندران در دست بررسی است؛ تخلفاتی از جمله پاکتراشی ۱.۲ هکتار عرصه جنگلی در شهرستان نور، قطع بیش از ۳ هزار نهال و درخت جنگلی در زمستان سال گذشته و تعرض به اراضی ملی و خاکبرداری از جنگل در تابستان سال جاری. انتشار این ویدئوهای تبلیغاتی، این ابهام را برای افکارعمومی ایجاد کرده که چطور در مجموعه‌ای که سازمان منابع‌طبیعی میگوید هیچ مجوزی برای واگذاری زمین به آن نداده و خواستار ابطال قرارداد اجاره عرصه ۲۱ هکتاری واگذارشده به آن توسط آب منطقه‌ای مازندران شده، سازمان حفاظت محیط‌زیست اجازه حضور تعدادی ببر و شیر را داده است؟» ؟»
نسترن فرخه، خبرنگار شرق در گزارش «سوء قصد به جان حرفه وکالت» داستان وکلایی را روایت می‌کند که یا به قتل رسیدند یا با جراحت شدید جسمانی روبرو شدند. یک وکیل در این گزارش میگوید: «موکل برای حضانت فرزندش با همسرش اختلاف داشت و ما بعد از آنکه از دادسرا خارج شدیم، یک خودروی بدون پلاک، با هیاهو خیابان را بست و با صورت کاملا پوشیده به سمت ما آمد. با پشت اسلحه‌ای که در دست داشت شیشه ماشین را شکست و با سروصدا اسلحه را روی سر من گذاشت که خودم را عقب کشیدم و تیرها به پای من خورد. شدت آسیب به قدری بود که بی‌هوش شدم و با هلیکوپتر من را به بیمارستان بردند. یک ماه در بخش مراقبت‌های ویژه بستری بودم و هنوز هم ۵۶ یا ۵۷ ساچمه در پای من است که دکترهای داخلی و خارجی همه اعلام کردند دستکاری هر ساچمه‌ای امکان قطع اعصاب پا و فلج‌شدن را دارد. این ساچمه‌ها تا آخر عمر میهمان پای من به عنوان وکیل دادگستری خواهد بود».
المیرا بهمنی در گزارش «مروری بر پیشینه زن‌کشی در ایران» آرشیو مجله زنان را مرور می‌کند و می‌نویسد: «با نگاهی به آرشیو این مجله، بررسی انواع خشونت‌های مبتنی بر جنسیت که در پیوند با ناموس و قتل ناموسی قرار می‌گیرند خواندنی است. اما از پس این سال‌ها که نویسندگان مختلف اینجا و آنجا به مسئلۀ قتل‌های مرتبط با «ناموس» پرداخته‌اند، جامعۀ ایران چقدر تغییر کرده؟ از ابتدای آرشیو شدن نوشته‌های انتقادی زنان در زمان قاجار تا زمان مکتوب شدن این گزارش‌ها در ماهنامۀ زنان، شیوۀ قتل زنان، توجیهات قاتل پس از کشتن آنان و شکل مواجهۀ جامعه با قاتل و مقتول چه تفاوت‌های معناداری پیدا کرده است؟»
لیلا ماندگار و مهتاب صافی، خبرنگاران زن‌تایمز در گزارش «دختران دانش‌آموز افغانستان به مرگ فکر می‌کنند» می‌نویسند: «لیمه بعد از بسته‌شدن مکتب بارها دست به خودکشی زده بود؛ یک روز از اتاقش صدا آمد، زود دویدم، دیدم جیغ می‌زند و میگوید: مادر مرا با کارد می‌کشند. درحالی‌که خودش کارد را به گلویش نزدیکتر می‌کرد.» لیمه، دختر ۱۶ ساله‌ای که پس از طالبان در تحصیل بازماند، مدتی بعد خودکشی کرد و جان خود را از دست داد.
الیاس نواندیش، خبرنگار اطلاعات روز در گزارش «پاکسازی زمین: گزارشی از سه سال تخریب خانه‌های مسکونی در کابل» می‌نویسد: «طالبان پس از رسیدن دوباره به قدرت، کارزاری را برای پاکسازی زمین در کابل و کار ساخت تعداد پروژه‌های زیربنایی را آغاز کرده‌اند. بهای این پروژه‌ها تخلیه‌های اجباری و تخریب‌هایی بوده است که جوامع آسیب‌پذیر بیشترین تأثیرات منفی را از آن متحمل شده‌اند.»
امیر بهنام در گزارش «آیا یوتیوب به بدیل رسانه‌های اصلی در افغانستان تبدیل شده است؟» می‌نویسد: «یکی از چالش‌های اساسی برای یوتیوبرهای افغانستانی، محدودیت‌ها و فشارهایی است که طالبان بر محتوای آنان اعمال می‌کنند. موسیقی در ویدیوها ممنوع شده و مجریان زن موظف به رعایت حجاب کامل هستند. همچنین هرگونه محتوایی که به نحوی از انحا نقض قوانین و خط قرمزهای طالبان محسوب شود، ممکن است باعث بازداشت و تهدید یوتیوبرها شود.» این گزارش همچنین میگوید که خود طالبان هم از این پلتفرم برای ترویج دیدگاه‌های حکومتی و کنترل افکار عمومی بهره می‌گیرند.
زیبا بلخی، خبرنگار رسانه رخشانه در گزارش «قلم زنان شاعر و داستان‌نویس در بلخ؛ زیر تیغ خودسانسوری و محدودیت‌های طالبان » می‌نویسد: «طالبان در بلخ حضور زنان نویسنده و شاعر را در رونمایی از آثارشان و شرکت در نشست‌های ادبی ممنوع کرده‌اند. منابع فرهنگی در بلخ با تایید این محدودیت‌ها گفته‌اند، قلم زنان نویسنده و شاعر در بلخ زیر خودسانسوری و محدودیت‌های طالبان با مشکلات فراوانی مواجه شده است.»
