وقایع اتفاقیه بهمن ۱۴۰۳؛ بازداشت و تفتیش خانه روزنامه‌نگاران ادامه دارد

منصور واضحی 1403/12/14

وقایع اتفاقیه بهمن ۱۴۰۳؛ بازداشت و تفتیش خانه روزنامه‌نگاران ادامه دارد

بهمن ۱۴۰۳ برای روزنامه‌نگاران و رسانه‌های فارسی‌زبان ماه بیم و امید بود، خبر تبرئه دو روزنامه‌نگار و آزادی دو روزنامه‌نگار دیگر روزنه‌ امیدی بود که خیلی‌ زود با حمله ماموران امنیتی به خانه دو روزنامه‌نگار و احضار و بازجویی بعضی دیگر بدل به آن بیم همیشگی شد. 

 

شبکه‌خبر قرمز شد: هویت بصری شبکه خبر از ۲۷ بهمن ماه تغییر کرد. رنگ نمادهای گرافیکی و آرم شبکه‌ خبر پیش‌تر آبی بود؛ حسن عابدینی معاون سیاسی صداوسیما گفته است: «رنگ غالب در هویت بصری جدید گرم‌تر و متناسب با ماهیت خبر، قرمز خواهد بود.»

 

«پرخاش» مدیرعامل کانون پرورشی به یک خبرنگار: در جریان مراسم اختتامیه‌ جشنواره‌ بین‌المللی قصه در شهر یزد، حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، با یک خبرنگار از کمیته خبر جشنواره درگیر شد و بنا به نوشته حساب‌های رسانه‌های محلی یزد از جمله «یزد فردا» به او «توهین و پرخاش» کرد. براساس بیانیه خانه مطبوعات استان یزد، در پی این رفتار مدیرعامل کانون، معاون سیاسی استانداری یزد در اعتراض محل مراسم را ترک کند. در این بیانیه خانه مطبوعات استان یزد این توهین را محکوم کرد و نوشت: «چنین رفتارهای ناپسند و غیرقابل قبول نه تنها برخلاف اصول اخلاقی است، بلکه به اعتبار و کرامت جامعه خبرنگاری و رسانه‌های استان لطمه وارد می‌کند.» هیچ کدام از منابعی که از این برخورد خبر داده‌اند، نام این خبرنگار را ننوشته‌اند. 

 

شروع پخش پرس‌ تی‌وی ترکیه‌ای: پیمان جبلی رئیس صداوسیما از آغاز به کار سرویس ترکیه‌ای پرس‌تی‌وی خبر داد. آذرماه ۱۴۰۳ بخش فارسی شبکه بین‌المللی تی‌آر‌تی ترکیه شروع به فعالیت کرد؛ واکنش‌های مقام‌های رسمی و رسانه‌های حکومتی به این اقدام ترکیه در مواردی بسیار تند بود. به‌نظر می‌رسد سرویس ترکیه‌ای پرس‌تی‌وی در پاسخ به تی‌آر‌تی افتتاح شده است. همچنین جبلی از شروع به کار هیسپان تی‌وی به زبان پرتغالی برای برزیل خبر داد. 

 

شکایت خاتمی از کیهان: شکایت محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری پیشین ایران از مدیرمسئول کیهان، حسین شریعتمداری به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شد. دلیل شکایت تکرار اتهام دیدار خاتمی و جورج سوروس سرمایه‌دار و رئیس هیات‌مدیره بنیاد جامعه باز و کنشگر سیاسی بین‌المللی است. شریعتمداری بارها در روزنامه کیهان نوشته خاتمی در زمان ریاست‌جمهوری‌اش با سوروس دیدار کرده؛ خاتمی نیز هر بار این اتهام را رد کرده است. 

 

حمله‌‌ ماموران امنیتی‌ به خانه‌ ژیلا بنی‌یعقوب: این روزنامه‌نگار و فعال حقوق‌زنان روز دوم اسفند در ایکس از حمله ماموران امنیتی جمهوری اسلامی به خانه‌اش خبر داد. او نوشت ماموران پس از تفتیش خانه‌، وسایل الکترونیکی ضبط کرده‌اند؛ اتهام خانم بنی‌یعقوب به شکل رسمی به او ابلاغ نشده است. او همچنین خبر داده برای بازجویی به اطلاعات سپاه احضار شده و نزدیک به دو ساعت درباره فعالیت‌هایش، به ویژه آنچه در شبکه‌های اجتماعی نوشته، بازجویی شده است.

 

تفتیش و هجوم ماموران امنیتی به خانه پژمان موسوی: این روزنامه‌نگار فرهنگی دوم بهمن‌ در ایکس نوشت ماموران امنیتی به خانه او وارد شده‌ و ضمن «تفتیش منزل و توقیف تلفن همراه حدود ۵۰۰ پست صفحه اینستاگرام» او را «محتوای مجرمانه» تشخیص داده و حذف کرد‌ه‌اند. او در بیستم بهمن نوشت وقتی پس از ۲۰ روز برای تحویل گوشی تلفن همراهش مراجعه کرده با دستور «حذف صفحه اینستاگرامش» مواجه شده است. 
 

آزادی سعیده شفیعی:‌ یکشنبه ۲۱ بهمن‌ماه، سعیده شفیعی، روزنامه نگار از زندان اوین آزاد شد. حسن همایون، روزنامه‌نگار و همسر خانم شفیعی نوشت: «سعیده شفیعی، روزنامه نگار شامگاه ۲۱ بهمن‌ماه، از زندان اوین آزاد شد. از بهمن ۱۴۰۱ بازداشت موقت، تاکنون سه زمستان تلخ سپری شد.» 

سی سالگی‌ روزنامه دولت: اول بهمن ۱۴۰۳ سی‌امین سالگرد انتشار روزنامه‌ ایران به عنوان رسانه‌ چاپی دولت جمهوری اسلامی بود. مراسم سی‌امین سالگرد تاسیس روزنامه ایران عصر دوشنبه با حضور «محمدرضا عارف» معاون اول رئیس جمهوری ایران در موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران برگزار شد.

 

بازداشت و آزادی مهدی نصیری: مهدی نصیری، مدیرمسئول سابق روزنامه کیهان روز یکشنبه ۱۴ بهمن در مشهد بازداشت و پس از ساعتی آزاد شد. 

فرشته مزینانی، همسر مهدی نصیری، از بازداشت این فعال سیاسی توسط نهادهای امنیتی در آرامگاه فردوسی خبر داده بود. کانال تلگرامی منتسب به آقای نصیری نوشت او پس از ضبط ویدئویی در این آرامگاه توسط مأموران این مکان بازداشت و به پاسگاه انتظامی طوس منتقل شده و چند ساعت بعد آزاد شده است. 

احضار امید فراغت به دادسرا: این روزنامه‌نگار، ششم بهمن نوشت: «به دادسرای عمومی و انقلاب اوین مراجعه و در شعبه بازپرسی حاضر شدم.» او اتهامش را تبلیغ علیه نظام اعلام کرد. 

انتقاد رهبر جمهوری اسلامی از کم‌کاری رسانه‌‌ها: سوم بهمن رهبر جمهوری اسلامی در جمع تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی گفت: «برای نشان دادن این پیشرفت‌ها کم کار کرده‌ایم و به یک کار مهم رسانه‌ای نیاز داریم.»

برخی فعالان رسانه‌ای اشاره علی خامنه‌ای را به کم‌کاری صدا‌وسیمای جمهوری اسلامی تعبیر کردند. 

واکنش‌ها به تصویر دکه‌های خالی مطبوعات: محمد کشوری، کارشناس فضای اینترنت، سوم بهمن در شبکه‌ ایکس عکسی منتشر کرد و نوشت: «دیروز صبح از کنار دکه روزنامه‌فروشی گذشتم توجهم جلب شد. فقط شش روزنامه و از هر روزنامه حداکثر دو نسخه وجود داشت.» این عکس واکنش‌های بسیاری برانگیخت. بسیاری از کاربران از تجربه‌ روزهای پررونق مطبوعات نوشتند. 

بهمن هدایتی، خبرنگار اصولگرا، در واکنش به این عکس در ایکس نوشت: «اندوه بزرگی است که در ایران گیزمیز از برند واحد مرکزی خبر موثرتر و موفق‌تر باشد.

انتقال ابراهیم نبوی به تهران: روز نهم بهمن دختران ابراهیم (داور) نبوی، نویسنده و طنزپرداز، خبر دادند پیکر پدرشان در قطعه ۷۶ گورستان بهشت زهرا تهران دفن شده است. به گزارش وبسایت امتداد پیکر آقای نبوی در میان تدابیر شدید امنیتی به خاک سپرده شده است. خاکسپاری در حضور تعداد زیادی از ماموران امنیتی و با شرکت چند عضو خانواده و دوستان او انجام شده است. 

نامه‌ سرگشاده ۳۵ روزنامه‌نگار و حواشی آن: پس از مرگ خودخواسته ابراهیم نبوی، طنزپرداز و نویسنده، ۳۵ روزنامه‌نگار در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری ایران از او خواستند شرایط بازگشت روزنامه‌نگاران و «افرادی را که همچنان دل در گروی ایران دارند و معتقد به تمامیت ارضی هستند و در سال‌های اخیر نیز با براندازان و بیگانگان همراه نشده‌اند، فراهم کند.» این نامه با انتقاد برخی از روزنامه‌نگاران مواجه شد که به شروط گفته شده برای بازگشت روزنامه‌نگاران معترض بودند. 

میکرورسانه‌ در برابر ابررسانه‌: مدیر محتوای مرکز ملی فضای مجازی، حسین غفاری، گفته است همانطور‌که برای مقابله با ناو آمریکایی در خلیج فارس از قایق‌های تندرو استفاده کردیم، در فضای مجازی نیز برای مقابله با ابررسانه‌ها، باید به سمت میکرورسانه‌ها برویم تا کنشگری ما جدی شود. 

غفاری گفته است: «به دنبال حمایت از فعالان رسانه ای برای رسانه‌داری هستیم تا سکوی تولید و انتشار محتوا داشته باشند.» او خبر داده این مرکز تاکنون با ۴۶۰ میکرورسانه ارتباط برقرار و ۱۵۰۰ دانش‌آموز-خبرنگار را برای فعالیت در فضای مجازی شناسایی کرده است.

کلاب هاوس از دسترس خارج شد: وبسایت دیجیاتو هشتم بهمن نوشت شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس از دسترس خارج شده است. این اتفاق در شرایطی افتاد که رفع فیلترینگ پلتفرم‌های اجتماعی از جمله وعده‌های اصلی مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران بود. کلاب‌هاوس فضایی برای بحث و گفت‌وگوی شفاهی در موضوعات مختلف است که در سال ۲۰۲۱ ایجاد شد و در ایران محبوبیت بسیاری پیدا کرد. کلاب‌هاوس یک بار در فروردین ۱۴۰۰ برای مدتی فیلتر شده بود، اما پس از مدتی این فیلترینگ برداشته شد.

ممانعت از ورود به نشست خبری به خاطر یک کُت: سوسن نوری، خبرنگار رسانه دیجیاتو، نوشت به دلیل پوشیدن کت و با وجود داشتن حجاب از حضورش در نشست خبری حسین افشین، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهورجلوگیری شده است. او نوشت: «این درد، این رنج، این تحقیر شدن تا کی؟ این بود دفاع از حقوق زنان و نفی رفتارهای افراطی در دولت پزشکیان؟» دو روز بعد خانم نوری خبر داد از معاونت علمی با او تماس گرفته‌اند و دلجویی کرده‌اند، او نوشت: «به امید فراگیر شدن نگاه محترمانه به شهروندان.»

افتتاح خانه روزنامه‌نگاران شهر: هشتم بهمن ماه خانه روزنامه‌نگاران شهر با حمایت شهرداری تهران و با حضور علیرضا زاکانی، شهردار تهران، افتتاح شد. شهرداری تهران مالک ساختمان قدیمی خانه روزنامه‌نگاران شهر در خیابان شریعتی است. مهدی عرفاتی که پیش‌تر در خبرگزاری ایسنا بود، سرپرست این مجموعه شده است. در حاشیه مراسم افتتاحیه این ساختمان، از محمود عبدالحسینی، عکاسی و اردشیر لارودی، خبرنگار تجلیل کردند. 

آخرین وضعیت رضا ولی‌زاده در زندان: محمدحسین آقاسی، وکیل رضا ولی‌زاده، روزنامه‌نگار زندانی در تهران از ملاقات موکلش در زندان و تقاضای تجدیدنظر در حکم دادگاه بدوی خبر داده است. آقای آقاسی نوشته است: «ده سال زندان نمی‌تواند مجازات کار کردن در رسانه، حتی معاند، باشد؛ زیرا مجازات اتهام تبلیغ علیه نظام حداکثر یک سال زندان است.» رضا ولی‌زاده خبرنگار پیشین رادیو فردا بود. او اسفند ۱۴۰۲ پس از استعفا به ایران بازگشت و اول مهر ۱۴۰۳ بازداشت و به ۱۰ سال زندان محکوم شد. رضا ولی‌زاده در پیامی که صدای آمریکا آن را از قول خانواده و وکیلش منتشر کرده، گفته است: «هیچ قصدی برای خودکشی ندارم و در صورتی که در زندان جانم را گرفتند، قصه تکراری خودکشی در زندان را باور نکنید.»

احضار و بازجویی مریم شکرانی: روزنامه‌نگار اقتصادی ساکن ایرانخبر داد به اطلاعات سپاه احضار و پس از بازجویی آزاد شده است. خانم شکرانی پیش‌تر هم در سال ۱۴۰۱ به شعبه سوم دادسرای اوین احضار شدهو اتهام «تبلیغ علیه نظام» به او تفهیم و با وثیقه آزاد شده بود. 

اثر فرمان ترامپ بر رسانه‌های فارسی‌: براساس گزارش‌های غیررسمی فعالیت برخی رسانه‌های فارسی‌زبان تحت‌تاثیر فرمان توقف فعالیت آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا قرار می‌گیرد. رادیو زمانه و ایران وایر دو رسانه فارسی‌زبان هستند که این فرمان بر فعالیت آنها تاثیر می‌گذارد.

با امضای این فرمان، تمام کمک‌های خارجی آمریکا به مدت ۹۰ روز تعلیق شده است تا در یک فرصت سه ماهه در چگونگی تخصیص این کمک ۷۰ میلیارد دلاری بازبینی شود. در نتیجه این فرمان فعالیت ده‌ها نهاد حقوق‌بشری و توسعه دموکراسی تحت‌ تاثیر این فرمان قرار گرفته‌اند. 

آزادی روح‌الله نخعی: روزنامه‌نگار حوزه بین‌الملل و خبرنگار سابق شرق پس از یک سال حبس از زندان آزاد شد. پرتو برهانپور، وکیل آقای نخعی اعلام کرد او مشمول عفو شده است.

حمله بدافزاری به بیش از صد روزنامه‌نگار: واتس‌اپ اعلام کرد با استفاده از جاسوس‌افزار شرکت Paragon Solutions هک شده است. جاسوس‌افزار این شرکت نزدیک به ۱۰۰ روزنامه‌نگار و فعال مدنی را هدف قرار داده است. واتس‌اپ به این افراد درباره نفوذ احتمالی به دستگاه‌هایشان هشدار داده و می‌گوید احتمالا هکرها به دستگاه ۹۰ نفر دسترسی پیدا کرده‌اند. درحال‌حاضر مشخص نشده چه افراد یا دولت‌هایی از این جاسوس‌افزار استفاده کرده‌اند.

یک سال محرومیت بهروز بهزادی: مدیر مسئول روزنامه اعتماد در دادگاه مطبوعات محکوم شد. روزنامه نگار پیشکسوت در ایکس نوشت: «غروب یکشنبه چهاردهم بهمن، پنجاه و هفت سال کار مطبوعاتی من در برابر شوک یک انقطاع قرار گرفت. در برابر حکم یک سال محرومیت از کار مطبوعاتی چه کنم؟»

حاشیه‌های سوال خبرنگار افغان از ترامپ: ویدیوی پرسش یک خبرنگار زن افغان از دونالد ترامپ، در شبکه‌های اجتماعی سروصداهای زیادی برپا کرد. نذیره عظیم کریمی، خبرنگار آزاد، از آقای ترامپ پرسید: «طرح شما برای آینده افغانستان و وضعیت زنان افغان چیست؟ آقای ترامپ در پاسخ به او گفت: «صدا و لهجه قشنگی دارید. اما حرف‌تان را نفهمیدم.»

اما خانم کریمی نوشت پرسش را همه در نشست خبری متوجه شدند؛ از جمله آقای ترامپ. فرحناز فروتن، روزنامه‌نگار افغان، در نقد این پرسش نوشته است: «نکته غم‌انگیز درباره سؤال نذیره این است که مشکل در نحوه طرح آن بود، نه طفره رفتن ترامپ. این را باید قبول کنیم. خبرنگاری به‌جز جرأت، تلاش و مطالعه می‌خواهد. وقت آن است که ژورنالیسم و کارهای زرد یوتیوبی را نقد و زیر سؤال ببریم تا اصلاح شوند.»

افشای تصرف غیرقانونی چند هزار هکتار زمین: یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار افشاگر، در تازه‌ترین گزارشی که منتشر کرده کیهان را به تصرف غیرقانونی دو میلیون متر زمین معادل حدود ۴۹۰ هکتار در دماوند متهم کرده است

بسته شدن پرونده‌ دو روزنامه‌نگار و انتقاد فعالان از اصولگرا از حاکمان: الناز محمدی، روزنامه‌نگار و خواهر الهه محمدی، روزنامه‌نگاری که در جریان پوشش اخبار مربوط به کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد زندانی شده بود، در حساب ایکس خود نوشت: «پرونده خواهرم الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هم‌میهن مشمول عفو و بسته شد.» 

همچنین پرونده نیلوفر حامدی نیز مشمول تبرئه و عفو شد. اما این خبر در شبکه‌های اجتماعی بازخوردهای متفاوتی داشت. مهدی کشتدار، مدیرعامل خبرگزاری میزان وابسته به قوه‌قضاییه، در شبکه‌ ایکس نوشت: «نوشته بودند ۱۳ ماه بازداشت موقت غیرقانونی که همین خود یک دروغ بزرگ و اتهام به دستگاه قضایی و امنیتی است. گفتند تبرئه شدند که درست نیست، در پی نگارش نامه پشیمانی و متعهد شدن به انجام ندادن رفتار خارج از قانون عفو شدند. در لیست عفو پیشنهادی بودند که رهبر انقلاب اسلامی تائید کردند.» 

میثم رمضانعلی، روزنامه‌نگار اصولگرا، نیز نوشت: «نیلوفر حامدی از اتهام «همکاری با دولت خارجی متخاصم» تبرئه و با عفو سایر اتهامات، پرونده‌اش مختومه شد. تبرئه از اتهامی که صداوسیما برایش گزارش ساخت، رسانه‌ها بازتاب دادند، هر دو نهاد امنیتی بیانیه داده بودند و سایبری‌ها هم بارها در باره‌اش نوشتند.»

صادق نیکو نیز در پاسخ به کشتدار نوشت: «فردی متهم شده و در باب این اتهام بیانیه صادر شده. مستند ساخته شده. خبر‌های متعدد منتشر شده و ملت هم به پشتوانه اعتماد به حاکمیت این اتهامات را قطعی پنداشته و تکرار کردند و... حالا می‌نویسند تبرئه شد!طوری رفتار نکنید که در بزنگاه بعدی ملت از ترس آخرت‌شان بجای حمایت، سکوت کنند.»

مساله‌ تبرئه این روزنامه‌نگاران از احکام پیشین موجی از اعتراض را در میان فعالان اصولگرا به همراه داشت، برای مثال فاطمه بکائی خبرنگار فرهنگی رسانه‌های حاکمیتی نوشت: ««دو خبرنگار بازداشتی ماجرای مهسا امینی #تبرئه شدن!عفو نه‌ها، تبرئه شد!!یعنی تمام بیانیه‌های نهادهای امنیتی و گزارش‌های رسانه‌ای که به هدایت همین نهادها تولید شده بودن همه‌ش کشک...به قرآن که هرگز کسی چنین به کشتن خویش برنخواسته بود دوستان.»

برق قطع شد، گزارش چاپ نشد: نگین باقری، روزنامه‌نگار بخش اجتماعی روزنامه‌ هفت صبح، بیست‌ و چهار بهمن در ایکس نوشت گزارشی که درباره وضعیت کوهنوردان لاری گم‌شده در ارتفاعات تهران نوشته، به دلیل قطع برق منتشر نشده است. خانم باقری نوشت: «من امروز با دوستان نزدیک این کوهنوردها مصاحبه کردم و از زوایای مختلف روایتشون رو نوشتم. برق‌ روزنامه رفت و گزارش چاپ نشد.»

 

گزارش‌های خبرساز 

دلالی برای بچه‌دار شدن: زهرا جعفرزاده، خبرنگار گروه جامعه روزنامه هم‌میهن، در گزارشی با عنوان «دلالی برای بچه‌دار شدن» از فعالیت گسترده دلالان برای خرید و فروش تخمک، اسپرم و رحم اجاره‌ای و رد و بدل شدن مبلغ‌‌هایی بین ۲۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان نوشته است. 

بر اساس گزارش هم‌میهن این «کسب‌ و کار جدید» با نام «کار در منزل» در وبسایت‌ها تبلیغ می‌شود و مخاطبانش را از میان زنان و مردان جوان ۱۸ تا ۳۱ ساله انتخاب می‌کند. تبلیغ این کسب‌ و‌ کار در سایت «دیوار» با عنوان کار در منزل، در اینستاگرام با نام بسته‌بندی و اجاره رحم و در کانال‌های تلگرامی که بعضی‌شان نزدیک به دو هزار دنبال‌کننده دارند، با عنوان فروش تخمک و اسپرم منتشر می‌شود. 
 

سوتغذیه بیش از شش و نیم درصد ایرانیان: زهرا علی‌پور در گزارش«نگاهی به شکاف بین تغذیه شهروندان: طبقه گرفتار سوتغذیه و اسکینی‌های فیله‌ساز» نوشته است: «۵.۳ درصد از کودکان ایرانی به علت سوتغذیه مزمن، کوتاه‌قد هستند. در نهایت شش و نیم درصد ایرانی‌ها کالری مناسبی دریافت نمی‌کنند! برای بررسی ریشه‌ای این مساله باید به عوامل زمینه‌ای مانند ناامنی غذایی خانوار، اقدامات ناکافی بهداشت مادر یا مراقبت از کودک یا دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی، آب سالم و بهداشتی اشاره کرد. همگی این موارد در شاخص سوتغذیه و نارسایی تامین مواد اولیه زندگی سالم هستند و به سیاستگذاری‌ها و رفاه عمومی مردم یک جامعه مرتبط است. یک متخصص کادر درمان در یکی از بیمارستان‌های بزرگ کشور به «اعتماد» درباره بستری شدن کودکان به علت سابقه سوتغذیه به‌شکل مادرزادی یا به‌شکل عمومی خبر می‌دهد. این پزشک که حدود ۱۵ سال در چند بیمارستان تخصصی و عمومی کشور کار کرده، می‌گوید: «متاسفانه با شروع فصل سرد و مقاومت نداشتن بدن این کودکان به علت بیماری‌های ناشی از سوتغذیه، تعداد بستری‌ها هم بیشتر می‌شود. البته بارها دیده‌ام که به علت هزینه‌های درمانی، والدین به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند و در مراجعه‌های بعدی، کودک با ضعف بیشتری بستری می‌شود.»
 

ایرانیان پنج سال در اینستاگرام: وب‌سایت مشق‌نو در تازه‌ترین گزارش تحلیلی سالانه‌اش روند فعالیت ایرانیان را در شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام در پنج سال اخیر بررسی کرده است. ابوالفضل حاجی‌زادگان، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی، در این گزارش بازه زمانی ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ را در نظر گرفته است.

در این گزارش آمده است: «اینستاگرام ایرانی کماکان در مسیر فراگیرتر شدن و نیز تکثر و تمرکززدایی بیشتر حرکت می‌کند. افزایش مرجعیت اینفلوئنسرها در مقایسه با سلبریتی‌ها در سال‌های اخیر صرفاً محدود به فضای آنلاین ایرانی نمی‌شود و ابعاد جهانی دارد؛ اما این روند در اینستاگرام ایرانی بنا به زمینه‌های سیاسی و اجتماعی شدت بیشتری پیدا کرده است. همچنین تجربه‌ سال‌های گذشته به‌خوبی نشان داده است که سیاست‌های اتخاذ شده برای کوچاندن کاربران از پلتفرم‌های آنلاین جهانی به‌سمت پلتفرم‌های «بومی»، عملاً نتیجه‌ معکوس داده و کاربران را برای استفاده از این پلتفرم‌ها مصمم‌تر کرده است.»

 

زنان خانه‌دار و کارگران در صدر ناامیدان: روزنامه‌ هم‌میهن روز ششم بهمن در گزارشی با عنوان «کارگران و زنان خانه‌‏دار ناامیدتر از همه» به نقل از حمید یعقوبی، رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی ایران، نوشته است: «میزان اقدام به خودکشی را وزارت بهداشت و آمار مرگ‌ها را سازمان پزشکی قانونی اعلام می‌کند. در سال ۱۴۰۱ زنان خانه‌دار، ۳۲ درصد آمار اقدام به خودکشی را داشته‌اند که آنها را در ردیف اول قرار داده است. شاغلان و دانش‌آموزان در رتبه‌های بعدی قرار دارند.» به گفته یعقوبی در سال ۱۴۰۱ تعداد جان‌باختگان ناشی از خودکشی در ایران شش هزار و ۹۱۸ نفر بوده است. 

وضعیت زنان در زندان‌های طالبان: امین کاوه، روزنامه‌نگار رسانه هشت صبح، در گزارشی به گفت‌وگو با پنج زن نشسته است که دولت طالبان بازداشت و زندانی کرده است. بنابر این گزارش نیروهای امنیتی طالبان با تن برهنه از آنها اعتراف اجباری گرفته‌اند. او در این گزارش می‌نویسد: «آویزان‌کردن از پا، بستن پلاستیک به سر و صورت، بستن دست‌ها به پشت، نگه‌داشتن در اتاق‌های نم‌ناک، لت‌وکوب با کمربند، گذاشتن میل کلاشینکوف در بیخ گوش و تهدید کردن به مرگ، از جمله مهم‌ترین شکنجه‌هایی بوده‌اند که این زنان در زندان‌های طالبان تجربه کرده‌اند. دشنام‌دادن رکیک، توهین‌کردن، فاحشه‌خواندن، خطاب‌ کردن به‌عنوان نوکر و جاسوس امریکا و تهدید به از بین‌بردن اعضای خانواده‌های این زندانیان از دیگر شکنجه‌هایی بوده که آنان تجربه کرده‌اند. همه این زنان در حال حاضر علاوه بر دردهای مفاصل، با مشکلات شدید روحی و روانی دست‌ و ‌پنجه نرم می‌کنند. دو تن از این زندانیان سابقِ طالبان تایید کردند که در حالت برهنه و نیمه‌برهنه از آنان اعتراف اجباری گرفته‌ شده تا دیگر در برابر سیاست‌های این گروه اعتراض نکنند.»
 

سفیدنمایی لابی‌گران طالبان در ایکس: ابومسلم خراسانی، پژوهشگر، در انستیتو علوم‌ ارتباطات‌ و رسانه دانشگاه لایپزیک در آلمان موضوع فعالیت‌های رسانه‌ای و ارتباطاتی افغانستان را بررسی کرده است.

این پژوهش با عنوان «لالبی گران طالبان در تویتر - ایکستیربرت ساختارها، بازیگران و محتوا» حساب‌های ایکس افراد متهم به لابی‌گری برای طالبان را بررسی کرده و می‌نویسد: «نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که افراد متهم شده با کمتر از یک میلیون دنبال کننده، ۱۲هزار دنبال شونده و ۱۲۰ هزار توییت در پلتفرم توییتر- ایکس یک ساختار رسانه‌ای به وجود آورده‌اند که در آن از فضای مجازی هم چون سرمایه اجتماعی در جهت منافع طالبان استفاه کرده و برای این گروه لابی‌گری می‌کنند.»

 به نوشته خراسانی «بازیگران ساختارهای رسانه‌ای لابی‌گران آنلاین طالبان از چهار فضای عمومی شامل فضای عمومی طالبان، فضای عمومی افغانستان، فضای عمومی دیاسپورا و فضای عمومی جهانی می‌آیند و بخشی از ارتباطات طالبان با جهان را تأمین می کنند.»

بنا بر تحلیل خراسانی سفیدنمایی با استفاده از نشر عکس رهبران طالبان، برجسته‌سازی گزارش‌های مثبت و تغییر ماهیت گروه طالبان و در آخر نمایندگی از منافع این گروه که با روش‌های مخالفت با مخالفان طالبان، مشورت‌دهی به این گروه و مخالفت با مبارزۀ نظامی و تبلیغ روایت «ختم جنگ» نمود پیدا می‌کند. 

دوره‌ها