وقایع اتفاقیه فروردین ۱۴۰۳: تماس شماره‌های مخفی برای تهدید روزنامه‌نگاران

منصور واضحی 1403/02/10

 وقایع فروردین ۱۴۰۳؛ تماس‌های مخفی تهدیدآمیز

در اولین هفته‌های پس از تعطیلات نوروزی، روزنامه‌نگاران به دلیل پوشش اخبار درگیری اسرائیل و ایران و حضور گسترده گشت‌های ارشاد با تهدیدهای امنیتی و فشار رسانه‌های حکومتی مواجه بودند. میدپوینت مطلع شده سازمان اطلاعات سپاه با شمار زیادی از روزنامه‌نگاران تماس گرفته و هشدار داده که سکوت کنند. به گفته روزنامه‌نگاران «پرایوت‌نامبرها تماس می‌گرفتند و تهدید می‌کردند». و این آغازی نه چندان خوش برای سال ۱۴۰۳ بود. 

تغییر نشان گوگل به‌یاد عکاس ایرانی: همزمان با هشتاد سالگی عباس عطار، نشان موتور جست‌وجوگر گوگل، نهم فروردین عکسی از او را به نمایش گذاشت. عباس عطار، مشهور به عباس، از اعضای اثرگذار و رییس دوره‌ای آژانس عکس مگنوم بود و بسیاری از لحظه‌های تاریخی جهان را با دوربینش ثبت کرد. او سال ‍۳۹۷ از دنیا رفت.

انتقاد از شیوه بازنمایی گردشگری در رسانه‌ها: شیوه بازنمایی سفرهای نوروزی در رسانه‌‌ها، انتقاد شماری از رسانه‌های محلی را در پی داشت‌. برای نمونه، خبرگزاری هیرکانی متمرکز بر اخبار استان‌های شمالی، با انتشار چندین ویدئو نوشت شمار بالای گردشگران، زباله‌های رهاشده در بکرترین مناطق جنگل‌های هیرکانی، ایجاد آتش و تخریب محیط زیست در رسانه‌های جریان اصلی سانسور شده است. به نوشته هیرکانی، بیشتر رسانه‌ها به‌جای نشان دادن این واقعیت‌ها، تصاویری زیبا و دستکاری‌شده از گردشگری نوروزی نشان می‌دهند. 

آزادی آخرین عضو بازداشت‌شده فردای اقتصاد: علی تسنیمی، روزنامه‌نگار و گوینده رادیوی اینترنتی فردای اقتصاد، ۲۲ فروردین‌ماه با سپردن وثیقه آزاد شد. آقای تسنیمی ۱۶ بهمن‌ماه و به دنبال حبس اعضای تحریریه فردای اقتصاد در ساختمان نشریه، بازداشت شد. این روزنامه‌نگار ۶۶ روز را در بازداشتگاه آگاهی شاپور گذراند. 

خطای رسانه‌ها در برخورد با دروغ ۱۳: مرجانه گلچین، بازیگر سینما و تلویزیون، روز دهم فروردین با انتشار یک ویدیو از دنیای بازیگری خداحافظی کرد. رسانه‌های داخل و خارج از ایران به سرعت این خبر را منتشر کردند. اما خانم گلچین ۱۳ فروردین در ویدیویی دیگر گفت این دروغ ۱۳ بوده است. او به خاطر این «شیطنت» عذرخواهی کرد.  

برگزاری دادگاه دو متهم طرح‌ریزی ترور مسیح علی‌نژاد: دادگاه رسیدگی‌ به پرونده پولاد عمروف و رفعت امیروف، متهمانی که قصد ترور مسیح علی‌نژاد را داشتند، ۲۲ فروردین‌ماه در شهر نیویورک برگزار شد. مسیح علی‌نژاد با اعلام این خبر در صفحه اینستاگرامش نوشت فقط اجازه دارد در جلسه محاکمه و صدور حکم حضور یابد و جلسه‌های تفهیم اتهام بدون حضور او و رسانه‌ها برگزار می‌شود. 

عکس دستکاری شده محمدرضا زاهدی در رسانه‌های حکومتی: پس از انتشار پوسترهای محمدرضا زاهدی، فرمانده ارشد سپاه که در حمله هوایی اسرائیل کشته شد، گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی نشان دادند عکس آقای زاهدی با اپلیکیشن «فیس‌اپ» خندان شده است. رسانه‌هایی همچون تسنیم، صداوسیما و روزنامه جوان از این عکس دستکاری شده استفاده کرده بودند. 

برکناری سفیر بعد از مصاحبه با خبرنگار بی‌حجاب: مصاحبه‌ سفیر ایران در باکو با یک خبرنگار بدون حجاب در ساختمان سفارت ایران، جنجال‌برانگیز شد. خبرگزاری تسنیم در یادداشتی، خواستار استعفا یا برکناری سفیر شد و نوشت مسئولان باید آداب ایران اسلامی را رعایت کنند. یک روز بعد، ایرنا نوشت ماموریت سفیر در باکو پایان یافته است. 

درگذشت معاون سردبیر آیندگان: کیومرث نائینی روزنامه‌نگار پیشکسوت ۱۴ فروردین‌ماه در کانادا درگذشت. آقای نائینی دهه ۵۰ به عنوان معاون اجرایی سردبیر به روزنامه‌ آیندگان پیوست و پس از انقلاب نیز مدیریت اجرایی مجلاتی همچون صنعت حمل‌ونقل، سفر، زمان و پیام امروز را برعهده داشت. سیروس علی‌نژاد در یادداشتی به مناسبت مرگ او در شرق نوشت: «دوراندیش‌تر از ما بود. می‌دانست که مجله فقط با فروش نمی‌گردد و اگر آگهی کافی نداشته باشد، عمر کافی نخواهد کرد. تنها به همان شماره زیر چاپ نمی‌اندیشید. به آینده کار بیشتر توجه داشت. یقین دارم که اگر درایت او نبود، مجلاتی که ما درآوردیم به آن اندازه دوام نمی‌کرد که با حضور و دوراندیشی‌‌های او کرد.»

مرگ مدرس روزنامه‌نگاری: مجید فروغی، روزنامه‌نگار، فعال رسانه‌ای و مدرس ارتباطات ۲۳ فروردین، پس از یک کوهنوردی کوتاه دچار ایست قلبی شد. آقای فروغی هنگام مرگ ۴۷ سال داشت.

حق‌القدم‌های چندصدمیلیونی برای حضور در تلویزیون: محمدحسین رنجبران، مجری و برنامه‌ساز صداوسیما نوشت نوروز امسال، تلویزیون به سلبریتی‌ها ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلیون به عنوان حق‌القدم پرداخت کرد تا روی آنتن بیایند. پیمان یوسفی، مجری ورزشی تلویزیون نیز در برنامه «قهرمان ایران» خطاب به بازیکن‌های تیم ملی نوجوانان گفت: «بالاغیرتا چند سال دیگه که اسم و رسم پیدا کردین، نشه بگید که با کمتر از یک میلیارد تومان نمیاین. خدایی نشه اینجوری.»

همچنین، محسن سهرابی، فعال رسانه‌ای تخمین زد هزینه مهما‌ن‌های شب عید شبکه سه، حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان است. جزئیات این پرداخت‌ها در جدول زیر آمده:

نام میهمان

شغل

مبلغ

ادگار داویدس

بازیکن پیشین تیم فوتبال هلند

۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان

حامد بهداد

بازیگر

۱ میلیارد تومان

مهدی طارمی

بازیکن فوتبال

۱ میلیارد تومان

سعید عزت‌الهی

بازیکن فوتبال

۸۰۰ میلیون تومان

علی پروین

بازیکن و مربی پیشین فوتبال

۷۰۰ میلیون تومان

علی قلی‌زاده

بازیکن فوتبال

۵۰۰ میلیون تومان

محمد محبی

بازیکن فوتبال

۴۵۰ میلیون تومان

 

آمار دولتی مخاطبان تلویزیون در نوروز: رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما اعلام کرد مخاطبان سازمان صداوسیما نسبت به مدت مشابه سال قبل در ویژه‌های نوروز و ماه رمضان هشت درصد افزایش داشته‌اند. به گفته‌ او، حدود ۷۰ درصد مردم محتوای تولیدی تلویزیون را می‌بینند که شماری از این مخاطبان در قاب تلویزیون و شماری هم در تلوبیون، شبکه سپهر و دیگر شبکه‌های اجتماعی و مجازی این برنامه‌ها را دنبال می‌کنند.

تنش ایران و اسرائیل

اعلام جرم دادستانی تهران علیه دو نشریه و چند روزنامه‌نگار: دادستانی تهران همزمان با انتشار مطالبی درباره درگیری اسرائیل و ایران، علیه چند رسانه و روزنامه‌نگار، از جمله روزنامه اعتماد و عباس عبدی، اعلام جرم کرد. اتهام‌ها «برهم زدن امنیت روانی جامعه و متلاطم کردن فضای اقتصادی کشور» اعلام شده است. دادستانی ، پیش از این هم علیه روزنامه «جهان صنعت»، حسین دهباشی و یاشار سلطانی اعلام جرم کرده بود. 

درخواست از مردم برای معرفی حامیان اسرائیل در فضای مجازی: سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای با هشدار درباره «همراهی و حمایت» از اسرائیل در فضای مجازی، از مردم خواست اطلاعات صفحه‌های حامی اسرائیل را در سریع‌ترین حالت ممکن به بخش گزارش‌های مردمی سایت گرداب ارسال کنند. 

ارسال پیامک تهدید به شهروندان: شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در روزهای آخر فروردین خبر دادند به دنبال اظهارنظر و انتشار مطالبی درباره نحوه حمله ایران به اسرائیل یا حمایت از اسرائیل، پیامک تهدیدآمیز دریافت کرده‌اند. براساس تصاویر منتشر شده، معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه در این پیام‌ها به کاربران هشدار داده فعالیت‌شان در «حمایت» از اسرائیل در سامانه‌های نظارتی ثبت شده و تکرار این «فعالیت مجرمانه» پیگرد قانونی دارد. 

کیهان، منتقدان را «زالوصفت» خواند: روزنامه‌ کیهان در گزارشی درباره حمله پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل نوشت عده‌ای «زالوصفت» در همکاری با رسانه‌های «معاند» تلاش کردند وضعیت اقتصادی ایران را آشفته نشان دهند. این روزنامه از مراکز اطلاعاتی قوه قضاییه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی خواست «تروریست‌های اقتصادی را قلع و قمع کنند.»

خبرهای نادرست در رسانه‌ها: در پی حمله ایران به اسرائیل، شماری از رسانه‌های رسمی همچون صداوسیما، خبرگزاری‌های دولتی، روزنامه ایران و برخی کاربران هوادار حکومت، تصاویری از آتش‌سوزی و فرار مردم را منتشر کردند، اما کمی بعد مشخص شد این تصاویر نادرست یا جعلی هستند. با هدف نشان دادن «ناکامی» سپر ضد موشکی اسرائیل، در صداوسیما و خبرگزاری تسنیم ویدئوی یک آتش‌سوزی در شیلی منتشر شد. همچنین  وزارت دفاع اسرائیل نیز در ویدیوئی، در توصیف چگونگی حمله ایران تصویر یک موشک‌انداز روسی را نشان داد.

بی‌بی‌سی فارسی در این ویدئو، شماری از خبرهای مربوط به این درگیری را راستی‌آزمایی کرده است. سایت فکت‌نامه نیز در گزارشی، خبرهای نادرست سایت‌های فارسی‌زبان و غیرفارسی زبان را جمع‌ کرد و سایت اکوایران هم در یک ویدیو، وبسایت‌ها و افزونه‌هایی برای راستی‌آزمایی معرفی کرده است.

رامتین شهرزاد در یادداشتی با عنوان «کشمکش برای مدیریت روایت» تولید خبر جعلی به کمک هوش‌مصنوعی را بررسی کرد. 

اخبار ضدونقیض درباره ارسال پیامک هشدار: درپی ارسال گسترده پیامک هشدار ذخیره آب و غذا به شهروندان، ساعاتی پیش از حمله موشکی به اسرائیل، رئیس سازمان پدافند غیر عامل به «شبکه شرق» گفت سیستم پیام‌رسان این سامانه هک شده بود. البته روابط عمومی این سازمان بدون اشاره به هک، اعلام کرد این پیامک به سازمان پدافند غیرعامل تعلق ندارد و محتوای آن کذب محض است.  

توجه کاربران ایکس به گشت ارشاد: کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی با انتشار یک اینفوگرافیک نوشت کاربران شبکه ایکس به موضوع گشت ارشاد و حجاب در نسبت با تنش ایران‌ـ‌اسرائیل حساسیت بیشتری نشان داده‌اند. 

محدودیت، ممنوعیت، محکومیت

بازداشت روزنامه‌نگار ساکن زابل: احسان قنبردادی، خبرنگار ساکن زابل، پس از آنکه مقداری از فاضلاب شهری را به نشانه اعتراض مقابل فرمانداری خالی کرد، بازداشت شد. او هفتم فروردین و یک روز پس از بازداشت با وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی آزاد شد

«تعرض جنسی» به یک روزنامه‌نگار: دینا قالیباف، روزنامه‌نگار و فعال دانشجویی، یک روز پس از آنکه بازداشت خشونت‌‌آمیزش به دست گشت ارشاد را در شبکه ایکس روایت کرد، بازداشت شد. این روزنامه‌نگار ۲۷ فروردین نوشت او را با خشونت به اتاقی بردند، شوکر زند و یکی از ماموران هم به او «تعرض جنسی» کرد. 

حمله به عکاس در شهرداری: سایت دیده‌بان ایران با انتشار ویدیویی خبر داد موکب‌داران شهرداری به مریم هاشمی، عکاس خبری، هنگام تهیه گزارش در افطارخانه شهرداری تهران حمله کردند. مهرداد علاءالدین، ویدیوژورنالیست نیز در ایکس نوشت یکی ازموکب‌داران شهرداری با عبارات رکیک، خانم عکاس را تهدید کرد و شهرداری تهران هم در تماس با مریم هاشمی خواستار رسانه‌ای نکردن این ماجرا شده است. 

بازداشت خبرنگار در قزوین: حسام عابدی‌ها، روزنامه‌نگار ساکن قزوین، به اتهام «نشر اکاذیب» در فضای مجازی احضار و بازداشت شد. آقای عابدی‌ها، درباره پرونده کلاهبرداری شرکت رضایت‌خودرو، چند بحث زنده در شبکه‌های اجتماعی برگزار کرد. او پیش از بازداشت نیز خواستار استعفای دادستان قزوین شده بود. به گزارش «موج قزوین»، آقای عابدی‌ها پس از سپردن قرار کفالت آزاد شده است.

احضار خبرنگار اقتصادی در قزوین: مجتبی رحیمی، خبرنگار حوزه اقتصاد نوشت با «اتهام برهم زدن امنیت کشور، ارتکاب جرائم ضدامنیت داخلی، انتشار اکاذیب و نگهداری کالای قاچاق ممنوع (گیرنده ماهواره)» به دادگاه کیفری شعبه دو شهر قزوین احضار شده است. 

دو بار احضار یک روزنامه‌نگار در بندرعباس: حسن عباسی، روزنامه‌نگار ۱۱ فروردین خبر داد به اتهام «نشر اکاذیب» در فضای مجازی به دادسرای فرهنگ و رسانه تهران احضار شده است. او احتمال داد شاکی‌اش، نماینده مجلس و دادستان باشد. این روزنامه‌نگار ۲۷ فروردین ماه نیز به اتهام «اخلال در انتخابات شوراهای اسلامی» به دادسرای بندرعباس احضار شد. آقای عباسی در این‌باره نوشت: «اینکه در مورد منشأ پول‌های کلان انتخاباتی سوال کردم، روشن کردن اذهان مردم، گوش‌زد کردن گذشته برخی کاندیداها، اینکه از کاندیداها خواستم پول‌پاشی نکنند، جرم است.»

بازداشت دو خبرنگار و یک فعال رسانه در غرب ایران: مصطفی حمدی، مدیر کانال تلگرامی «پُرسمان» ۱۹ فروردین ماه در سقز بازداشت شد. نیروهای امنیتی درباره علت بازداشت، نهاد بازداشت‌کننده و اتهام‌های انتسابی اطلاعاتی منتشر نکرده‌اند. 

در همین روز دو خبرنگار نیز در استان کرمانشاه و آذربایجان غربی بازداشت شدند. ایرج محمدزاده، خبرنگار ساکن جوانرود و رسول گله‌بان، خبرنگار ساکن ارومیه، دو روز پس از بازداشت با سپردن وثیقه آزاد شدند. 

محرومیت از تحصیل سردبیر نشریه دانشجویی ژینا: زهرا جعفری، سردبیر نشریه دانشجویی «ژینا» دو سال و نیم از تحصیل محروم شد. به نوشته شبکه شرق، این رای تنها به دلیل مسئولیت خانم جعفری در نشریه دانشجویی صادر شده است. اتهاماتی مانند «هتک حرمت، تهمت، افترا و نشر اکاذیب، توهین به شعائر و مقدسات اسلامی و ملی، ادیان رسمی کشور یا ارتکاب اعمالی بر ضد نظام جمهوری اسلامی» به او نسبت داده‌اند.. 

بازگشت کامیار فکور به زندان: این روزنامه‌نگار و فعال کارگری، ۱۰ فروردین‌ماه با پایان مرخصی به زندان اوین بازگشت. او ۲۹ اسفند، با سپردن وثیقه یک میلیارد تومانی به مرخصی آمده بود. 

مخالفت دادستان با آزادی مهدی افشارنیک: شهلا صفی‌پور، همسر مهدی افشارنیک، ۲۷ فروردین در ایکس نوشت بازپرس پرونده با آزادی مهدی افشارنیک به قید وثیقه موافقت کرده، اما او همچنان در بازداشت است. نزدیکان آقای افشارنیک نیز خبر دادند دادستان با وثیقه او مخالفت و قرار بازداشت را تمدید کرده است. ۸۰ روز از بازداشت این روزنامه‌نگار حوزه اقتصاد می‌گذرد و به گفته همسرش، تماس تلفنی او هم در «حداقلی‌ترین» شکل ممکن بوده است. 

تیراندازی به خودور و خانه یک خبرنگار در یاسوج: به گزارش رسانه‌های محلی، افراد ناشناس نیمه‌شب ۱۶ فروردین‌ماه به خودرو و خانه حاتم ناطق‌زاده، خبرنگار ساکن یاسوج تیراندازی کردند. در این حادثه به کسی آسیب نرسید، اما براساس تصویری که منتشر شده، جای تیر روی خودروی آقای ناطق‌زاده نمایان است. 

حمله به پوریا زراعتی در لندن: چند فرد ناشناس، ۱۰ فروردین، با چاقو به پوریا زراعتی، مجری ایران‌اینترنشنال حمله و او را مجروح کردند. آقای زراعتی دو روز بعد از بیمارستان مرخص شد و یک هفته بعد اجرای برنامه‌اش را از سر گرفت. سردبیران ایران‌اینترنشنال بارها تاکید کرده‌اند با وجود همه تهدیدها به کار خود ادامه می‌دهند.

سیما ثابت، مجری پیشین ایران‌اینترنشنال، هم خبر داد پس از این حادثه پلیس از او خواسته تا اطلاع بعدی در مکان دیگری به جز خانه خودش اقامت داشته باشد. 

روزنامه گاردین ۳۰ فروردین نوشت ضارب‌های پوریا زراعتی از شرق اروپا به بریتانیا فرستاده شده بودند. ایران دخالت در این ماجرا را رد کرده است

درخواست گزارشگران بدون مرز برای حفاظت بیشتر از خبرنگاران ایرانی: گزارشگران بدون مرز در گزارشی ۲۸ صفحه‌ای با اشاره به سرکوب خبرنگاران ایرانی فراتر از مرزهای این کشور، از دولت بریتانیا خواست تمام اقدامات لازم را برای اطمینان از فعالیت آزادانه و بدون ترس آنان فراهم کند. این نهاد همچنین از ایران خواست حمله‌ به رسانه‌ها را متوقف کند. گزارش اخیر براساس گفت‌وگو با ۲۴ روزنامه‌نگار، کارفرما، کارکنان رسانه و نظرسنجی آنلاین ناشناس با شرکت ۲۸ روزنامه‌نگار ایرانی ساکن بریتانیا نوشته شده است. 

سایه بازداشت بر سر نیلوفر حامدی و الهه محمدی: گزارشگران بدون مرز از مقام‌های ایران خواست هرچه سریع‌تر نیلوفر حامدی و الهه محمدی را از همه اتهام‌ها تبرئه کنند و اجازه دهند آنها آزادانه کار کنند. این گزارش با اشاره به حکم‌های سنگین ۶ و ۷ ساله برای این دو روزنامه‌نگار یادآور شده سایه بازداشت دوباره بر سر الهه محمدی و نیلوفر حامدی سنگینی می‌کند. 

حمله کیهان به رسانه‌های اصلاح‌طلب: روزنامه کیهان در اولین «یادداشت روز» سال جدید با عنوان «چند نکته پیرامون جهش تولید با مشارکت مردم» به رسانه‌های اصلاح‌طلب حمله کرد و خواستار قطع حمایت و پول بیت‌المال برای این دسته از رسانه‌ها شد. این روزنامه نوشت: «برخی رسانه‌های داخلی بدسابقه که بارها در نقش همکار داخلی رسانه‌های معاند در کارزارهای رسانه‌ای علیه امید مردم ایران حضور فعال داشته‌اند، از یک‌سو یارانه و بودجه از دولت دریافت کرده و از سوی دیگر از برخی نهادها نیز در قالب خبر و آگهی، هزینه دریافت می‌کنند.»

تعطیلی ماهنامه «ناداستان»: مدیرمسئول مجله «ناداستان» از تعطیلی این نشریه به دلیل فشارهای نهادهای امنیتی خبر داد. آرش صادق‌بیگی در صفحه شخصی خود نوشت دو پرونده امنیتی (بیش از ۵۰۰ صفحه) در دادگاه انقلاب دارد که مواردی مانند پوشش زن‌ها در تحریریه و عکس‌های نشریه را شامل می‌شود. او همچنین اشاره کرد در دو سال گذشته، شاهد «سنگ‌اندازی و آزار در خفای امنیتی» بوده، «تهدید به قتل شده» و تعطیلی مجله را به خودکشی ترجیح می‌دهد. 

روزنامه سازندگی مجرم و ایسنا تبرئه شد: سخنگوی هیات منصفه دادگاه‌های سیاسی و مطبوعاتی ۲۷ فروردین اعلام کرد که در پرونده شکایت شهرداری تهران علیه روزنامه سازندگی، مدیرمسئول این روزنامه مجرم، اما مستحق تخفیف شناخته شد. 

پرونده ایسنا نیز به سال ۱۳۹۴ برمی‌گردد و شاکی (نماینده وقت میانه در مجلس)، این خبرگزاری را متهم کرده که تیتر نادرستی برای مصاحبه‌اش در آبان ۱۳۹۴ انتخاب کرده است. به گفته شاکی، او دی‌ماه ۱۴۰۱ از این تیتر باخبر شد و شکایت کرد. مدیرمسئول پیشین ایسنا در این پرونده تبرئه شد. 

ایران و اینترنت

وعده افزایش سرعت اینترنت: عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات وعده داد سرعت اینترنت تا خردادماه امسال ۳۰ درصد و تا پایان سال ۵۰ درصد بیشتر می‌شود. به گفته او، در صورت اجرای پروژه فیبر نوری، رتبه‌ ایران از انتهای جدول به یک سوم بالای آن صعود خواهد کرد. 

برخورد با چهره‌های مشهور در اینستاگرام: صفحه‌ چند چهره مشهور در اینستاگرام از دسترس خارج و به جای آن پیام فرماندهی نیروی انتظامی و مقام قضایی جمهوری اسلامی منتشر شد؛ از جمله صفحه‌ وینی‌ویدز که ویدیوهای «بلایند دیت ورژن ایرانی» را منتشر می‌کرد، یا صفحه اشکان شادکامی طنزپرداز که در یکی از قسمت‌های بلایند دیت شرکت کرده بود، از دسترس خارج شد. صفحه اینستاگرام آیسان نجات، مربی ژیمناستیک و تکواندو هم به دلیل «انتشار محتوای مجرمانه» مسدود شد. 

خروج ابرآوران از فهرست تحریم‌ها: اتحادیه اروپا شرکت ایرانی ابرآروان را از فهرست تحریم‌های خود خارج کرد. این شرکت آبان‌ماه ۱۴۰۱، به دلیل نقشش در سانسور و کنترل اینترنت تحریم شده بود. براساس بیانیه کوتاهی که این شرکت منتشر کرده، در پی شکایت آروان کلاد (ابرآروان)، این شرکت از فهرست تحریم‌های اروپا خارج شد. 

اخراج محسن سالک از ویکی‌مدیا: بنیاد عدالت برای ایران خبر داد محسن سالک، مدیر پیشین شرکت ابرآوران، و از مدیران ارشد ویکی‌بان‌ ویکی‌پدیای فارسی، از وبگاه‌های ویکی‌مدیا اخراج شده است. پیش‌تر سازمان عدالت برای ایران و  مرکز تحقیقات شرکت‌های چندملیتی، گزارش مشترکی را درباره سانسور و کنترل ویکی‌‌پدیا به دست کاربران وابسته به حکومت ایران منتشر کرده بودند. در آن گزارش از محسن سالک نام برده شده بود. 

هشدار گوگل به کاربران «بله»: شرکت گوگل به تازگی، هنگام نصب پیام‌رسان «بله» به کاربران هشدار می‌دهد که این پیام‌رسان «مخرب» از اطلاعات موجود در دستگاه تلفن «جاسوسی می‌کند». پیام‌رسان «بله» شبکه اجتماعی‌-مالی بانک ملی ایران است. 
 

رسانه‌های افغانستان

برندگان یازدهمین دوره جایزه خبرنگار سال افغانستان: مرکز خبرنگاران افغانستان در شهر بروکسل، برترین خبرنگاران سال ۱۴۰۲ را معرفی کرد:

  • میترا مجیدی، فریدالله محمدی و نصیراحمد صالحی؛ خبرنگاران طلوع نیوز در کابل و فراه.
  • محمد طاهراحمدی؛ خبرنگار نشریه رخشانه.
  • محمدامین کاوه؛ خبرنگار روزنامه هشت صبح.

تعلیق فعالیت‌های دو شبکه تلویزیونی: به گزارش خبرگزاری باختر که در کنترل طالبان است، فعالیت دو شبکه تلویزیونی «نور» و «بریا» تا پایان رسیدگی به پرونده‌شان در دادگاه، متوقف شده است. طالبان، این دو شبکه را به رعایت نکردن ارزش‌های ملی و اسلامی و جهت‌گیری‌های قومیتی و زبانی متهم کرده است. 

در پی  این اقدام، مرکز خبرنگاران افغانستان خواستار لغو بدون قید و شرط این دستور شد

بازداشت خبرنگار رادیو آزادی در غزنی: اداره استخبارات ولایت غزنی حبیب‌الرحمان تاثیر، خبرنگار رادیو آزاد، را بازداشت کرد. گفته شده بازداشت او به‌خاطر تهیه گزارش‌های محلی برای رادیو آزادی بوده است. طالبان دو سال پیش، فرکانس رادیوی موج اف‌ام رادیو آزادی را بست و وبسایت آن را هم فیلتر کرد.

خودداری یک فرمانده فاریاب از مصاحبه با خبرنگاران آزاد: فرمانده امنیه طالبان در ولایت فاریاب از حضور خبرنگاران آزاد در مصاحبه مطبوعاتی جلوگیری و تنها با گزارشگر تلویزیون ملی صحبت کرد. اقدامی که اعتراض مرکز خبرنگاران افغانستان را برانگیخت و آن را رفتاری برای به حاشیه راندن رسانه‌های خصوصی نامید. 

آزادی مدیرمسئول پیشین رادیو نسیم: سلطان علی جوادی، مدیرمسئول پیشین رادیو نسیم، ۱۸ فروردین ماه پس از ۱۳۴ روز از زندان آزاد شد. گفته شده او مشمول «فرمان عفو» رهبر طالبان قرار گرفته است. 

حمله مسلحانه به خبرنگار افغانستانی در پاکستان: عبدالعلیم ثاقب مشهور به احمد هنایش، رئیس رادیو خصوصی کهکشان و خبرنگار رادیو آزادی از سوی دو فرد ناشناس در اسلام‌آباد هدف گلوله قرار گرفت. به گزارش رسانه‌ها، دست‌کم سه گلوله به او شلیک شده که یک گلوله به سر و دو گلوله به پای او اصابت کرده است. این خبرنگار به یک بیمارستان خصوصی در اسلام‌آباد منتقل شده است

در واکنش به این رویداد، فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران از پاکستان خواست عاملان حمله به احمد هنایش را شناسایی کند. 

بازداشت یک خبرنگار آزاد در کابل: همایون افغان، خبرنگار آزاد، ۱۰ فروردین‌ماه در کابل بازداشت شد. به گفته پلیس کابل، در پی مصاحبه آقای افغان با یک زن سالخورده و انتشار این گزارش، خانواده زن از این خبرنگار شکایت کردند. همایون افغان پس از یک روز آزاد شد

بازداشت یک خبرنگار در قندوز: عبیدالله احمدی، یوتیوبر و گزارشگر محلی تلویزیون خصوصی «یک» در قندوز بازداشت شد. به گزارش «اطلاعات روز»، همزمان با بازداشت این خبرنگار، طالبان سه خبرنگار دیگر را نیز در این ایالت بازداشت کرد که پس از سه ساعت بازجویی آزاد شدند. 

طرح طالبان برای بستن فیسبوک: سرپرست وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی طالبان از طرح طالبان برای محدود و مسدود کردن فیسبوک خبر داد. مشخص نیست این طرح چه زمانی اجرا خواهد شد. در واکنش، کمیته حفاظت از خبرنگاران از طالبان خواست اقداماتی را که مانع جریان آزاد اطلاعات می‌شود، انجام ندهد.  

آغاز به کار سه رادیوی وابسته به طالبان در هرات: سه رادیوی «صدای شریعت»، «صدای امید» و «حریت» که تحت حمایت طالبان هستند، فعالیت خود را در ولایت هرات آغاز کردند. یک مقام طالبان در مراسم آغاز به کار این سه رادیو گفت مبارزه با «تبلیغات و تهاجم فرهنگی بیگانگان» اصل مهم در نظام طالبان است. 

«خبرنگاران مهاجر افغاستان را اخراج نکنید»: شماری از خبرنگاران افغانستان در اروپا و آمریکای شمالی با انتشار یک نامه از پاکستان خواستند خبرنگاران مهاجر را اخراج نکند. آنها همچنین از کمیساریای عالی سازمان ملل در امور مهاجران خواستند از اخراج کارمندان رسانه و خبرنگاران افغانستانی از پاکستان جلوگیری کند. 

درگذشت خبرنگار سرشناس افغانستان: عبدالحمید مبارز، نویسنده و خبرنگار پیشکسوت افغانستان در سن ۹۲ سالگی در کابل درگذشت. آقای مبارز، کتاب‌ها و مقاله‌های متعددی درباره تحولات تاریخی و سیاسی افغانستان نوشته و پیش از طالبان، مدتی به عنوان معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ مشغول به کار بوده است. ریاست خبرگزاری‌ دولتی باختر، ریاست اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان و معاونت روزنامه دولتی انیس از دیگر فعالیت‌های آقای مبارز است. 

گزارش‌های خبرساز ماه

نیره خادمی، روزنامه‌نگار اعتماد در گزارش «پرستویی که می‌خواست در ایران بماند» زوایای تازه‌ای را از زندگی و خودکشی پرستو بخشی، پزشک جوان روایت کرد. در این گزارش پیامک‌‌های پرستو بخشی نیز آمده است. برای نمونه او در یکی از پیامک‌ها می‌گوید: «من با نامه پزشكی به احترام حرف شما گفتم ميام بيمارستان، تو اين سرما يک کولر گازی واسه من تهيه نكرده‌اند، بعد از دو ماه امروز و فردا كردن باز آماده نشده و كسی پيگير نيست. من جونمو از سر راه نياوردم تو اين سرما بدون وسيله گرمايشی بمونم. من ميرم وزارت‌خونه شكايت می‌كنم كه لرستان امكان فراهم كردن خونه واسه من نداره.»

«داده‌های باز ایران» در گزارشی درباره بودجه ۱۴۰۳ در بخش زندان‌ها، مواردی مانند اعتبارات عمرانی سازمان زندان‌ها و درآمد این سازمان را بررسی می‌کند. این گزارش می‌گوید بخش عمده‌ای از هزینه پابندهای الکترونیکی را خود زندانیان تامین می‌کنند، هر چند که ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه برای تامین پابند الکترونیکی در نظر گرفته شده است.  

شادی مکی در گزارش دیگری با نام «پابند به جای زندان»، زندگی آموزگارانی را روایت می‌کند که در پی اعتراض‌های صنفی، مجازات جایگزین پابند را می‌گذرانند. خانم مکی در جایی از گزارش از معلم منتقدی می‌نویسد که مبتلا به روماتیسم مفاصل است و نیازمند به آب‌درمانی است، اما بعد از  گرفتار شدن به زندان و پابند الکترونیکی، از جلسه‌های آب‌درمانی محروم بوده و همین موضوع هم بیماری روماتیسم و دردهایش را افزایش داده است.

فاطمه کریم‌خان، خبرنگار اعتماد در گزارش «تهدید آینده با تهدید آموزش و پرورش» وضعیت آموزش و پرورش را در این روزها بررسی کرده است. این گزارش می‌گوید: «وقتی الزام حضور در كلاس از بين رفت، همزمان با آن الزام درس خواندن هم برای بسياری از خانواده‌ها از دست رفت.»

نسترن فرخه، خبرنگار شرق در گزارش «مشاوره‌های ناکارآمد، اما اجباری» کارآمدی مشاوره‌های قبل از طلاق دادگاه‌ها را بررسی می‌کند. در این گزارش به نقل از یک زن می‌آید: «این مشاوره‌ها جز اعصاب‌خردی چیزی نداشت و واقعا دوست ندارم دیگر هیچ‌وقت به آن اتاق مشاوره اجباری بازگردم...».

شقایقی آسیایی، خبرنگار ورزشی شرق در گزارش ویدیوئی «تاریخ فوتبال زنان قبل و بعد از انقلاب» تاریخ فوتبال زنان را در ایران روایت می‌کند. در این گزارش با شخصیت‌هایی مانند فریده شجاعی، نائب رئیس پیشین فدراسیون فوتبال، نیلوفر اردلان، مربی فوتبال زنان، خدیجه سپنجی، نائب رئیس پیشین فدراسیون فوتبال صحبت می‌شود و تصاویر آرشیوی از فوتبال زنان به نمایش درمی‌آید. 

شادی مکی، خبرنگار هم‌میهن در یک گزارش میدانی، «افزایش سرقت از سوپرمارکت‌ها و درخواست نسیه‌فروشی» را روایت می‌کند. یک مغازه‌دار در این گزارش می‌گوید: «برای مردم چاره‌ای جز دزدی نگذاشته‌اند. برخی هم از یک مغازه دزدی می‌کنند و با قیمت ارزان‌تر، در مغازه دیگر می‌فروشند. گاهی هم بچه‌ها به بزرگ‌ترها التماس می‌کنند که برا‌یشان خوراکی بخرند و بعد همان خوراکی را به مغازه دیگر می‌فروشند. حتی اقلام دزدی هم برای فروش پیش ما می‌آورند، اما نمی‌خریم. تقاضای نسیه هم به‌شدت زیاد شده که قبول نمی‌کنیم.»

سارا سبزی در گزارش «شبیخون به آب‌های جنوب» پیامدهای صید محاصره‌ای را بر معیشت ماهیگیران و ذخایر ماهیان جزیره‌های جنوب کشور واکاوی کرده است. یک صیاد در این گزارش می‌گوید: «این کار هماهنگ شده است. صید محاصره‌ای از نظر قانونی بدون هیچ شرطی ممنوع است، اما به‌نظر می‌رسد که این ماجرا سازمان‌یافته است و آنها به تنهایی برای خودشان کار نمی‌کنند.»

سارا سبزی در گزارشی با نام «شکست برنامه‌های فرزندآوری» نشان می‌دهد سیاست‌های کلان جمعیتی در ۱۹ سال گذشته، منجر به افزایش فرزندآوری نشده است.

بهشاد بهرامی در گزارش ویدویی «فرار نیروی کار از صنعت غذا» می‌گوید تولیدکننده‌های این صنعت در حال حاضر با چالش فرار پرسنل دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. براساس این گزارش، پرسنل باسابقه در صنعت غذا از بخش گرفتار در تامین مواد اولیه به بخشی که چشم‌انداز مطلوب‌تری دارد، می‌روند. 

مهرین راشیدی، خبرنگار «رخشانه» در گزارش «زندگی در سایه؛ روایت نگرانی و خانه‌به‌دوشی خانواده‌ی یک نظامی پیشین» از خانواده‌ای چهارنفره می‌گوید که وجود یکی از اعضای خانواده‌شان را انکار می‌کنند. براساس این گزارش، سه سال است این خانواده خانه‌ و شهرشان را ترک کرده و در ولایت‌های مختلف کشور، اغلب به‌طور پنهانی زندگی می‌کنند.

گزارش «طالبان و جمع‌آوری کودکان خیابانی» در رسانه رخشانه، طرح طالبان برای جمع‌آوری کودکان تکدی‌گر و خیابانی را واکاوی می‌کند. یک کودک کار در این گزارش می‌گوید: «همه بچه‌ها و مردانی را که پلاستیک‌فروشی و اسپندی می‌کردند، داخل موتر کاستر می‌آوردند و با سیم برق، شلاق و سیلی می‌زدند. یک کاکا که پلاستیک می‌فروخت از پیش طالب فرار کرد یک عسکر با تفنگچه فیر کرد و به پایش مرمی خورد‌. بوت‌اش ( کفش) پر از خون شده‌ بود».

خالد محمدی، خبرنگار «اطلاعات روز» در گزارش «ماستری سریع و حراج اسناد تحصیلی» می‌نویسد که در دوران طالبان، کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها پایین آمده است. 

جلیل رونق در گزارش تحقیقی «یکدست‌سازی قومی‌ـمذهبی در معارف بامیان» خبر می‌دهد که طالبان، زنان و هزاره‌های ولایت بامیان را مرحله‌وار از تشکیلات و رهبری ریاست معارف این ولایت کنار زده‌اند. 

حدیث حبیب‌یار، خبرنگار خبرگزاری بانوان افغانستان در گزارش «نقاشی چهره؛ گذر دختران هراتی از خط قرمز طالبان» از ممنوعیت نقاشی چهره در حکومت طالبان می‌گوید و زندگی شماری از دختران در هرات را روایت می‌کند که پنهانی نقاشی تدریس می‌کنند، سفارش می‌گیرند و از این طریق زندگی‌شان را تامین می‌کنند. 

همچنین در گزارش دیگری که در این خبرگزاری منتشر شده، لیدا بارز از اتاق‌هایی کوچک در مزارشریف می‌نویسد که دختران در آنها مخفیانه نقاشی می‌کنند و آموزش می‌بینند. در بخشی از گزارش، آرزو که به ۳۷ دختر به شکل رایگان تدریس می‌کند، می‌گوید: «در منطقه‌ٔ ما بسیاری از مردم دختران را اجازه نمی‌دادند که این هنر را بیاموزند. حتا یکی از معلم‌های خودم در دوران مکتب به من می‌گفت که در زمانه‌های قدیم وقتی شیطان بالای‌شان غلبه می‌کرد؛ مردم به کشیدن تصویر شیطان رو می‌آوردن و به همین دلیل رسامی را جرم می‌دانستند. ولی من این تابو را شکستم و شماری از دختران نوجوان را جمع کرده و به‌صورت رایگان به آنانی که علاقه‌ی خاصی به هنر داشتند؛ آموزش می‌دهم.»

دوره‌ها